Frjáls verslun - 01.02.2008, Síða 116
116 F R J Á L S V E R S L U N • 2 . T B L . 2 0 0 8
F
jölnismenn voru framsýnir og stórhuga. Þeir
hófu útgáfu tímaritsins Fjölnis árið 1835 og
settu riti sínu það markmið að berjast fyrir
framförum á Íslandi, bæði á sviði atvinnuhátta,
menningar og stjórnmála. Nú á dögum minnast
menn helst kvæða Jónasar Hallgrímssonar sem þar birtust
og voru tákn nýrra tíma. Aðrir Fjölnismenn létu fremur til
sín taka á þjóðmálasviðinu, ekki síst Tómas Sæmundsson.
Það sem hér verður staldrað við eru hlutar úr grein
Tómasar í Fjölni 1837 þar sem hann ræðir um heimsókn
hóps franskra vísindamanna sem hingað komu til umfangs
mikilla rannsókna og urðu honum tilefni til hugleiðinga
um gildi ferðamennsku á Íslandi.
Með hliðsjón af því hvað þjónusta við erlenda ferða
menn er orðinn snar þáttur í atvinnulífi okkar núna er
fróðlegt að rifja upp hvað Tómas hafði um hana að segja
snemma á 19. öld. Fram að því höfðu erlendir ferðamenn
verið fremur fáséðir hér á landi, stundum komu hingað
vafasamir ævintýramenn sem sögðu síðar ýkjusögur, jafnvel
hreinar skröksögur, þeim til ófrægingar sem hér bjuggu.
Ekki var því skrítið þótt Íslendingar hefðu ímugust á
slíkum heimsóknum og tækju útlendingum með nokkurri
tortryggni. En Tómas leit þetta öðrum augum.
Hér fara á eftir glefsur úr þessari grein Tómasar, en staf
setning er færð í nútímahorf, lesendum til hægðarauka:
„Dr. Gaimard, sá er fyrir var förinni, hefir áunnið sér
allra manna hylli, hvar sem hann kom fyrir góðmennsku
sína og elskusemi. Hann var frábær í því að laga sig eftir
ásigkomulagi lands vors, og gjöra sér allt að góðu; þolinn
og þrautgóður í ferðalögum og alls konar volki, og laginn
með að koma ferðinni svo fyrir, að hún sem best samsvaraði
tilganginum. Hann skipaði öllu niður og hafði alla fyrir
hyggju og umsjón; hét varla að hann neytti svefns né matar
fyrir afskiptasemi sinni um allt og enda á hestsbaki hafði
hann oftast nær pennann í hendi. Það var furðanlegt hvað
honum varla skjátlaðist að skrifa rétt íslensk orð og bæja
nöfn, eftir því sem hann heyrði þau fram borin: Mátti það
á öllu sjá að hann var rétt kjörinn til slíkra ferða.
Það er líklegt að allir landar vorir, hvur í sínu lagi, hafi
sjálfkrafa stuðlað til að greiða veg þessara góðfrægu ferða
manna eftir föngum og sanngirni og láti sér ekki síður um
það hugað ef svo skyldi fara að einhvurjir þeirra vitjuðu
okkar aftur, því þessi ferð ríður oss á meiru en vænta má að
almenningi hafi skilist í fyrstu. Það er samt auðséð hvílíkur
hagur það er landinu að ferðamenn venjist hingað að því
leyti sem með því flytjast miklir peningar í landið og verða
þar eftir.
F r u m k v ö ð l a r í F e r ð a þ j ó n u s t u
Hvatt til ferðaþjónustu fyrir 171 ári:
texti: páll bjarnason myndir: ýmsir
Fjölnismenn beittu sér mjög fyrir framförum og bættum hag Íslendinga og
voru um margt á undan sinni samtíð. Þeir hvöttu til ferðaþjónustu á Íslandi
fyrir 171 ári. Tómas Sæmundsson benti m.a. á það í Fjölni árið 1837 að
við hefðum ýmislegt að bjóða sem útlendingar sæktust eftir að sjá, náttúru
auðlindir eins og Geysi og fjallið Heklu, og við gætum haft mikinn hag af
því að laða hingað erlenda ferðamenn.
Framsýnir
Fjölnismenn