Franskir dagar - 01.07.2012, Blaðsíða 6

FrANSKIR DAGAR - LeS JOURS FRANf AIS
þátt í gleðinni. Síðan var tréð borið inn í stofu
og geymt fram á þrettándann, en þá var kveikt
á því að nýju. Tréð varð eldi að bráð og mildi að
ekki kviknaði í húsinu.
„Þegar ég kem íyrst að Dölum, þá varð ég þess
aðnjótandi að vera við húslestur. Byrjað var á að
syngja, svo var lesinn húslestur og loks sungið
aftur. Þessi skemmtilegi siður lagðist því miður
afþegar útvarpið kom,”segir Denni.
Lampaútvarpstæki keypti Höskuldur fljótlega
upp úr 1930, það heyrðist strax vel í því. Tækið
var allstórt, og gekk fyrir blautbatteríum. Farið
var með þau að Bergi á Búðum til hleðslu en
seinna í Rafstöðina. Sýran vildi brenna það sem
hún kom nálægt, því var alltaf haldið á þeim en
ekki riðið með batteríin í kaupstaðinn.
Eðlilega var mikið hlustað á útvarpið, í stríðinu
versnuðu hlustunarskilyrði því þá komu inn er-
lendar stöðvar sem trufluðu, en þær náðust þó
ekki vel.
TVÍBÝLI
Guðbjörg, Hulda, Hermann og Sigrún.
berfætt, svo að ekki þurfti fótabúnað þá mánuði.
Verst var þegar búið var að slá, þá varð maður
sárfættur, en ekkert mál var að ganga moldarvegi
á engjarnar”.
UNGMENNAFÉLAG
Stofnfundur Ungmennafélagsins Skrúðs, var
haldinn á Kappeyri árið 1933, en þar lét Denni
sig ekki vanta. Sigsteinn Pálsson var kosinn for-
maður, Steinn Steinsson gjaldkeri og Stefán í
Hólagerði ritari.
A fyrsta fundinum var samþykkt að kenna sund.
Jónas bróðir sr. Haraldar Jónassonar var fenginn
til þess, enda mikill sundmaður. Kennslan fór
fram á Mjóeyri og fór Denni fyrstur í sjóinn.
Jónas var með langt prik, eða frekar staur og
girti okkur í belti, setti stroffu í beltið á bakinu
og batt í staurinn og óð með þar til hann var
kominn upp undir mitti. Jónas hélt í og lét þann
sem var í sjónum busla og sagði honum til. Síðust
fór í sjóinn Dagmar Einarsdóttir frá Kappeyri,
stór og mikil stúlka. Þá vantaði Jónasi afl til að
halda henni uppi, allt sporðreistist, hann missti
stöngina og Dagmar fór á bólakaf. Það er nú ekki
hlæjandi að því, en orðalepparnir sem hann fékk
þegar hún kom úr baðinu voru vel útilátnir, því
að hann var lengi að tosa hana upp. Dagga kom
aldrei aftur á sundnámskeið. Eftir sundnám-
skeiðið byggðum við okkur sundlaug, svolítinn
poll ofan við hólinn í Dölum.”
Ungmennafélagið hélt útisamkomur í Víðinesi
og seinna í Hafnarnesi. Einnig stóð það fyrir
málfundum. Eftir því sem árin liðu urðu sam-
komurnar fjölmennari. Sýslutjaldið var fengið,
reistur danspallur, ræður haldnar og veitingar
seldar. Síðasta stóra skemmtunin var 1944 í
Víðinesi og þá fóru Sigrún og systkini hennar.
Aðalræðumaður þá var Pétur Þorsteinsson frá
Oseyri. Margt var til skemmtunar og dansað
6
AÐVENTA OG JÓL
Vilborg með tvœr elstu datur sínar Sigrúnu og Guðbjörgu
„Hefð var fyrir því að snæða
rjúpur á aðfangadag og hangi-
kjöt á jóladag. Fólkinu í Hóla-
gerði var alltaf boðið inn eftir
á öðrum degi jóla. Mikill sam-
gangur var á milli bæjanna og
ég man aldrei eftir að það væru
nábúaerjur eða ýfingar. Dala-
fólkinu var ávallt boðið í Hóla-
gerði milli hátíðanna,” segir
Denni. Hann smíðaði tæplega
mannhæðarhátt jólatré. Stofn-
inn var stöng sem mjókkaði upp, á hann voru
settir krossar með misstórum götum. Þar á fóru
greinar, kerti, einir, pokar með nammi og fána-
borðar. Milli jóla og nýárs var allt borið út úr
eldhúsinu, trénu komið þar fyrir og dansað í
kringum það. Þá kom fólkið frá Hólagerði og tók
hey til annarra og nokkrum sinnum voru teknar
kindur frá heylitlum bæjum.
Á óþurrkasumrum voru súrheysgryfjur gerðar.
Onnur var byggð áður en Denni kom, en hin
sennilega rigningarsumarið mikla 1933.
Vilborg Sigfusdóttir fæddist 1916, hún ólst upp
í Gröf í Eiðaþinghá. Nítján ára kom hún sem
vinnukona í Dali. Steinn Björgvin Steinsson og
Vilborg felldu hugi saman og giftu sig í desember
1935. Frumburðurinn Sigrún fæddist vorið eftir
og síðar komu Guðbjörg, Hulda, Hermann, Sig-
ríður og Friðrik.
Sigrún segir frá því að þegar Steinn og Vilborg
hófu sinn búskap var túnum og engjum skipt.
Bústofninn taldi 200 ær, kýrnar voru í sameigin-
legu fjósi, en seinna var gert lítið fjós fyrir framan
bæinn. Þegar garnaveikin kom árið 1939 reyndist
ekki unnt að halda við fjártölunni. Lyfkom ekki
fyrr en áratug síðar.
Á hverju sumri var farið til engja og heyskortur
var óþekktur. Það kom fyrir að Dalabændur létu
fram undir morgun. Farið var með stóran pott
frá Dölum, búnar til hlóðir og hellt upp á kaffi.
Þá voru fræðslu- og málfundir á vegum ung-
mennafélagsins og danssamkomur í stóra húsinu
á Fögrueyri, sem áður var gamalt verslunarhús.
NÝTT ÚR NÁTTÚRUNNI
Þórunn Gísladóttir grasakona ferðaðist um
landið og kom nokkrum sinnum í Dali við mikla
hrifningu heimilisfólks. Hún kenndi sápugerð
og fleira og lét Björgu hafa handskrifaða bók
með uppskriftum sem nú er því miður glötuð.
„Einn dag á sumri var farið
til grasa, mest upp á Suður-
fjall og týnt heilmikið af ijalla-
grösum. Grasamjólk var gerð,
einnig grasate, og stundum voru
grautar hleyptir með grösum,”
segir Sigrún.