Þjóðlíf - 01.07.1986, Síða 40

Óli kommi vildi vita hvaða hlut-
verk honum væri ætlað í bylt-
ingunni.
veltingi. Þeir sem uppi héngu sátu við
skyndismíðuð langborð í lestinni og
slöfruðu í sig skipskássur, sem voru
látnar síga niður til okkar í stórum
mjólkurfötum. Naktar ljósaperur
sveifluðu sér í draugalegum valsi yfir
sjóveikum aumingjum eins og mér.
Aldrei hefur tíminn verið jafn lengi
að líða. Síðan hefi ég haft nokkurn
grun um það hvernig fólki leið á út-
flytjendaskipunum sem sigldu til
Ameríku á öldinni sem leið.
Eftir tvo sólarhringa fór landið að
rísa með sólbaði á þilfari, kjafthætti
og söng. Jón Ásgeirsson setti saman
kór og æfði hann af kappi og þjóð-
dansaflokkur Þuríðar Árnadóttur
samræmdi spor sín. Það þótti sjálf-
sagt að íslendingar tækju þátt í þjóð-
legum menningardagskrám á mótinu.
Þrír Laugvetningar sátu á lestargati
og lýstu frati á afturhaldið í heimin-
um. ÓIi kommi vildi vita hvaða hlut-
verk honum væri ætlað í byltingunni.
Við Jón Thór sögðum honum, að
sennilega mætti notast við hann sem
skæruliða, en að sigri unnum yrði
hann bara til trafala.
Um sextíu Búkarestfarar voru í
Æskulýðsfylkingunni og flestir hinna
sama sinnis og þeir, enda þótt það
væri í rauninni öllum frjálst að koma
með. Til dæmis slógust tveir ungir
menn í hópinn með það fyrir augum
að skrifa um mótið í Morgunblaðið.
Það geisaði kalt stríð eins og menn
muna. Morgunblaðið hamaðist mjög
gegn mótinu og varaði ungt fólk við
því að láta draga sig austurí villi-
mennskuna á asnaeyrunum. Blaðið
lét þess getið í leiðara að „sjónhverf-
ingunni og söngnum í Búkarest er
ætlað að yfirgnæfa hörmungarvein og
stunur þeirra þúsunda sem gista
daunillar dýflissur einræðisstjórna
kommúnista víðs vegar um Austur-
Evrópu.“ En í Þjóðviljann skrifaði
Bjarni frá Hofteigi, fréttaritari blaðs-
ins í leiðangrinum: „Við erum að fara
á stefnumót við mikið ævintýr úti í
heimi, á fund friðar og vináttu, í
heimsókn til ungrar gleði og ferskrar
menningar." Eftir að heim kom
stóðu Búkarestfarar Þjóðviljans og
Morgunblaðsins í löngu stappi um
frelsið og lífskjörin í Rúmeníu.
Allt var merkilegt og skemmtilegt,
allt var að gerast í fyrsta sinn:
skipsferðin, landsýn til Noregs,
Kaupmannahöfn af skipsfjöl og svo
járntjaldið sjálft - ábúðarmiklir sov-
éskir hermenn á hafnarbakkanum í
Warnemunde og alvörugefnir ungir
Þjóðverjar í bláum skyrtum FDJ,
austurþýsku æskulýðssamtakanna,
sem útdeildu matarpökkum og komu
okkur upp í lestir. Fljótlega varð allt
of heitt. Á einhverri brautarstöð
fengum við kalt gervikaffi inn um
glugga og Ólafur Jensson stud. med.
fussaði við þessum bölvaða óþverra.
Það er gott við þorsta, sagði annar
klefafélagi minn, Óli kommi, og
drakk exportseyðið af sönnum hetju-
skap alþjóðahyggjunnar. Allir okkar
fordómar voru jákvæðir. Á einni
stöðinni barst bragðdaufur
brjóstsykur inn um klefagluggann og
einn ágætur Suðurnesjamaður bruddi
hann með góðri lyst. Hann kvaðst
viss um að það væru vítamín í þessum
brjóstsykri.
Við bjuggum nokkra daga í tjald-
búðum FDJ í sumardvalarbæ í Sax-
elfi, þar heitir Bad Schandau. Við
vorum komin nálægt landamærum
Tékkóslóvakíu. Þeir sem kunnu að
drekka bjór sátu helst í veitingasaln-
um á járnbrautarstöðinni og sumir
heyrðu þar ljótar sögur af uppþotum
sem urðu í Berlín og víðar í landinu
fyrr á árinu og voru bældar niður með
skriðdrekum og annarri hörku. Já,
þetta var uppreisn, sagði einn heima-
maður sem ég gekk fram á þar sem
hann var að róa með konu sinni á
litlu stöðuvatni. Þetta voru verka-
menn að mótmæla ófrelsi og kjara-
skerðingu. Hvernig getur það verið?
spurði ég vinstúlkur mínar úr FDJ
sem ég dansaði við á palli í tjaldbúð-
unum á kvöldin. Það voru gerð mis-
tök, sögðu þær, svo komu líka út-
sendarar að vestan að æsa til ófriðar
og mundu að hér var nasismi fyrir
átta árum aðeins, sögðu íslenskir fé-
lagar mínir.
Við áttum góða daga í Bad Schand-
au, bæði á suðurleið meðan beðið var
eftir því að safna í fulla lest til Búka-
rest og svo á heimleið. Irmgard skáta-
foringi í FDJ gaf mér bók um ævi
Karls Marx með áritun þess efnis, að
sá einn á líf og frelsi skilið, sem verð-
ur að berjast fyrir því á hverjum degi.
Hún sagðist hafa séð kvikmynd um
kommúnistaforingjann Ernst Thal-
mann og var sérstaklega hrifin af því,
hvernig lýst var sambandi tveggja
ungra kommúnista, pilts og stúlku,
sem með honum börðust.
Þessi ást, sagði Irmgard, er svo
sterk og hrein og sýnir svo vel hið
beina persónulega samband milli
persónulegrar og félagslegrar ham-
ingju.
Rómantík og stórpólitík kræktu
40 ÞJÓÐLlF