Morgunblaðið - 11.06.2015, Síða 10

10 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 11. JÚNÍ 2015
UMBOÐSAÐILI:
www.danco.is
Sölustaðir:
Fjarðarkaup, Byko, apótek, Fríhöfnin,
og öllum helstu leikfangaverslunum um land allt
Safnaðu
þeim öllum!
TM Ný jir vinir
bætast í hópinn
Valgerður Þ. Jónsdóttir
vjon@mbl.is
Frá því fyrir þremur árumþegar 14 ára íslenskstúlka sendi ein-staklingi, sem hún
þekkti og treysti, myndskeið af
sér nakinni og með kynferðislega
tilburði, hefur það dreifst á 16.200
netsíður. Og ábyggilega enn fleiri
á morgun eða hinn. Hins vegar
voru þær 16.200 þegar Þórdís
Elva Þorvaldsdóttir sló nafni
stúlkunnar upp í leitarvél Google
áður en hún hélt hringinn í kring-
um landið með fræðslufyrirlestr-
ana, Ber það sem eftir er, með
stuðningi Vodafone.
Markmiðið var að fræða for-
eldra grunnskólabarna um hug-
tökin sexting og hrelliklám. „Ég
tók sögu stúlkunnar, sem enn er á
barnsaldri, sem dæmi um hvort
tveggja, og sýndi jafnframt glæru
með skjáskoti af þessari sláandi
leitarniðurstöðu. Ekki aðeins leka
slíkar myndir á netið og fara þar
á flakk, oftast á afar ógeðfelldar
klámsíður af myrkasta toga, held-
ur eru þær oft taggaðar með fullu
nafni og öðrum persónuupplýs-
ingum. Að öllu óbreyttu verður
myndskeiðið af stúlkunni órjúfan-
legur þáttur í hennar stafrænu
framtíð. Líkur eru á að mynd-
skeiðið verði aðgengilegt atvinnu-
veitendum hennar í framtíðinni og
þeim sem gúggla nafnið hennar,
jafnvel maka og börnum. For-
eldrum var að vonum brugðið, en
frásögnin er samt lýsandi fyrir
hvernig ein mynd eða myndskeið
sem fellur í rangar hendur getur
orðið mikið kúgunartæki,“ segir
Þórdís Elva.
Vitundarvakning
nauðsynleg
Hún hóf fræðsluleiðangurinn
um landið í ársbyrjun og lauk
hringnum í lok maí. Þá hafði hún
haldið fundi með 65 foreldra-
félögum og álíka marga með ung-
lingum. „Ég var með fyrirlestrana
fyrir foreldrana samfleytt í fjóra
mánuði fjögur kvöld í viku og ætl-
aði að sinna öðrum
hugðarefnum á daginn,
en var nánast undan-
tekningarlaust beðin
um að halda samskonar
fundi fyrir krakkana
auk þess sem fyrir-
spurnum frá fag-
félögum, til dæmis skólahjúkr-
unarfræðingum og öðrum stéttum
með mismunandi snertifleti við
börn, rigndi inn. Ég hélt hátt á
annað hundrað fyrirlestra og hef
líklega náð eyrum um þrettán þús-
und manns.“
Þórdís Elva kveðst hafa verið
svona áfjáð í að svara kallinu
vegna þess að rík þörf sé á vitund-
arvakningu og að upplýstir for-
eldrar séu besta forvörnin. Sex-
ting, eins og það tiltæki er kallað
að skiptast á kynferðislegum smá-
skilaboðum og nektarmyndum á
netinu, og börn og unglingar gera í
síauknum mæli, getur haft gríðar-
lega alvarlegar afleiðingar ef ekki
er brugðist við í tæka tíð.
Nútíma daður?
„Fleiri börn geta lent í því að
vera ber á netinu það sem eftir,“
segir hún og vís-
ar í yfirskrift fyr-
irlestranna og
viðhorfskönnun
sem sýni að ung-
lingar líti á send-
ingar nektar-
mynda sín á milli
sem daður. „Og daðrið fæddist
ekki með netinu, hver kynslóð hef-
ur daðrað með sínum hætti í ár-
þúsundir. Þegar maður áttar sig á
að eðlilegar kenndir og daður er
hvatinn að baki þessum sendingum
er erfiðara en ella að vera dóm-
harður. Foreldrar eiga oft erfitt
með að skilja þann rafræna heim
sem unglingarnir lifa og hrærast í
og hvaða hættur leynast í honum.
Sjálfir döðruðu þeir með allt öðr-
Sexting er daður
unga fólksins
Þórdís Elva Þorvaldsdóttir hefur síðustu mánuðina farið um landið og frætt ung-
menni, foreldra og fagfólk með mismunandi snertifleti við börn og unglinga, um
hugtökin sexting og hrelliklám. Yfirskrift fyrirlestranna, Ber það sem eftir er, vísar í
að nektarmyndir á netinu eru ekki afturkræfar frekar en annað sem þangað ratar.
Getty Images/iStockphoto
Nettengd Börn og unglingar eru alltaf með farsíma, alltaf nettengd og eng-
in leið fyrir foreldra þeirra að vera yfir öxlunum á þeim allan sólarhringinn.
Í tengslum við málþing um stríðið í
Sýrlandi á Fundi fólksins verður boðið
upp á sýrlenskan mat milli kl. 16 og 18
í dag í tjaldi á lóð Norræna hússins.
Sýrlenski flóttamaðurinn, Jamil
Kouwatli, reiðir fram gómsæta, sýr-
lenska rétti og Sveinn Kjartansson,
veitingamaður á Aalto Bistro, verður
honum innan handar. Á boðstólum
verður sambærilegur matur og dag-
lega er borðaður í Sýrlandi.
Fyrir hverja keypta máltíð eru
greiddar 3.000 kr. sem skiptist í 1.500
fyrir máltíðina og 1.500 kr. fyrir börn á
flótta. Allur ágóði af matarsölunni
rennur til neyðaraðgerða UNICEF fyrir
börn í Sýrlandi og í nágrannaríkjunum.
Milljónir manna eru á flótta innan-
lands vegna stríðsátakanna eða hafa
leitað skjóls í nágrannaríkjunum.
Helmingurinn er börn.
Framlögin munu hjálpa börnum á
flótta undan stríðinu í Sýrlandi og
börnum á átakasvæðinu. UNICEF legg-
ur áherslu að dreifa hreinu vatni og
hreinlætisgögnum, veita heilsugæslu,
sinna barnavernd, veita sálrænan
stuðning og sjá til þess börn á flótta
detti ekki út úr námi.
Fundur fólksins er þriggja daga há-
tíð um samfélagsmál í og við Norræna
húsinu dagana 11.-13. júní.
Málþing um stríðið í Sýrlandi
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Flóttamenn Jamil Kouwatli kom ásamt fjölskyldu sinni til Íslands 2013.
Sýrlenskur flóttamannamatur
Nú þegar fólk er orðið langeygt eftir
íslensku sumri og nánast búið að
missa alla þolinmæði í biðinni er gott
að tileinka sér æðruleysi, anda djúpt
og hætta að ergja sig yfir því sem
ekki er á valdi okkar mannfólksins að
bæta. Löngum hefur hjálpað til í
slíkri mæðu sem sumarbiðin kallar
fram að bregða sér í Pollýönnuleikinn
og beina hugsunum sínum fremur að
því sem gott er en því sem slæmt er.
Hugsa sér hvað við erum nú heppin
að búa ekki í landi þar sem eru kæf-
andi þurrkar og vatnsskortur! Það er
mikil blessun að búa í landi þar sem
gnótt vatns er slík sem raun ber vitni.
Nú er lag að rækta grænmeti í garð-
inum. Haskið ykkur út, gott fólk, og
takið til hendinni, njótið rigningar-
innar, hún vökvar jörðina og hraðar
fyrir því að allt grænt vaxi. Fátt er
meira gefandi en taka upp sínar eigin
matjurtir og bera á borð fyrir gesti.
Endilega …
…látið ekki
bugast
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Garðyrkja Gríðarlega gefandi.
Umboðsmaður skuldara hefur gefið út
upplýsingabæklinginn Tékkheftið með
upplýsingum um ýmis ráð þegar
bregðast þarf við greiðsluvanda. Óháð
ástæðu greiðsluvanda er mikilvægt
að bregðast við sem allra fyrst og afla
sér upplýsinga um þau úrræði sem
standa til boða.
Í mörgum tilvikum geta skuldarar
sjálfir samið við kröfuhafa vegna
minniháttar vanskila. Ef greiðsluvand-
inn er mikill getur hins vegar verið
rétt að leita til umboðsmanns skuld-
ara sem veitir skuldara ókeypis að-
stoð. Í Tékkheftinu eru upplýsingar
um vanskil og vanskilakostnað, mögu-
leg úrræði umboðsmanns fyrir hvern
og einn, og hvernig hægt er að bregð-
ast við skuldum af ýmsum toga, t.d.
vegna opinberra gjalda, meðlags,
námslána, eða skulda við fjármálafyr-
irtæki og Íbúðalánasjóð. Einnig eru í
Tékkheftinu leiðbeiningar um hvernig
hægt er að sækja um lækkun útsvars.
Trúlega mun Tékkheftið gagnast
mörgum, en kannski mest þeim sem
hafa lent í vanskilum með reikninga á
síðastliðnum tólf mánuðum, eru í van-
skilum með fasteignalán, hugsanlega
á vanskilaskrá eða eiga yfir höfði sér
fjárnám eða nauðungarsölu.
Umboðsmaður skuldara gefur út upplýsingabækling
Nokkur góð ráð
í Tékkheftinu
Enginn vill vera
berrassaður á
netinu að eilífu.