Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2009, Síða 3

fréttir 2. desember 2009 miðvikudagur 3
Málið ekki tilkynnt
seM peningaþvætti
inn um að taka umrædd skuldabréf
í umsýslu.
„Það lá aldrei fyrir nein beiðni um
að kaupa þessa pappíra, minnir mig,
enda reyndust þeir útrunnir og upp-
greiddir.“
Upplýsingar innan úr Lands-
bankanum frá þessum tíma eru því
samkvæmt ofansögðu nokkuð mis-
vísandi og ljóst að menn líta það mis-
munandi augum.
„Mjög nígerískt“
Samkvæmt upplýsingum sem DV
hefur aflað í dómsmálaráðuneytinu
hefur umrætt mál ekki komið inn á
borð þar til skoðunar með neinum
hætti. Þess ber að geta að dóms- og
mannréttindaráðherra og ráðuneyti
hans getur ekki haft pólitísk afskipti
af meðferð einstakra mála. Minn-
ast má ummæla Björns Bjarnasonar,
fyrrverandi dómsmálaráðherra, um
dóma í Baugsmálinu sem vöktu deil-
ur og þóttu orka tvímælis.
„Ég hafði ekki heyrt af þessu máli
áður og varð forviða. Hér verður hið
rétta að koma í ljós. Áður en þau
svör koma hlaðast grunsemdirnar
upp. Jóns Geralds vegna og annarra
landsmanna þarf að fá úr því skorið
hvað þarna var á ferðinni,“ segir Sig-
mundur Ernir Rúnarsson, þingmað-
ur Samfylkingarinnar.
„Þetta virkar í fyrstu mjög níger-
ískt. Í nafni gegnsæis, sem vonandi
reynist ekki innantómt í pólitík dags-
ins, verður að fá þessa sögu alla upp
á borðið – ef þess er nokkur kostur.“
Atli Gíslason, lögfræðingur og
þingmaður VG, bendir á að mjög
strangar reglur gildi um peninga-
þvættismál og meðferð þeirra lögum
samkvæmt.
„Bæði Landsbankinn og embætti
ríkislögreglustjóra skulda skýringar í
þessu máli,“ segir Atli en vill að öðru
leyti ekki tjá sig um málið.
Hver á pappírana?
Í lögum um peningaþvætti frá árinu
2006 er að finna ítarleg ákvæði um
könnun á áreiðanleika viðskipta-
manna. Bankanum ber að leita eft-
ir upplýsingum um réttan eiganda
verðbréfa eða verðmæta sem reynt er
að koma í umsýslu eða selja viðkom-
andi banka. Raunar er ekki unnt að
kanna uppruna eða feril skuldabréfa
öðruvísi en að fara með þau í banka
og kanna feril þeirra og viðskipti með
þau aftur í tímann. Þetta er oftar en
ekki gert í alþjóðlegu samstarfi. Fjár-
málafyrirtæki geta meðal annars leit-
að til Euroclear-þjónustubankans í
Brussel sem fæst við öryggismál fjár-
málastarfseminnar og kannar upp-
runa skuldabéfa, afleiðusamninga
og annarra fjármálagjörninga.
Landsbankinn Heimildum innan
Landsbankans ber ekki fyllilega saman
um stærð málsins og eðli þess.
Mynd Sigtryggur Ari JóHAnnSSon
Kröfuhafar Kaupþings eignast 87
prósent í Arion banka. Íslenska rík-
ið mun fara með 13 prósenta hlut.
Steingrímur J. Sigfússon fjármála-
ráðherra og Steinar Þór Guðgeirs-
syni, formaður skilanefndar Kaup-
þings, tilkynntu þetta í gær. Með
þessu samkomulagi mun íslenska
ríkið fá til baka 66 milljarða króna
sem skilanefndin leggur fram. Rík-
ið hafði áður lagt fram 72 milljarða
króna sem hlutafé í Arion banka.
Finnur Sveinbjörnsson, bankastjóri
Arion banka, mun láta af starfi um
næstu áramót. Þá rennur ráðning-
arsamningur hans út og var tilkynnt
um það í gær að hann hygðist ekki
sækjast eftir því að starfa áfram hjá
bankanum. Staðan verður auglýst
fljótlega. Ríkissjóður mun auk þess
eignast stofnfé Afls sparisjóðs og
Sparisjóðs Ólafsfjarðar sem er í eigu
Arion banka. Skilanefnd Kaupþings
skipar fjóra stjórnarmenn í nýja
stjórn Arion banka og ríkið einn.
geta ekki
gengið að
veðum
Mjög hefur
verið deilt á
stjórnvöld fyr-
ir að upplýsa
ekki hverjir séu
raunveruleg-
ir eigendur
bankanna. „Kröfulýsingarferlinu í
Arion er ekki lokið og lýkur ekki fyrr
en í lok mánaðarins. Eigenda- eða
kröfuhafahópurinn getur breyst á
þeim tíma; kröfur geta gengið kaup-
um og sölum. Þetta kemur allt í ljós.
Þetta eru stórir bankar, sjóðir, þar
á meðal vogunarsjóðir og innlend-
ir aðilar. Þegar öll kurl eru komin til
grafar fer Fjármálaeftirlitið yfir mál-
ið og vottar eigendahópinn,“ segir
Steingrímur J. Sigfússon í samtali
við DV.
Aðspurður segir Steingrímur að
því sé ekki þannig háttað að Ari-
on og Íslandsbanki komist milli-
liðalaust í hendur kröfuhafa gömlu
bankanna. „Eiginlega er ekki hægt
að segja að bankarnir hafi nokkurn
tíma komist formlega í eigu ríkis-
ins. Bankarnir hafa verið í hönd-
um skilanefndanna sem að sínu
leyti vinna í þágu kröfuhafanna,“
segir hann. Steingrímur segir það
misskilning að með yfirtöku kröfu-
hafa Kaupþings á Arion banka hafi
þeir beinan aðgang að veðum hér
á landi í húsnæði, orkufyrirtækjum
og útgerðarfélögum, svo fátt eitt sé
nefnt. „Erlendu kröfuhafarnir, stór-
ir og smáir, eiga kröfur í þrotabú
bankans. Það er rekið af skilanefnd
bankans sem stofnar í raun eignar-
haldsfélag sem rekur Arion. Það er
því misskilningur að erlendir eig-
endur krafnanna eigi milliliðalaus-
an aðgang að veðum hér innan-
lands,“ segir hann.
óupplýst um eigendur
Skuldabréf Kaupþings hafa geng-
ið kaupum og sölum eftir að bank-
inn varð gjaldþrota haustið 2008.
Þegar verst lét fóru skuldabréfin á
fimm til sex prósent af nafnvirði. Á
heimasíðunni keldan.is má hins
vegar sjá að í gær fóru skuldabréf-
in á 22 prósent af nafnvirði og hafa
því hækkað töluvert. DV ræddi
við hagfræðing sem starfar á fjár-
málamarkaði. Hann sagði að
stór hluti viðskipta með skulda-
bréf gömlu bankanna væri með
bréf sem lögmannsstofan Bingham
McCutchen hefur milligöngu um að
finna kaupendur að.
Bingham McCutchen leið-
ir hóp erlendra skuldabréfaeig-
enda og hefur átt fundi með skila-
nefnd Kaupþings á undanförnum
mánuðum. Samkæmt skýrslu fyrir
kröfuhafa Kaupþings sem var upp-
færð í október síðastliðnum hefur
Deutsche Bank og fjármálafyrirtæk-
ið Houlihan Lokey einnig átt fund
með skilanefndinni sem fulltrú-
ar stærstu lánardrottna og skulda-
bréfaeigenda Kaupþings. Talið er að
nafnvirði skuldabréfanna hjá hópn-
um sem Bingham leiðir nemi allt að
14 milljörðum evra eða 2.600 millj-
örðum íslenskra króna.
2.900 milljarða skuldir
Þegar íslensku bankarnir urðu gjald-
þrota haustið 2008 urðu margir eig-
endur skuldabréfa að selja þau. Þar á
meðal tryggingafélög og lífeyrissjóð-
ir. Samkvæmt lögum mega þau ekki
eiga skuldabréf sem falla í flokk með
ruslbréfum (e. junk bond). Þegar
þau seldu bréf sín fóru þau á fimm til
sex prósent af nafnvirði. Samkvæmt
efnahagsreikningi sem birtur var
kröfuhöfum í október nema skuldir
gamla Kaupþings um 2.900 milljörð-
um króna. Þar af eru útgefin skulda-
bréf fyrir 1.900 milljarða króna. Þar
er stærsti hluti skuldabréfanna gef-
inn út á alþjóðlegum markaði, svo-
kölluð EMTN-lán, fyrir 1.250 millj-
arða króna. Síðan eru 144A-lán gefin
út í Bandaríkjunum fyrir 500 millj-
arða króna og svokölluð Samurai-
lán gefin út í Japan fyrir rúmlega 100
milljarða króna. Ekki liggur ljóst fyrir
hvað íslenskir lífeyrissjóðir eiga mik-
ið af útistandandi skuldabréfum hjá
Kaupþingi.
Kröfuhafar Kaupþings eignuðust meirihluta í Arion banka í gær. Enn er á reiki
hverjir raunverulegir kröfuhafar Kaupþings eru. Steingrímur J. Sigfússon segir
það misskilning að með yfirtöku kröfuhafanna á Arion banka hafi þeir öðlast bein-
an aðgang að veðum hér á landi.
Óþekktir kröfuhafar
eignast arion banka
Ekki upplýst um eigendur
Steingrímur J. Sigfússon, fjár-
málaráðherra, segir erfitt að
upplýsa um hverjir kröfuhafar
Kaupþings séu.
Mynd Sigtryggur Ari JóHAnnSSon
Eignast Arion Steinar Þór Guðgeirsson
er formaður skilanefndar Kaupþings sem
nú eignast meirihlutann í Arion banka.
AnnAS SigMundSSon
og JóHAnn HAukSSon
blaðamenn skrifa: as@dv.is og johannh@dv.is