Fréttablaðið - 06.10.2015, Page 16

Fólk| heilsa
að mörgu
að huga
„Ekki sofa á dýnu
á gólfinu. Þar getur
myndast raki sem
getur endað í
myglu. Dýnur eru
hafðar í rúmum
með fótum til að
slíkur raki myndist
ekki í dýnunum og
undir þeim.“
Fólk er kynningarblað sem býður auglýs-
endum að kynna vörur og þjónustu í formi viðtala
og umfjallana. Í blaðinu er einnig hefðbundið
ritstjórnarefni. Blaðið fylgir Fréttablaðinu daglega.
Útgefandi: 365 miðlar | Ábyrgðarmaður: Svanur Valgeirsson
Sölumenn: Bryndís Hauksdóttir, bryndis@365.is, s. 512 5434
Jón Ívar Vilhelmsson, jonivar@365.is, s. 512 5429
Hönnun: Silja Ástþórsdóttir
hið snyrtilega vel umbúna rúm er því miður gróðrarstía fyrir ryk­maura,“ segir í greininni. „Í heitu
og röku rúminu líður nefnilega rykmaur­
unum best. Það er meira að segja enn
verri hugmynd að vera með þykka rúm­
ábreiðu yfir sænginni. Þegar þú stendur
upp úr rúminu á morgnana er lak, sæng
og koddi enn heitt og rakt eftir nóttina.
Með því að breiða yfir rakann skapast
góð skilyrði fyrir rykmaura. Þessir ör­
smáu áttfætlumaurar þrífast best í 17­32
gráðu hita og raka. Í rauninni eru ryk­
maurar skaðlausir nema fyrir þá sem
hafa ofnæmi fyrir ensímum sem frá þeim
koma. Hins vegar vill enginn sofa innan
um rykmaura.
Á Íslandi hafa rykmaurar ekki verið
mikið vandamál, en tvær tegundir ryk­
maura eru þekktar hér á landi. Ofnæmi af
þeirra völdum er sömuleiðis þekkt. Engin
ástæða er til að búa til aðstæður fyrir þá.
Rykmaurar eru algengari á Grænlandi og
í Norður­Noregi en hér á landi, eftir því
sem fram kemur á Vísindavefnum.
Margrét Sigfúsdóttir, skólastjóri Hús­
stjórnarskólans, segir að vel sé hægt að
ganga frá rúminu snyrtilega án þess að
búa um það. „Í gamla daga voru rúmfötin
látin kólna og loftað vel um rúmið áður
en breitt var yfir það. Þykk rúmteppi eru
ansi þreytandi, allt of þung og fyrirferðar­
mikil. Hvar á svo að hafa þau á nóttinni?
Á gólfinu eða ofan á tveimur stólum?“
spyr hún.
Fólk sefur í sjö til átta tíma. Á meðan
við sofum myndast ákveðinn raki í her­
berginu því hver líkami gefur frá sér tölu­
verðan svita á hverri nóttu. Það er þess
vegna betra að þurrka sængina á daginn
fremur en að halda rakanum í henni. Í
grein Jyllands­Posten segir að nauðsyn­
legt sé að að hrista sæng og kodda vel á
morgnana til að lofta um rúmið. Einnig
ætti að hafa glugga opna. Best væri að
viðra sængurfötin utandyra á hverjum
morgni, en það er ekki margir sem hafa
tíma til þess auk þess sem veðrið er ekki
endilega ákjósanlegt. Ef sængurfötin eru
viðruð utandyra lifa ekki rykmaurar í
þeim,“ segir í greininni.
Margrét segir að fólk ætti að reyna
að viðra rúmföt utandyra og hrista vel
þegar skipt er á rúminu. „Ef frost er úti
og þurrt er ekkert betra en að láta rúm­
fötin vera úti og viðrast í sem lengstan
tíma,“ segir hún. „Ekki sofa á dýnu á gólf­
inu. Þar getur myndast raki sem getur
endað í myglu. Dýnur eru hafðir í rúmum
með fótum til að slíkur raki myndist ekki
í dýnunum og undir þeim,“ segir Margrét
ennfremur.
Þeir sem eru með ofnæmi eða astma
ættu að þvo sængurfötin við 60°C og
þurrka í þurrkara að minnsta kosti tvisv­
ar í mánuði. Margrét segir að ákjósanlegt
sé að þvo rúmföt við 90°C. „Best er að
þurrka rúmfötin úti á snúru og láta blása
vel um þvottinn,“ segir hún en flestir
kannast við hversu notalegt það er að
skríða upp í rúm sem angar af útilykt.
Dýnur þarf að ryksuga vel að minnsta
kosti fjórum sinnum á ári.
 n elin@365.is
hættið að búa
um rúmið
umhugsunarVert Flestir eru aldir upp við þá reglu að búa eigi um rúm
áður en haldið er út í daginn. Maður á að yfirgefa heimilið snyrtilegt, enda
er þá skemmtilegra að koma heim. Í grein sem birtist í netútgáfu danska Jyl-
lands-Posten er fullyrt að heit og rök sængurföt séu gróðrarstía fyrir rykmaura.
ÞarFt að Viðra úti
Margrét Sigfúsdóttir
skólastjóri segir að gott
sé að viðra sængur og
kodda úti þegar skipt er
á rúmum.
MYND/ERNIR
gOtt Og hreint rúm Hvað er betra en að sofa við hrein rúmföt, jafnvel sem hafa verið þurrkuð úti? MYND/GETTY
rykmaurar
Rykmaurar hafa fundist á Grænlandi
og upp með ströndum Noregs, töluvert
norðar en Reykjavík. Rykmaurar geta
þrifist í rúmdýnum, koddum, sængum,
teppum og tauklæddum húsgögnum.
Þeir lifa á húðflygsum af mönnum og
dýrum og öðru lífrænu ryki sem til fellur.
Saur mauranna mynda rykagnir, sem
eru á stærð við frjókorn, og í honum
eru prótínsameindir sem reynst öflugir
ofnæmisvaldar. Dauðir rykmaurar, sem
brotna niður og blandast öðru húsryki,
eru einnig ofnæmisvaldar, þótt í minna
mæli sé.
Nýlegar rannsóknir hafa sýnt að
ofnæmi fyrir rykmaurum er algengt
og meðal sjúklinga með ofnæmi er
það mjög algengt. Í enskri rannsókn
fannst að 10% af öllu fólki og 90% af
sjúklingum með ofnæmisastma höfðu
rykmauraofnæmi. Bandarísk rannsókn
sýndi að að minnsta kosti 45% af ungu
fólki með astma voru ofnæm fyrir ryk-
maurum.
(Heimild Vísindavefurinn)
40.000
fréttaþyrstir
notendur
Smelltu þér á Fréttablaðsappið og lestu
blaðið hvar sem er og hvenær sem er.
Fáðu Fréttablaðið ókeypis í spjaldtölvuna
og snjallsímann með Fréttablaðsappinu.
Nálgastu appið á visir.is/fbl
eða beint í gegnum:
0
2
-1
1
-2
0
1
5

1
0
:3
1
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
3
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
6
C
3
-0
A
7
0
1
6
C
3
-0
9
3
4
1
6
C
3
-0
7
F
8
1
6
C
3
-0
6
B
C
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
4
8
s
_
5
1
0
2
0
1
5
C
M
Y
K