Dagblaðið Vísir - DV - 02.12.2009, Qupperneq 12

12 miðvikudagur 2. desember 2009 fréttir
Ef að líkum lætur mun seint ríkja
sátt um orsakir og möguleg áhrif
loftslagshlýnunar. Engu að síð-
ur virðast leiðtogar heims deila
áhyggjum af afleiðingunum til
langs tíma litið og sé horft til nýj-
ustu skýrslu Scientific Commit-
tee on Antarctic Research (SCAR),
sem hefur rannsakað áhrif lofts-
lagshlýnunar á suðurheimskaut-
ið, er full ástæða til að grípa til að-
gerða.
Samkvæmt skýrslunni mun
sjávarborð hækka, að öllu óbreyttu,
um 1,4 metra fyrir árið 2100 og af-
leiðingarnar yrðu þær að heilar
þjóðir myndu heyra sögunni til og
um tíu prósent mannkyns myndu
lenda á vergangi.
Ef forspá nefndarinnar, eins og
henni er lýst í skýrslunni, gengur
eftir hyrfu hitabeltiseyjar á borð
við Maldíveyjar á Indlandshafi og
Kyrrahafseyjuna Túvalú af yfirborði
jarðar og stórir hlutar Bangladess
og strandsvæði við Indlandshaf
myndu hverfa í sæ.
Strandborgir yrðu eyjar
Hækkun sjávarborðs um 1,4 metra
er helmingi meiri en spáð var fyr-
ir tveimur árum. Jafnvel þótt lofts-
lagshlýnunin yrði ekki nema 2
gráður, sem er vel að merkja mark-
mið loftslagsráðstefnunnar sem
hefst í næstu viku í Kaupmanna-
höfn, gæti sjávarborð hækkað um
hálfan metra.
Sem fyrr segir myndi 1,4 metra
hækkun neyða um 10 prósent
mannkyns til að færa sig um set
vegna tapaðs lands. Strandborgir
myndu margar hverjar verða nán-
ast víggirt borgríki umluktar varn-
argörðum. Sjanghæ í Kína, Alex-
andría í Egyptalandi, Feneyjar og
bandarísku borgirnar Boston og
New York yrðu allar nálægt því að
hverfa undir vatn.
Ljóst er að Bandaríkjamenn
telja horfurnar ekki léttvægar því
þarlend stjórnvöld áætluðu í ár
að nauðsynlegt væri að verja 156
milljörðum dala, um þremur pró-
sentum vergrar þjóðarframleiðslu
landsins, til flóðavarna sem mið-
uðust við eins metra hækkun sjáv-
arborðs.
Dælur hefðu ekki undan
Bretar færu ekki varhluta af hækk-
un sjávarborðs og talið er að millj-
örðum sterlingspunda þyrfti að
verja til að vernda borgir sem
standa lágt og nægir að nefna
Lundúnir í því tilliti.
Stórar lengjur Fenlands á aust-
urhluta Englands, sem standa að-
eins örfáum metrum yfir sjávar-
máli, gætu farið undir vatn þegar
manngerð dren og dælur sem not-
aðar eru í dag hefðu ekki leng-
ur undan hækkandi sjávarföllum.
Á svæðinu búa tæplega 400.000
manns, en einnig myndi áhrifanna
gæta í landbúnaði því viðamikil
ræktarlönd færu undir vatn og af-
leiðingarnar gætu orðið áfall fyrir
bresku þjóðina með tilliti til fæðu-
öryggis.
Hundrað milljónir í Asíu
Ef yfirborð sjávar hækkaði um
einn metra á heimsvísu myndu
hundrað milljónir Asíubúa lenda
á vergangi, að stærstum hluta til í
austurhluta Kína, Bangladess og
Víetman.
Fjórtán milljónir Evrópubúa
neyddust til að flytja búferlum ef
sjávarborð hækkaði um einn metra
og átta milljóna Afríkubúa og sama
fjölda íbúa í Suður-Ameríku biði
líkt hlutskipti.
Yfirborðshækkun sjávar er ekki
eingöngu vandamál til framtíðar
litið því áhrifa hennar er farið að
gæta nú þegar. Árið 2005 þurfti að
flytja á brott um eittþúsund íbúa
Cartereteyja í Papúa Nýju-Gíneu
því hækkandi sjávarborð var hægt
og bítandi að færa land þeirra und-
ir vatn.
Bráðnun heimskautaíss
Í skýrslunni er einnig að finna
nokkuð nákvæma spá um hita-
stigsbreytingar á suðurheim-
skautssvæðinu fram til ársins 2100,
og segir í skýrslunni að fjölþjóðleg
nefnd um loftslagsbreytingar, Int-
ergovernmental Panel on Climate
Change (IPPC), hafi gróflega van-
metið áhrif bráðnunar íss á suður-
heimskautinu og Grænlandi á hæð
sjávarborðs. IPPC spáði árið 2007
59 sentímetra hækkun sjávar um
næstu aldamót.
Í skýrslu IPPC var því spáð að
fimmtung af hækkun sjávarborðs
mætti rekja til bráðnunar ísbreiða
og að stærstum hluta til vegna
jöklabráðar og þeirrar þenslu sem
verður þegar vatn hitnar. Að mati
IPPC myndi bráðnun íss orsaka
um 10 til 20 sentímetra hækk-
un sjávarborðs, en þar á bæ töldu
menn sig ekki færa um nákvæma
spá hvað það varðaði.
Niðurstöður SCAR-skýrslunn-
ar byggja á rannsóknum sem ná
yfir síðustu öld þar sem skoðuð
eru tengsl hitastigs og hækkunar
sjávarmáls. Samkvæmt skýrslunni
mun vægi ísbráðnunar á hækk-
un sjávarborðs verða meira en 50
prósent.
Sjávarborð hækkar um 1,4 metra til aldamótanna 2100 samkvæmt nýrri skýrslu.
Ef spáin gengur eftir munu heilar eyjar hverfa í sæinn og margar borgir breytast í
eyjar umluktar varnargörðum. Tíu prósent mannkyns myndu lenda á vergangi.
Borgir verða eyjar
Fjórtán milljónir Evr-
ópubúa neyddust til
að flytja búferlum ef
sjávarborð hækkaði
um einn metra og átta
milljóna Afríkubúa
og sama fjölda íbúa
í Suður-Ameríku biði
líkt hlutskipti.
KolBeinn þorSteinSSon
blaðamaður skrifar: kolbeinn@dv.is
Ísjakar á suðurheim-
skautinu Bráðnun íss
hefur mikil áhrif á hækkun
sjávar til aldamóta.
Manhattaneyja New York-Borg er ein þeirra borga
sem verður í hættu ef sjávarborð hækkar.
.
Stjórnvöldum í Afríkuríkinu Úg-
anda hafa borist mótmæli frá ríkis-
stjórnum Bretlands og Kanada vegna
lagafrumvarps sem kynni að leiða til
þess að samkynhneigðir karlmenn
yrðu dæmdir til lífstíðarfangelsis,
eða jafnvel líflátnir.
Forsætisráðherra Kanada, Step-
hen Jarper, var fyrri til að lýsa van-
þóknun sinni á lagafrumvarpinu,
en starfsbróðir hans, Gordon Brown
forsætisráðherra Bretlands, fylgdi
fljótlega í kjölfarið. Báðir sögðu laga-
frumvarpið óásættanlegt.
Samkynhneigð er enn glæp-
samleg í mörgum ríkjum breska
samveldisins, en í mörgum hinna
frjálslyndari ríkja hefur orðið vart
hryllings yfir löggjöfinni. And-sam-
kynhneigðarlögin 2009 eru nú til
umfjöllunar í úgandska þjóðþinginu.
Samkvæmt annarri grein laganna
má refsa manneskju sem sakfelld er
fyrir mök við einstakling af sama kyni
með lífstíðarfangelsisdómi. En ef við-
komandi manneskja er að auki HIV-
smituð er refsingin, samkvæmt yfir-
skriftinni „refsiverð samkynhneigð“,
líflát.
Þrátt fyrir að lögin hafi ekki opin-
berlega fengið stuðning ríkisstjórn-
ar Úganda hefur hún leyft að farið sé
eftir þeim og sagt er að sumir emb-
ættismenn ausi lögin lofi.
Talsmaður kanadísku ríkisstjórn-
arinnar sagði að ef lögin yrðu sam-
þykkt yrði um að ræða stórt skref
aftur á bak í mannréttindamálum í
Úganda.
Í lögunum er mælst til þess að sá,
sem hefur grun um að samkynhneigð
þrífist einhvers staðar en lætur und-
ir höfuð leggjast að tilkynna um það
til yfirvalda, innan sólarhrings, fái
þriggja ára fangelsisdóm. Hver sá
sem reynir að verja rétt homma og
lesbía getur átt yfir höfði sér allt að
sjö ára fangelsisvist.
Fangelsun og dauðadómur yfir samkynhneigðum:
Umdeilt lagafrumvarp
Við opnun ráðstefnu leiðtoga samveldisríkj-
anna í trínidad og tóbagó Bretadrottning gjóir
augunum á forsætisráðherra Úganda. MynD AFP
Bíður hugsan-
lega hörð refsing
Fimm manna áhöfn bresku
skútunnar Kingdom of Bahrain
sem er í haldi Írana eftir að hafa
rekið inn í íranska landhelgi
getur átt yfir höfði sér „alvar-
lega refsingu“ ef í ljós kemur að
tilgangur hennar hafi verið „ill-
ur“. Þetta sagði aðstoðarmaður
Mahmouds Ahmadinejad, for-
seta landsins, í gær.
Fimmmenningarnir voru
teknir um borð í íranskt herskip
fyrir viku þegar þeir voru á leið
frá Bahrain til Dúbaí, þar sem
þeir hugðust taka þátt í siglinga-
keppni.
Á vefsíðu Times er haft eftir
föður eins fimmmenninganna
að, samkvæmt upplýsingum
sonar hans, hefði skútuna rekið
tæplega hálfan kílómetra inn í
íranska lögsögu.
Borgarstjóri ákærð-
ur á Filippseyjum
Stjórnvöld á Filippseyjum
ákærðu í gær borgarstjóra einn
og hóp ónafngreindra grunaðra
einstaklinga vegna tuttugu og
fimm morða.
Að sögn yfirvalda var Andal
Ampatuan yngri, borgarstjóri
Datu Unsay og sonur héraðs-
stjóra Maguindano, hugmynda-
smiðurinn að baki fjöldamorð-
unum þann 23. nóvember.
Ekki er loku fyrir það skotið
að ákærum fjölgi, sagði starfs-
mannastjóri dómsmálaráðu-
neytis landsins, Rolly Faller.
Grunur féll á Andal Ampati-
an eftir að þungavinnuvél í eigu
stjórnarinnar fannst við fjölda-
gröf sem hafði að geyma lík ein-
hverra fórnarlambanna.
Zuma snýr við
blaðinu
Jacob Zuma, forseti Suður-
Afríku, hefur tilkynnt að öll HIV-
smituð börn landsins undir níu
ára aldri hljóti viðeigandi með-
ferð. Þetta sagði Zuma í ræðu
sem flutt var í tilefni alþjóðlega
alnæmisdagsins. Zuma lofaði
að auki að keypt yrði meira
magn andretróveirulyfja sem
fyrri stjórn hafði fullyrt að væru
of dýr.
Til að fullkomna ræðuna til-
kynnti Jacob Zuma að hann væri
reiðubúinn til að gangast undir
alnæmispróf.
Árlega fæðast 59.000 HIV-
sýkt börn í landinu og 5,2 millj-
ónir manna eru HIV-sýktar.