Frjáls verslun


Frjáls verslun - 01.09.2012, Síða 18

Frjáls verslun - 01.09.2012, Síða 18
18 FRJÁLS VERSLUN 10. 2012 Eigið fé heimilanna í húsnæði minnk aði um ríflega 340 milljarða króna á árunum 2007 til 2011. Á sama tíma jukust skuldirnar um 420 milljarða króna. Útlit fyrir áframhaldandi 5 til 6% verðbólgu næstu árin og enn meiri eignabruna heimila vegna verðtryggingarinnar. Seðlabankinn bregst við með hækkun stýrivaxta sem hefur aukið fjármagnskostn­ að heimila um þrjá milljarða króna á aðeins ári. L íkja má eignabruna heimila við náttúruhamfarir. Það er sama hvað hver segir, vandi þeirra sem keyptu húsnæði á bóluárunum fyrir hrun er þjóðfélagsvandi sem líkja má við náttúruhamfarir og að þúsundir fjölskyldna sem keyptu íbúðir á hæsta verði fyrir hrun búi á hamfarasvæðum. Fjárhagsstaða þeirra sem keyptu íbúðir á árunum fyrir hrun er í rúst. Eigið fé heimila í hús næði minnkaði um ríflega 340 milljarða króna á árunum 2007 til 2011 og skuldirnar jukust á sama tíma um 420 milljarða króna vegna verðtryggðra lána í mestu kreppu lýð veldisins. Slæm eiginfjárstaða húseigenda þeirra, sem keyptu íbúðir á bólu árunum, skýrist af háu íbúðaverði á árunum 2005­8 og háum verð tryggð um lánum til að kaupa þessar íbúðir. Færa má rök fyrir því að greiðsluvandi margra væri mjög mikill þótt ekki hefði komið til hruns ins – og jafnvel að þúsundir fjöl­ skyldna ættu í erfiðleikum við þær aðstæður. Vandinn er tvenns konar; greiðsluvandi af stökkbreyttum, verðtryggðum lánum og eigin fjárvanda. Eigið féð er svo til gufað upp – það fór að vísu til lánardrottna – og fjöl skyldur geta sig hvergi hreyft. Þegar neyðarlögin voru sett haustið 2008 hefði verið affærasælast að frysta vísitölu neyslu verðs í öllum lánasamningum – eða að minnsta kosti setja þak á hana, t.d. að hún gæti í mesta lagi hækkað um 2%. Það segir sig sjálft að einhliða verðtrygging gengur ekki upp í mikilli verðbólgu. Gífurleg­ ar eignatilfærslur verða frá lántakendum til þeirra sem lána – og eftir standa þúsundir fjölskyldna með fjárhaginn í rúst. Vandi lántakenda er núna sá sami og var hjá lánardrottnum fyrir tíma verðtrygg ing ar­ innar þegar lántakendur högnuðust á óða­ verðbólgu. Á sama tíma hafa þeir, sem tóku gengisbundin lán hjá bönkunum í út ­ lán a bólunni, fengið nokkra hæstaréttardóma sér í hag þannig að stökkbreytingin hefur gengið til baka. Frá upphafi árs 2008 hefur lánskjaravísi­ talan hækkað um rúmlega 42%. Margir hafa orðið að bæta vöxtum ofan á höfuðstólinn vegna greiðsluerfiðleika og lánin hafa hækk­ að enn meira. Laun hafa ekki hækkað svona mikið. Launavísitala hefur að vísu hækkað um 33%, en á höfuðborgarsvæðinu hafa laun hækkað minna. Margir þurftu að taka á sig kjaraskerðingu í upphafi kreppunnar með 10 til 15% launalækkun, yfirvinna minnkaði og atvinnuleysi jókst. FjórðuNgur heimila skuldar ekki Gróft á litið má áætla að um fjórðungur Í stuttu máli Er náttúruhamfarir Eignabruni heimila TexTi: jÓn G. HauKsson
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100

x

Frjáls verslun

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Frjáls verslun
https://timarit.is/publication/282

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.