Iðnaðarmál - 01.05.1955, Qupperneq 14

Bífreíðaframleíðsla í Bandaríkjunum
Eftir STEINGRÍM HERMANNSSON
Steingrimur Hermannsson raímagnsverkfraeðingur, sem um þessar mundir
dvelst í Bandaríkjunum til þess að kynna sér ýmsar nýjungar í rafmagnsiðnaði,
sendi Iðnaðarmálum fréttabréf um heimsókn í bílaverksmiðju í Michigan. og fer
það hér á eftir. Bróf Steingríms ber með sér, hversu ótrúlegur hraði er
orðinn í íramleiðslu þessara tækja. Til gamans má geta þess, að ekki hefur
bílaframleiðslan alltaf verið svo fljótvirk, því að 1908 þurfti 15.700 vinnustundir
til þess að smíða einn Chevrolet-bíl. I dag er vanalegur sex manna Chevrolet
smíðaður á 1.000 vinnustundum, og er hann þó margfalt flóknari og marg-
brotnari að allri gerð og útbúnaði en gerðist 1908. A þessu timabili hefur bíllinn
og vaxið úr því að vera leikfang efnaðra borgara í það að vera ódýr-
asta, öruggasta og hraðskreiðasta farartæki á landi.
Nýlega gafst mér tækifæri til að
heimsækja eina af hinum miklu bif-
reiðaverksmiðjum hér í Bandaríkjun-
um. Verksmiðja þessi er í borginni
Flint í Michiganfylki. Borgin hefur
um 150 þúsund íbúa og má að mestu
heita byggð í kringum Chevrolet- og
Buick-verksmiðjur þær, sem þar eru,
enda er borgin miðstöð í framleiðslu
þessara bifreiða.
Þó að slíkur iðnaður hafi ekki beint
gildi fyrir okkur Islendinga, því að
seint mun bifreiðaframleiðsla verða
mikilvægur þáttur í þjóðarbúskap
okkar, var fróðlegt að kynnast lítil-
lega þessum iðnaði. Bæði er það, að
bifreiðaiðnaður er nokkuð táknrænn
fyrir stóriðnað Bandaríkjanna, og á
fáum sviðum hefur vélamenning og
færibandaframleiðsla náð meiri full-
komnun en þar.
Ég var í allstórum hópi manna.
Undir leiðsögn kunnugs manns geng-
um við í gegnum verksmiðju, sem
framleiðir Buick-bifreiðar. Fyrst og
fremst eru vagnarnir settir saman
þarna, en auk þess eru framleiddir í
þá ýmsir hlutir, eins og t. d. vélarhlíf-
ar, aurbretti, öxlar og margt fleira.
Annað er flutt að á járnbrautarvögn-
um frá verksmiöjum í nágrenninu.
Má þar helzt nefna vélarnar, húsin,
sem koma í heilu lagi, og grindurnar.
Gangan tók um tvo tíma, og var þó
gengið sæmilega hratt og aðeins lítill
hluti af verksmiðjunni lagður undir
fót.
Við komum fyrst inn í afar stóran
sal, mörg hundruð metra langan. Þar
mátti sjá fjölda margar pressur, hin-
ar minnstu litlu stærri en saumavélar,
en hinar stærstu á hæð við tveggja
hæða hús og með mörg hundruð
tonna þrýstikrafti. Þarna var málm-
urinn skorinn og mótaður, og ýmsir
hlutir bifreiðarinnar hófu göngu sína.
Tökum til dæmis vélarhlíf:
Fyrir framan eina af stóru pressun-
um mátti sjá mikinn stafla af stálplöt-
um, sem allar voru eins skornar og
auðsýnilega í ákveðnum tilgangi.
Einni plötunni var nú rennt á keflum
inn í pressuna. Við hana voru þrír
menn. Þeir höfðu hver sinn þrýsti-
hnapp, og voru þeir þannig samtengd-
ir, að nauðsynlegt var að ýta á alla
hnappana samtímis til að loka press-
unni. Þetta er gert til að koma í veg
fyrir, að pressunni sé lokað einhverj-
um þeirra að óvörum. Margar svip-
aðar öryggisráðstafanir var að finna
um alla verksmiðjuna, og virtist
hvergi vera til sparað, þegar öryggi
var annars vegar. Það er atriði, sem
við íslendingar þurfum að læra. Víða
um verksmiðjuna mátti sjá stór
spjöld, þar sem skráð voru með stór-
um stöfum slys, sem orÖiö höfðu þann
mánuöinn, og þau borin saman við
slys fyrri tímabila. Það virtist vera
metnaður hvers flokks að hafa sem
fæst slys á sínu spjaldi, enda kvað
leiðsögumaður okkar verðlaun vera
veitt þeim flokkum, sem gættu sín bezt
fyrir slysum.
En hvað varð nú um stálplötuna
okkar? AS öllum líkindum er hún
horfin, en þá er bara önnur komin í
hennar stað, því að hér viröist aldrei
verða bið. Þegar pressan opnaðist,
mátti sjá, að stálplatan hafði að miklu
leyti tekið á sig lögun vélarhlífar.
Hún var nú gripin með stálkjafti og
henni rennt inn í aðra pressu. Ur
þeirri pressu kom vélarhlífin fullmót-
uð. Var auðséð, að hún hafði verið
rétt sniðin, því að enginn var afgang-
urinn. Hlífin var læst í öðrum stál-
kjafti, og von bráðar hvarf hún sjón-
um okkar upp á efri hæðina í óslitinni
röð tilvonandi vélarhlífa, sem héngu
neðan í endalausu færibandi.
Við komum næst inn í eldsmiðjuna.
Þar tók á móti okkur óþolandi hiti frá
ótal mörgum ofnum, sem þar voru. í
þeim voru járnin hituð, og síðan voru
78
IÐNAÐARMAL