Iðnaðarmál - 01.01.1956, Qupperneq 9

sem úrgangur og annað efni kemur í
þeirra stað.
I iönaði ryður notkun geislavirkra
efna sér einnig til rúms. Handhæg
tæki, sem innihalda geislavirk efni,
eru notuö til þess að taka geislamynd-
ir af steyptum rnálmhlutum og soðn-
um samskeytum til þess að sjá, hvort
þar sé nokkra galla að finna. Onnur
tæki, svipaðs eðlis, eru notuð til þess
að mæla þykkt á plötum, allt frá papp-
ír upp í stálplötur, og stilla fram-
leiðslutækin sjálfkrafa, svo að fram-
leiðslan verði jafnari en áður þekktist.
Sterk geislun frá geislavirkum efnum
gefur efnum þeim, sem fyrir henni
verða, ýmsa eiginleika, sem ekki er
hægt að framkalla á annan hátt, og
geta þau orðið mjög nytsöm fyrir
ýmsar greinar efnaiðnaðar. Þá má
geta þess, að mjög athyglisverður
árangur hefur náðst í notkun kjarn-
geislunar við gevmslu matvæla.
Þá er eftir að minnast á eitt atriði
í notkun geislavirkra efna og ekki það
veigaminnsta, en það er notkun þeirra
til lækninga. Hin geislavirku efni
gegna hér tvíþættu starfi. Annars veg-
ar eru þau notuð til geislunar og hins
vegar til sjúkdómagreininga. Til
geislunar má nota efni þessi á þrenn-
an hátt. í fyrsta lagi má nota þau í
geislunartækjum, sem líkjast röntgen-
tækjurn og koma í stað þeirra. í öðru
lagi má koma hinu geislandi efni fyr-
ir í eða á líkamanum á sama hátt og
radíum. í þriðja lagi má gefa inn eða
sprauta inn í líkamann vissum geisla-
virkum efnum, sem setjast fyrst og
fremst í þau líffæri, sem geisla þarf.
Sjúkdómagreiningar með geisla-
virkum efnum byggjast einkum á inn-
tökum eða innsprautun geislavirkra
efna, sem setjasl í hin sjúku líffæri.
Af þessu stutta yfirliti um notkun
geislavirkra efna mun vera ljóst, að
þau eru til margra hluta nytsamleg og
notkun þeirra svo fjölþætt, að fullvíst
má telja, að þau eigi eftir að eiga sinn
þátt í athafnalifi okkar íslendinga.
Enn sem komiö er, hafa aðeins fáar
sendingar af geislavirkum efnum
komiö til íslands. Fyrir utan radíum
og þóríum hafa nokkrir skammtar af
geislavirkum fosfór frá Ameríku og
Englandi verið fengnir hingaö til
lækninga og rannsókna, og nýlega
kom hingað frá Englandi allsterkur
skammtur af geislavirku kóbolti til
geislunar tilraunadýra.
Eitt er það, sem ráða þarf bót á, áð-
ur en hægt er að nota geislavirk efni
hér að nokkru ráði, en það er þekk-
ingarskortur á eðli og meðhöndlun
þessara efna. Það er atriði, sem vinna
þarf bug á með almennri fræðslu og
sérstakri aðstoð við þá, sem ætla að
nota þessi efni. Efni þessi geta verið
mjög hættuleg í höndum manna, sem
ekki kunna að meðhöndla þau, og
væri æskilegt, að allar sendingar
geislavirkra efna til landsins færu um
hendur ákveðinnar stofnunar eða að-
ila, sem sæi um, að þau lentu aðeins í
höndum þeirra manna, sem með þau
kunna að fara.
Kjarnfræðanefndinni er ætlað að
tryggja, að aðstæður þær, sem kjarn-
orkuöldin skapar, verði hagnýttar sem
bezt í þágu íslenzkra atvinnuvega.
Fylgzt verði með nýjungum í þessum
málum og þær nýjungar, sem vænleg-
ar þykja til notkunar hér á landi,
verði kynntar þeim aöilum, sem eink-
um má búast við, að not geti haft af
þeim. Auk þess gangist nefndin fyrir
almennri fræðslu um kjarnorkumál.
Til þess að flýta fyrir þróun þessara
mála hér á landi er nefndinni ætlaö að
gera tillögur um kjarnfræðileg til-
rauna- og rannsóknastörf og notkun
kjarnorku og geislavirkra efna í þágu
atvinnuveganna. Einnig er henni ætl-
að að stuðla að því, að tillögunum
verði hrundið í framkvæmd.
Um þátttöku í nefndinni hefur ver-
ið leitaö til þeirra stofnana, sem helzt
mátti ætla, að létu sig þessi mál
nokkru skipta, og líklegt þótti, að
mundu bera uppi þróunina í kjarn-
orkumálunum og gjarnan vildu leggja
eitthvnð fram í því skyni. Undirbún-
ingsnefndin hefur gert ráð fyrir, að
kjarnfræðanefndin mundi ráða til sín
eðlisfræðing, sem hefði með höndum
framkvæmdir fyrir nefndina. Honum
er ætlað að halda uppi tengslum við
hliðstæðar stofnanir í öðrum löndum,
fylgjast með nýjungum á sviði kjarn-
fræða og útbreiöa fróðleik um þau
efni hér á landi. Gæti í því sambandi
verið athugandi að hafa útgáfustarf-
serni eða samvinnu við ákveðin tíma-
rit um birtingu greina kjarnfræðilegs
efnis.
Oss virðist æskilegt, að kjarnfræöa-
nefndin geri tillögur um og stuðli að
því, að sett verði á stofn rannsókna-
stofa til mælinga og rannsókna á
geislavirkum efnum. Slík rannsókna-
stofa er frumskilyröi fyrir því, að yf-
irleitt sé hægt að nota geislavirka ísó-
tópa á rannsóknastofnunum, á sjúkra-
húsum eða í iðnaöi, svo að nokkru
nemi.
Rannsóknastofu þessari yrði ætlað
að framkvæma geislamælingar fyrir
aðrar rannsóknastofnanir, sem not-
uðu geislavirka ísótópa við rannsókn-
ir sínar, eða að veita þá aðstoð, sem
þurfa þætti. Á sama hátt væri til þess
ætlazt, að rannsóknastofan tæki að
sér geislamælingar fyrir sjúkrahúsin,
þar sem geislavirkir ísótópar væru
notaðir, og eins tæki hún að sér mæl-
ingar fyrir iðnfyrirtæki, sem notuöu
geislavirk efni.
Eðlilegt virðist einnig, að rann-
sóknastofan aðstoðaöi við útvegun
geislavirkra ísótópa og að allar send-
ingar geislavirkra efna til landsins
gengju í gegnum rannsóknastofuna.
Þá væri' æskilegt, að rannsókna-
stofa þessi hefði einnig með höndum
sjálfstæðar rannsóknir. Virðist liggj a
beint við að taka þar fyrir aldurs-
ákvarðanir með geislavirku kolefni og
tritíummælingar. Einnig gæti verið
ástæða til þess að fylgjast með geislun
frá lofti og regnvatni frá heilbrigðis-
legu sjónarmiði, einkum eftir að stór-
ar kjarnorkusprengjur eru sprengdar.
Annað málefni, sem eðlilegt væri
að kjarnfræðanefndin léti til sín taka,
er athugun á möguleikum til fram-
leiðslu þungs vatns hér á landi. Utlit
er fyrir, að hér geti orðiÖ um stóriðn-
að að ræða, en með samböndum sín-
um við hliðstæöar stofnanir í öðrum
löndum ætti kjarnfræðanefndin að
hafa góða aðstöðu til að fylgja fram
þessum málum.
5
IÐNAÐARMÁL