Franskir dagar - 01.07.2012, Blaðsíða 33

FrANSKIR DAGAR - LeS JOURS FRANfAIS
A flemiplaninu d Fögrueyri t júli 1905. Ju/ius Tadsen er lengst til vinstri ogþá Heinrich Grohmann. Anne Grohmann situr á hvalnum og að baki henni
stendur dagbókarhöfundurinn Bertha Stapel.
leiddi til þess að Dr. Paul lét af starfi veiðistjóra
að vertíð lokinni.
Akveðið var að Grohmann myndi gegna veiði-
stjórastarfmu í byrjun næstu vertíðar og kom
hann til Fögrueyrar ásamt starfsmönnum stöðv-
arinnar hinn 13. maí 1905. Með Grohmann í för
að þessu sinni voru einnig dóttir hans, Anne, og
vinkona hennar, Bertha Stapel, en fröken Stapel
var reyndar systir tengdasonar Grohmann. Það
var einmitt Bertha Stapel sem hélt áðurnefnda
dagbók.
Heinrich Grohmann gegndi starfi veiðistjóra til
22. júlí en þá tók við starfmu Julius Tadsen en
hann var fyrrverandi skipstjóri og naut mikils
trausts stærsta eiganda þýska hvalveiðifélagsins.
Veiðin á vertíðinni 1905 olli vonbrigðum. Heild-
arveiðin var einungis um 60 hvaBr og var lýsis-
framleiðslan 1800 föt. Að vertíðinni lokinni lagði
Tadsen veiðistjóri til að starfsemi stöðvarinnar
á Fögrueyri yrði hætt enda h'til von til þess að
hvalveiðar við Island yrðu ábatasamar á kom-
andi árum. Þessi tillaga Tadsen var samþykkt af
stjórn félagsins.
Þegar vertíðin hófst árið 1906 var allt hljótt á
Fögrueyrinni. Verksmiðjuhúsin stóðu auð og
yfirgefin. Árið 1907 voru hvalveiðibátarnir seldir;
Island til Japan og Germania til Síle. I árslok
sama árs var síðan samþykkt að selja Marcus C.
Bull veiðistjóra í Heliisfirði stöðina sjálfa og voru
greidd 30.000 mörk fyrir. I reynd var það skoska
fyrirtækið Chr. Salvesen Sc Co. sem keypti stöð-
ina en Bull haföi verið starfsmaður fyrirtækisins
frá árinu áður. Chr. Salvesen & Co. festi kaup á
samtals fjórum hvalstöðvum á íslandi á þessum
tíma, þar á meðal stöðinni í Hellisfirði.
Öll hús stöðvarinnar á Fögrueyri vom tekin niður
sumarið 1908 og stöðin síðan endurreist á New
Island á Falklandseyjum.
DAGBOK FROKEN STAPEL
Það voru svo sannarlega tíðindi þegar frétt-
ist af því að dagbók Bertha Stapel frá árinu
1905 heföi komið í leitirnar. Auk dagbókar-
innar haföi ungfrú Stapel
látið eftir sig myndaalbúm
með ljósmyndum frá dvöl- j
inni á Fáskrúðsfirði umrætt
sumar og em myndirnar allar
gulls ígildi en einungis fá-
einar verða birtar með þess-
ari grein.
Fröken Stapel fjallar ekki
mikið um starfsemina á hval-
stöðinni í dagbókarskrifunum
heldur gerir hún grein fyrir
mannlegum samskipmm og
lýsir staðhátmm á Fáskrúðs-
firði og nágrenni. Hún starfaði
í Villunni og segir vel frá því
sem þar átti sér stað og greinir
frá gestakomum og veislu-
höldum í tengslum við þær. Þá
segir hún ávallt frá því þegar
Grohmann veiðistjóri þurfti
að fara af bæ og sinna ýmsum
erindum og stundum fengu þær
Anne að slást í för með honum.
1 dagbókinni er varpað ljósi á
frístundir fólksins í Villunni en
Grohmann las gjarnan upp fyrir
íbúa hússins á kvöldin.
Stapel greinir frá því þegar fyrir-
menn frá Búðum komu í heim-
sókn í Villuna. Þarna komu kaup-
mennirnir Davíðsson,Tulinius og
Stangeland og fjölskyldur þeirra
og einnig Georgsson læknir. Þá
komu hinir frönsku kaþólsku prestar á Búðum
oftar en einu sinni í heimsókn og þá gjarnan með
lækninum sem var franskur konsúll. Eins var oft
'' ^ "N
* //V
\\ ir^
B. S. jp \
$letne jjetfc mk \\ 1

Dagbókfröken Stapel.
33.