Skessuhorn - 28.11.2012, Blaðsíða 115

115MIÐVIKUDAGUR 28. NÓVEMBER 2012
Zonta klúbb ur Borg ar fjarð ar hélt
vígslu há tíð sína þann 20. októ ber
síð ast lið inn á fal legu haust kvöldi á
Bif röst í Borg ar firði. Þar voru sam­
an komn ar 50 kon ur og voru að
fagna því að átt undi Zonta klúbb ur­
inn á Ís landi er orð inn að veru leika.
Í klúbbn um eru kon ur bú sett ar á
Akra nesi, Borg ar nesi, Hvann eyri,
Bif röst og víð ar af svæð inu. All ar
hafa kon urn ar á kveð ið að leggja sitt
af mörk um til að bæta stöðu kvenna
um heim all an sem og að vinna að
verk efn um sem varða vel ferð ar mál
kvenna á heima slóð.
Zonta hreyf ing in hef ur starf að
í rúm 70 ár á Ís landi og var Ís land
sjö unda land ið til að ganga í hreyf­
ing una. Í dag eru 67 lönd í hreyf­
ing unni sem telja um 1200 klúbba
og yfir 30.000 fé lags menn. Fyrsti
klúbb ur inn á Ís landi var Zonta­
klúbb ur Reykja vík ur.
Zonta sam band Ís lands er að­
ili að al þjóð legri hreyf ingu Zonta
International sem vinn ur með
UNI FEM og UN ICEF að marg­
vís leg um verk efn um í þró un ar lönd­
um sem flest hafa það að mark miði
að bæta heilsu, mennt un og ör yggi
kvenna. Mari an De For est var aðal
hvata mað ur að Zonta hreyf ing unni,
sem stofn uð var 8. nóv em ber 1919 í
Buffalo, New York fylki í Banda ríkj­
un um, sjá nán ar á www.zonta.org
Þessa dag ana stend ur yfir sext án
daga átak sam tak ana UN Women
gegn kyn bundnu of beldi í heim in­
um. Kyn bund ið of beldi er eitt af því
sem Zonta hreyf ing in um all an heim
reyn ir að vinna gegn. Það er með­
al ann ars gert með verk efn um sem
miða að því að efla ör yggi kvenna í
hættu leg um borg um víða um heim.
Verk efn ið „Safe Cities" hef ur und­
an far in ár ver ið stað sett í Gu atemala
og San Salvador og er unn ið í sam­
starfi við UNI FEM. Næstu árin
verður verk efn ið líka rek ið í höf uð­
borg Hond uras, Teg ucigalpa.
Zonta syst ur vilja stuðla að bætt­
um hag kvenna með hjálp ar starfi og
einnig með því að styrkja efni leg­
ar stúlk ur til náms. Helstu sjóð ir til
náms eru: Amel ia E ar hart, Jane M.
Klausm an Women in business Scol­
ars hips, Young Women in Public
af fairs Awards. Þess ir sjóð ir hafa
kom ið mörg um efni leg um kon­
um að gagni. Zonta klúbb ur Borg­
ar fjarð ar veitti sín fyrstu hvata verð­
laun til frekara náms við út skrift við
Mennta skóla Borg ar fjarð ar í júní á
þessu ári. En þau verð laun eru veitt
fyr ir per sónu leg ar fram far ir og góða
á stund un í námi.
Zonta klúbb ur Borg ar fjarð ar mun
á næstu árum taka þátt í sam eig in­
leg um verk efn um á lands vísu sem
og að styrkja er lend verk efni. Í til­
efni að vígslu klúbbs ins fékk hann
pen inga gjaf ir sem renna í hans nafni
til á kveð inna styrkt ar verk efna og
má þar nefna Fistula verk efn ið sem
styrk ir að gerð ir á kon um sem hafa
lent í erf ið um barns burði Lí ber íu.
Zonta klúbb ur Borg ar fjarð ar er
skip að ur hópi kvenna sem koma úr
ýms um starfs stétt um og vilja taka
þátt í á nægju leg um fé lags skap með
ó tví ræð sam eig in leg mark mið en
þau eru til næstu tveggja ára:
Að bæta laga lega, póli­•
tíska, efna hags lega,
heilsu fars lega, mennt un­
ar lega og fag lega stöðu
kvenna með þjón ustu­
verk efn um á samt því að
tala máli þeirra.
Stjórn mála menn tala oft um al­
manna hags muni og hvað þeim sé
um hug að um þá. Það er þó ekki
alltaf vel ljóst hvern ig þeir skilja það
góða orð en ég held að það eigi að
skilja það sem skyldu póli tíkusa til
að stefna að því sem er sam fé lag inu
í heild fyr ir bestu og nota al manna­
fé þannig og ekki öðru vísi. Það þýð­
ir líka að þeir eiga ekki að gæta sér­
hags muna og draga taum ein stak­
linga eða til tek inna hags muna hópa.
Í lög um seg ir að sveit ar fé lög skuli
sinna til tekn um verk efn um, s.s.
rekstri skóla og þjón ustu við aldr­
að og fatl að fólk og stuðn ingi við þá
sem standa höll um fæti fé lags lega
og fjár hags lega. Sveit ar fé lög hafa
þó nokk urt svig rúm um hvern ig þau
gera þetta og auð vit að eru á hersl­
urn ar nokk uð mis mun andi og ráð­
ast ekki síst af því hversu rík fé lags­
hyggj an eða ein stak lings hyggj an er
í huga og eðli þeirra bæj ar full trúa
sem með vald ið fara á hverj um stað
hverju sinni en allt á þetta þó alltaf
að vera í þágu al manna hags muna og
einskis ann ars.
Það er síð an á valdi sveit ar stjórna
að á kveða hvaða önn ur verk efni þau
taka að sér sem varða íbúa þeirra og
ekki er sinnt af öðr um lög um sam­
kvæmt. Hvaða verk efn um af þessu
tagi og hversu mörg um og mikl­
um sveit ar fé lög á kveða að sinna og
styðja við ræðst að sjálf sögðu tölu­
vert af efn um og að stæð um á hverj­
um stað á hverj um tíma og ekki síð ur
af á huga og á hersl um bæj ar full trú­
anna. Eru þeir fé lags hyggju sinn að­
ir eða ein stak lings hyggju menn eða
jafn vel svo kall að ir fyr ir greiðslupóli­
tíkus ar sem byggja póli tíska stöðu
sína og stuðn ing á þjón ustu við til­
tekna sér hags muni, ljóst en þó oft­
ar leynt?
Slík verk efni þurfa þó að skar ast
veru lega við al manna hags muni til að
rétt læt an legt sé að leggja al manna fé
til þeirra. Gott dæmi um slíka skör­
un er ým iss kon ar tóm stunda starf
fyr ir börn og ung menni og í þrótta­
starf sem er til þess fall ið að bæta lík­
am lega og and lega heil brigði. Það
eru mikl ir al manna hags mun ir af
því að all ir hafi greið an að gang að
heilsu sam legri hreyf ingu fyr ir lágt
gjald og al veg sér stak lega börn og
ung menni. Ým iss kon ar þrosk andi
menn ing ar starf er ann að slíkt dæmi
um al manna hags muni og auð vit að
eru dæm in miklu fleiri.
Eitt af brigði af sér hags mun um má
kalla „stofnana gæslu". Hún felst í því
að stjórn end ur stofn ana sem þjóna
al menn ingi taka hags muni stofn­
ana sinna fram yfir heild ar hags muni
ef þeir telja, með réttu eða röngu,
að þeir fari ekki að öllu leyti sam­
an. Slík ir stjórn end ur eru mjög upp­
tekn ir af sam keppni og eru treg ir
til allra breyt inga og sam starfs sem
þeir ótt ast að geti hugs an lega ógn að
„sam keppn is stöðu" þeirra eða stofn­
ana þeirra. Þröng sýni af þessu tagi
er afar skað leg hags mun um al menn­
ings og al veg sér stak lega ef hlut að­
eig andi stjórn end ur hafa póli tíska
stöðu til að geta við hald ið þessu.
Og svo eru ým iss kon ar fé lög og
á huga klúbb ar sem veita þeim sem
þar taka þátt mikla og marg vís lega
upp bygg ingu og á nægju sem þeir
hafa að sjálf sögðu rétt á að njóta
og er mjög já kvætt á all an hátt. Ef
hins veg ar litl ir eða eng ir al manna­
hags mun ir eru af þeim er að sjálf­
sögðu ekki rétt læt an legt að nýta al­
manna fé til að greiða kostn að sem
því fylg ir. Þarna er þó ekki alltaf
auð velt að greina á milli og því er
afar mik il vægt að bæj ar full trú ar
hafi góða dóm greind og kjark til að
gera það sem rétt er.
Þeir sem hafa sér hags muni af
með ferð og af greiðslu mála reyna
að sjálf sögðu að beita bæj ar full­
trúa þrýst ingi til að ná sínu fram.
Og stund um hafa bæj ar full trú arn­
ir sjálf ir eða ein hverj ir þeim tengd­
ir, s.s. maki eða ætt ingj ar, sér hags­
muni af af greiðslu mála í bæj ar­
stjórn. Það á t.d. við þeg ar fé lag eða
fyr ir tæki er í eigu bæj ar full trúa eða
maka hans, for eldra, systk ina eða
barna eða eitt hvert þeirra gegn­
ir stjórn un ar starfi í fyr ir tæki sem
teng ist veru lega máli sem bæj ar­
stjórn hef ur til með ferð ar og auð­
vit að al veg sér stak lega ef við kom­
andi fyr ir tæki sæk ist eft ir samn ing­
um eða við skipt um við bæ inn.
Til að reyna að koma í veg fyr­
ir að bæj ar full trú ar láti slíka sér­
hags muni ráða af stöðu sinni og
skaði þar með al manna hags mun ina
marg nefndu hafa ver ið sett lög og
regl ur varð andi van hæfi sem mæla
fyr ir um að þeg ar að stæð ur eru
þannig að draga megi ó hlut drægni
bæj ar full trúa í efa með réttu skuli
hann ekki taka þátt í und ir bún ingi,
með ferð eða af greiðslu máls. En
þetta nær því mið ur alls ekki alltaf
nægi lega langt. Það ræðst nefni­
lega mjög mik ið af hug ar fari póli­
tískra full trú ans hversu vel þess ar
regl ur duga til að verja hags muni
al menn ings.
Það sýn ir vel sag an af stjórn­
mála mann in um sem einnig var um­
svifa mik ill í við skipt um og sat því í
mörg um stjórn um og nefnd um og
hafði per sónu lega hags muni hér og
þar. Hann var því oft van hæf ur til
að taka þátt í með ferð og af greiðslu
mála og var sjálf ur al veg klár á því.
Hann hafði því jafn an þann hátt­
inn á að segja fund ar rit ara að bóka
að hann hefði yf ir gef ið fund vegna
van hæf is en sat þó sem fast ast og
fylgd ist með um ræðu og á kvörð­
un um. Og hann var þekkt ur fyr­
ir að láta aðra njóta eða gjalda eft­
ir því sem hann taldi sig hafa not ið
eða gold ið af stöðu þeirra í öðr um
mál um. Sum ir póli tíkus ar standa
alls ekki vörð um al manna hags­
muni, held ur þarf al menn ing ur að
verja hags muni sína fyr ir þeim.
Hæf is regl ur eru því alls eng in
töfra lausn þó að þær séu mik il væg­
ar og þær ber að virða og ekki að­
eins í orði held ur að al lega á borði.
Það er hægt að hafa á hrif og beita
aðra þrýst ingi með ýms um hætti
og ekki alltaf mjög ljós um, því að
eng inn vill jú gang ast við spill ingu
sinni.
Og að lok um nokk ur orð um
ann ars kon ar hags muna gæslu.
Sveit ar fé lög eiga oft í eða að ild að
ýms um fyr ir tækj um, sjóð um, sam­
tök um og fé lög um. Stund um get ur
þar ver ið um mjög mikla fjár hags­
lega hags muni að ræða fyr ir alla
íbúa þeirra. Í stjórn um slíkra fyr ir­
tækja, fé laga og sam taka er stund­
um ver ið að fjalla um mjög flók in
við fangs efni sem varða gríð ar mikla
hags muni og er Orku veita Reykja­
vík ur mjög skýrt dæmi um það.
Það er því afar mik ið hags muna­
mál fyr ir íbúa sveit ar fé lags að full­
trú ar þess í stjórn slíkra stofn ana
búi yfir mik illi þekk ingu og stund­
um all nokk uð sér hæfðri til að geta
stað ið vel vörð um hags muni sveit­
ar fé lags ins. Seta í stjórn svona fyr­
ir tækja og fé laga er oft á gæt lega
laun uð og eins þyk ir sum um upp­
hefð af því að sitja þar. Það er því
veru leg hætta á að slík stjórn ar­
seta verði bit ling ur sem stjórn­
mála menn út hluta sjálf um sér eða
hverj um öðr um í stað þess að fá
ein stak linga úr sam fé lag inu sem
hæf ast ir eru vegna þekk ing ar sinn­
ar og reynslu til að gæta þar hags­
muna sveit ar fé lags ins.
Stjórn mála menn hafa mis sterk
bein og eru mis merki leg ir eins og
geng ur og stand ast freist ing arn ar
mis vel. Það er því mjög mik il vægt
að al menn ing ur fylgist vel með
störf um þeirra, orð um og verk um
og veiti þeim að hald.
Nokk ur orð um full trúa í full­
trúa lýð ræði í annarri grein.
Árni Múli Jón as son.
Þau voru glöð og á nægð börn in sem léku sér á Hvalsánni í Ó lafs vík síð asta sunnu-
dag. Þann dag var frost, stillt og fal legt veð ur og ís yfir ánni. Skipti ekki máli hvort
ver ið var í skaut um eða ekki, all ir renndu sér og nutu þess að leika úti í góða veðr-
inu. Ljósm. þa.
Pennagrein
Al manna hags mun ir, sér hags mun ir og góð og vond hags muna gæsla
Leik ið á
ísn um
Pennagrein
Zonta klúbb ur Borg ar fjarð ar:
Mennt un, mann rétt indi og mann úð
Frá stofn fundi Zonta klúbbs Borg ar fjarð ar á Bif röst í októ ber.
Að stuðla að bætt um skiln­•
ingi manna á milli, góð­
vilja og friði með fé lags skap
stjórn enda í við skipta­ og
at vinnu lífi.
Að halda á lofti virð ingu fyr­•
ir mann rétt ind um og frelsi.
Að sam ein ast á al þjóða vett­•
vangi og hlúa að sið gæð­
is við mið um, koma á þjón­
ustu verk efn um og sýna
stuðn ing og sam heldni með
þeim sem starfa fyr ir sam­
fé lög sín, þjóð ir og heim­
inn all an.
Klúbb ur inn held ur mán að ar lega
fundi yfir vetr ar tím ann og fund ar­
stað ir eru víða á Vest ur landi. Þeir
sem vilja kynna sér Zonta starf ið geta
skoð að heima síðu Zonta sam bands
Ís lands www.zonta.is og heima síðu
al þjóða sam tak ana www.zonta.org
einnig er hægt að senda tölvu póst á
borgarfjordur@zonta.is.
Með kærri að ventu kveðju til
kvenna á Vest ur landi.
Signý Ósk ars dótt ir
For mað ur Zonta klúbbs
Borg ar fjarð ar