Frjáls verslun - 01.09.2012, Blaðsíða 79

FRJÁLS VERSLUN 10. 2012 79
varð að blátærri bergvatnsá
Þröstur Elliðason, fiskeldisfræð­
ingur og forstjóri Strengja, stjórn­
ar fiskræktarverkefninu en hann
hefur á liðnum árum vakið at­
hygli fyrir góðan árangur á sviði
gönguseiðasleppinga, fyrst í
Ytri­Rangá, síðar í Breiðdalsá
og nú síðast á Jöklusvæðinu.
Við tókum Þröst tali og for vitn ­
uðumst um gang mála í Jökuls ­
árdal og Jökulsárhlíð en fyrst
nokkur orð um Jökulsá á Brú/Dal.
Hálslón tekur við
jökulvatn inu
Forsenda þess að hægt var að
ráðast í fiskræktarverkefnið í
Jöklu var tilkoma Kárahnjúka­
stíflu en með gerð hennar
mynd aðist Hálslón ofan við
Hafrahvammagljúfur og Kára ­
hnjúka. Stærð lónsins miðað við
hámarksstöðu er 57 fer kíló metrar
og í það safnast jökul vatnið sem
veitt er um jarð göng að Fljóts-
dalsstöð en raf orkuframleiðsla
þar hófst 30. nóvember 2007.
Á meðan Hálslón er að fyllast
þornar efsti hluti Jöklu svo að
segja upp en vatnsmagnið
eykst svo eftir því sem neðar
dregur vegna þeirra bergvatns­
áa og ­lækja sem renna í
far veginn. Það er svo ekki fyrr
en Hálslón fyllist og fer á yfirfall
að Jökla fær sinn gamla jökullit.
Við það spillast veiðimöguleikar
í ánni en hliðarárnar í Jökuls ­
árhlíðinni standa eftir sem áður
fyrir sínu.
Undanfarin ár hefur Hálslón
ekki farið á yfirfall fyrr en í sept­
ember en vatnsbúskapurinn á
hálendinu ræður því hvenær
lónið fyllist. Menn áttuðu sig
á möguleikum Jöklu sem lax ­
veiðisvæðis á byggingartíma
Kárahnjúkavirkjunar en það var
Þröstur sem varð fyrstur til og
tók vatnasvæðið á leigu árið
2007.
Umfangsmiklar seiða-
sleppingar
„Við höfum staðið að göngu­
seiða sleppingum í hliðarán­
um Laxá, Fossá og Kaldá í
Jökulsárhlíð auk Fögruhlíðarár
og einnig höfum við sleppt
göngu seiðum í hliðarárnar
Hvanná og Hnefilsdalsá í
Jökuls árdal. Í öllum þessum ám
eru sleppitjarnir fyrir gönguseið­
in og einnig höfum við sleppt
sumaröldum seiðum á góðum
uppeldissvæðum flest árin.
Fjöldi gönguseiða hefur verið á
bilinu 25 til 65 þúsund seiði á
ári, utan hvað við slepptum mun
færri seiðum fyrsta árið. Fjöldi
sumaralinna seiða hefur verið
frá 10 og upp í 40 þúsund á ári.
Fyrsta árið fékk ég undanþágu
til að nota laxaseiði af stofni
Breiðdalsár en eftir það hafa
slepp ingarnar alfarið byggst á
því að við höfum veitt lax í klak
á vatnasvæði Jöklu og notað
hann til undaneldis.“
Hátt hlutfall stórlax
Ekki er annað hægt að segja
en að árangurinn lofi góðu því
metveiði hefur orðið á vatna ­
svæðinu á hverju sumri. Sum ­
arið 2007 veiddust 122 laxar,
185 ári síðar, 319 sumarið 2009,
349 sumarið 2010 og í fyrra
nam veiðin 565 löxum.
„Þetta var mest smálax, eða
fiskur sem skilaði sér eftir eitt ár
í sjó, til að byrja með en hlutfall
stórlax eða svokallaðs tveggja
ára fisks hefur aukist jafnt og
þétt og í fyrra var hlutfallið 30 til
40%,“ segir Þröstur en það er
óvíða hærra á landinu. Endur­
heimt stórlaxins hefur verið
mönnum hugleikin á undanförn­
um árum enda stefndi í það á
tímabili að tveggja ára laxinn
hyrfi úr velflestum ám landsins.
Við því hefur verið brugðist
mjög víða með því að gera veiði­
mönnum skylt að sleppa öllum
veiddum laxi yfir 70 cm að lengd.
Vonast menn til þess að það
stuðli að endurheimt stórlaxa ­
stofna í laxveiðiám landsins.
Umdeildur fiskvegur
Veiðisvæði Jöklu gæti verið
rúmir 100 km að lengd en nátt­
úru fyrirbærið Steinboginn, sem
er ekki langt fyrir ofan brúna á
þjóðveginum og um 40 km frá
ósi, hefur torveldað laxi för upp
ána. Þegar vatnsmagn er lítið
rennur áin undir Steinbogann
í gljúfur fyrir neðan þannig að
þar er hægt að ganga þurrum
fótum yfir ána. Svo sem fram
hefur komið í fréttum hefur styr
staðið um hvort leyfa skuli gerð
fiskvegar í urðinni við hliðina
á Steinboganum en leyfi fyrir
þeirri framkvæmd hefur þó verið
gefið út. Þegar ráðist var í fram-
kvæmdir í vor þótti skyn samlegt
að hafa fiskveginn heldur breiðari
og dýpri en fram kvæmdaleyfið
kvað á um og var því harðlega
mótmælt af mörgum og þess
krafist að framkvæmdir yrðu
stöðvaðar. Að sögn Þrastar var
brugð ist við því með að hverfa til
fyrra fyrir komulags.
„Vinnan við laxastigann er á
fullu. Það er unnið samkvæmt
upphaflegri áætlun og ef allt
geng ur að óskum ætti því
verki að ljúka í síðari hluta júlí ­
mánaðar.“
Sex stangir á 50 km
veiðisvæði
Leyfð er veiði með mest sex
stöngum á dag á vatnasvæði
Jöklu en núverandi veiðisvæði
með hliðaránum er um 50 km
langt. Veiðimenn hafa aðstöðu í
hinu glæsilega veiðihúsi Hálsa-
koti skammt frá Kaldá.
„Þarna var félagsheimili sem
við keyptum og breyttum í
þjón ustuhús. Síðan voru sett
upp nokkur smærri hús og þar
er aðstaða fyrir veiðimenn í sjö
tveggja manna herbergjum sem
öll eru með snyrtingu og sturtu,“
segir fiskræktarfrömuðurinn
Þröstur Elliðason.
Framtíðin ein getur skorið úr
um framhald fiskræktarverk­
efnisins í Jöklu og hvort lax
nær fótfestu á efri hluta þessa
víðfeðma vatnasvæðis. Veru­
legir hagsmunir eru í húfi því
gjöfular laxveiðiár geta skapað
miklar tekjur, jafnt fyrir veiði­
rétt areigendur sem og þá sem
þjónusta veiðimenn heima í
héraði.
Árangurinn lofar
góðu því metveiði
hefur orðið á vatna­
svæðinu á hverju
sumri. Sumarið
2007 veiddust 122
laxar en í fyrra nam
veiðin 565 löxum.
Vatnasvæði Jöklu
Jökla og hliðarárn ar
Laxá, Fossá og
Kalda
Veiðimaður með væna bleikju úr Jöklu en veiði á staðbundinni bleikju í efri
hluta árinnar hefur aukist mikið hin síðari ár auk þess sem bleikjan hefur
farið stækkandi.
Kampakátur veiðimaður með
fallegan lax úr veiðistaðnum
Steinboganum í Jöklu.
Veiðihúsið fyrir
Jöklusvæðið er í
Jökulsárhlíðinni
steinsnar frá Kaldá.
Mynd/ESE.