Tímarit Máls og menningar - 01.07.1939, Blaðsíða 15

liafa verið á náttúru landsins, og hver óunnin verkefni biða
framtíðarinnar á þvi sviði.
2) Landið sem heimkynni þjóðarinnar, hvernig það tók við
henni og hefur húið að henni. Auðlindir þess frá fjöllum tii
fiskimiða, ógnir þess og hættur, fegurð þess og tign.
3) Hvernig þjóðin hefur sett mót sitt á landið, hagnýtt sér
gæði þess og varið sig gegn erfiðleikum þess. Hér mun verða
sagt frá ræktun og landbúnaði fyrr og nú, húsagerð, vegum
og brúm, sögustöðum og minjum þeirra, hyggðarsögu i aðal-
•dráttum, veiðiskap og sjávarútvegi, sömuleiðis frá landsspjöllum
af mannavöldum, eyðingu skóganna og uppblástri landsins sem
afleiðingu hennar.
4) Loks mun verða vikið að þeim kostum iands og sjávar,
sem enn eru ónotaðir eða lítt notaðir, þeim lífsskilyrðum, sem
landið getur búið þjóðinni, ef rétt er á haldið, og þeim skyld-
um, sem þjóðin liefur gagnvart niðjum sinum, að bæta landið
fremur en spilla þvi.
Fyrir lausafjáreign þjóðarinnar er auðveldast að gera grein
með stuttu yfirliti um hagsögu hennar á liðnum öldum og sam-
anburði við núlímann. Þar sem flest, er þetta efni snertir nú
á dögum, er alkunnugt, verður það einkanlega sett fram með
hagfræðilegum skýrslum og línuritum og reynt að fá allt sem
sannast og óhlutdrægast. Þetta yfirlit mun að likindum koma
meðal viðaukanna í V. bindi verksins.
Öðru og þriðja bindinu hefur, að minnsta lcosti í bráðina,
verið valið heitið: fslenzkar minjar, en minjar (eða menjar)
getu.r þýtt allt í senn, ummerki eftir verlc eða atburði, gersem-
ar og erfðagripir eða vingjafir (minjagripir), sem eru ekki
eða verða metnar til fjár. Hér er orðið látið tákna ýmiss kon-
ar menningarverðmæti, frá eldri og nýrri timum, sem enn standa
og líklegt er að lengi muni standa í gildi. Efni þau, sem tekin
verða til umræðu í þessum bindum, eru enn ekki fyllilega á-
kveðin, og mikið er undir þvi komið, hversu vel tekst að fá
hina hæfustu menn á hverju sviði til þess að fjalla um þau.
Munu þeir lika vitanlega ráða talsverðu um, hver efni verða
tekin til meðferðar. Hér er tilætlunin að leita aðstoðar margra
manna, í)g ættu þessi bindi því um leið að vera nokkurt sýnis-
horn þess, hvernig nú er bezt ritað á íslandi. Það liggur í aug-
íim uppi, að bókmenntirnar munu skipa hér mest rúm, því að
á því sviði hafa íslendingar unnið þau afrek, sem lengst munu
varðveitast og mest eru metin. Samt verður þetta engin bók-
menntasaga (nokkurt yfirlit um þróunarsögu íslenzkra bókmennta
53