Dagblaðið Vísir - DV - 10.09.2014, Side 2

2 Fréttir Vikublað 10.–11. september
1 matsk. safieða 1 hylki.
F æ s t í a p ó t e k u m , h e i l s u b ú ð u m , F j a r ð a r k a u p o g K r ó n u n n i .
Jafnvægi og vellíðan
lifestream™
nature’s richest superfoods
Vill að Hagar
hækki laun
„Staðan nú gefur færi á að rétta
hag lægst launuðu starfsmanna
fyrirtækisins,“ segir Ólafía B.
Rafns dóttir, formaður VR. Hún
segir að laun og bónusar sex hæst
settu stjórnenda fyrirtækisins gefi
það til kynna að hægt sé að bæta
hag lægra settra starfsmanna.
„Stjórnendur Haga hafa notið góðs
af þessari þróun – laun og bónusar
sex æðstu stjórnenda fyrirtækisins
námu um 240 milljónum króna á
árinu 2013. Fyrirtækjum af þeirri
stærðargráðu og fjárhagslega styrk
sem Hagar búa yfir ber að ganga á
undan með góðu fordæmi,“ segir
Ólafía. Hún segir að launakostn-
aður sem hlutfall af heildartekjum
Haga hafi lækkað á síðustu árum,
og nemi nú nemur nú 8,5 pró-
sentum samanborið við 11,3 pró-
sent árið 2007 og 2008. „Ef Hagar
hækka laun starfsmanna sinna,
eins og við teljum að fyrirtækið
hafi alla burði til, myndi það að
sjálfsögðu leiða til aukins launa-
kostnaðar og minni hagnaðar. En
er fyrirtækið ekki í stakk búið til að
takast á við það? Tæplega fjögurra
milljarða króna hagnaður Haga
árið 2013 er um þriðjungs hækk-
un frá árinu áður. Er ekki kominn
tími til að ALLIR starfsmenn fái að
njóta þessa góða árangurs fyrir-
tækisins?“ spyr Ólafía.
Brotthvarf meira
á landsbyggðinni
B
rotthvarf nemenda er
meira í skólum á lands-
byggðinni en á höfuð-
borgarsvæðinu.
Haustið 2004 hófu 4.830
nemar nám í dagskóla á fram-
haldsskólastigi á Íslandi. Fjórum
árum síðar, árið 2008, höfðu 45
prósent nýnemanna verið braut-
skráð úr námi á framhaldsskóla-
stigi sem var að minnsta kosti tvö
ár að lengd. Þetta kemur fram í töl-
um Hagstofunnar sem birtar voru
fyrir skemmstu. Þar segir einnig að
tæp tuttugu og átta prósent nýne-
manna hefðu hætt námi eða tekið
sér tímabundið hlé á námi.
Sami fjöldi var enn í námi, en
hafði ekki brautskráðst
Fleiri ljúka námi í framhalds-
skólum á höfuðborgarsvæðinu en
utan þess samkvæmt sömu tölum.
Þannig höfðu 49 prósent þeirra
nýnema, sem hófu nám í skólum
á höfuðborgarsvæðinu haustið
2004, lokið námi árið 2008. Í skól-
um utan höfuðborgarsvæðisins er
hlutfall sama hóps, sem hóf nám
það er, 37 prósent. Þá hefur fjórð-
ungur nýnema á höfuðborgar-
svæðinu hætt námi án þess að
útskrifast en tæpur þriðjungur ný-
nema í skólum utan höfuðborgar-
svæðisins.
Í tölunum kemur þó ekki fram
hversu margir útskrifuðust á styttri
tíma en fjórum árum eða úr hvaða
námi þeir koma, það er hvort þeir
ljúka stúdentsprófi, iðnmenntun
eða öðru námi. Hluti hópsins gæti
því verið kominn áleiðis í verknám
eða í starfsþjálfun, eða ekki snúið
aftur eftir starfsþjálfun í viðkom-
andi iðn lauk. Tölurnar eru því
ekki tæmandi.
Mikið hefur verið fjallað um
brotthvarf í íslenskum framhalds-
og menntaskólum á undanförn-
um árum. Illugi Gunnarsson,
mennta- og menningarmálaráð-
herra, hefur sérstaklega beint
sjónum sínum að brotthvarfi nem-
enda á þessu stigi og fjallar um
það í Hvítbók, stefnumótun ráðu-
neytisins í menntamálum. Hefur
hann greint frá því að hann vilji að
hlutfall nemenda sem ljúki fram-
haldsskólanámi á tilsettum tíma
hækki úr 44 prósentum í 60 pró-
sent, ef tekið er mið af tölum síð-
ustu tveggja ára. Vonast hann til að
þessum markmiðum verði náð fyr-
ir árið 2018.
Minni munur
Hagstofan segir að munur á brott-
hvarfi nýnema á framhaldsskóla-
stigi á árunum 2000–2004 sé lít-
ill. Um 28 prósent nemenda sem
hófu nám árið 2000 höfðu hætt
námi án þess að útskrifast árið
2004. Sami fjöldi, sem hóf nám
árið 2004, hætti námi og hafði því
ekki útskrifast árið 2008, eða fjór-
um árum síðar.
Meira brotthvarf var til staðar
áratug fyrr eða svo. 35 prósent ný-
nema sem hófu nám árið 1995
höfðu ekki útskrifast fjórum árum
síðar og höfðu hætt námi, en vert
er að benda á að flokkunarkerfi
menntunar breyttist árið 1997 svo
tölurnar eru ekki að fullu sam-
anburðarhæfar. Sjö prósenta
breyting er þó til staðar.
Færri innflytjendur útskrifast
Í íslenskum mennta- og fram-
haldsskólum útskrifast hlutfalls-
lega færri innflytjendur en nem-
endur af íslenskum uppruna. Slíkt
vandamál þekkist þó í nágranna-
löndum okkar. Sem dæmi má
nefna að haustið 2004 hófu 175
innflytjendur nám í dagskóla á
framhaldsskólastigi á Íslandi. Að-
eins 26 prósent þeirra höfðu út-
skrifast úr skólanum árið 2008, eða
fjórum árum síðar. Tveimur árum
síðar hafði hlutfall þeirra hækkað
í 31 prósent.
„Brautskráningarhlutfall er
hæst meðal nemenda fæddra er-
lendis af íslenskum uppruna en
62 prósent þeirra sem hófu nám
haustið 2004 höfðu útskrifast árið
2008. Ef litið er á nýnema haustið
2004 án erlends bakgrunns höfðu
45 prósent útskrifast af framhalds-
skólastigi fjórum árum síðar,“ seg-
ir í tölum Hagstofunnar. Líklega
eru skiptinemar ekki teknir með í
þessar tölur, en flestir framhalds-
skólar á Íslandi kenna aðeins á ís-
lenskri tungu sem getur valdið því
að innflytjendur þurfi lengri tíma
til að ljúka námi, sem og meiri
stuðning frá kerfinu.
Þar kemur einnig fram að konur
eru líklegri til að útskrifast úr námi
óháð aldri og uppruna, en konur
eru einnig í meirihluta útskrifaðra
nemenda úr íslenskum háskólum.
Vill stytta námstímann
Á Íslandi er framhalds- og
menntaskólaganga almennt skil-
greind sem þriggja til fjögurra ára
nám. Menntamálaráðherra hef-
ur þó greint frá því að hann vilji
stytta námstímann verulega. Fjöl-
margir nemendur ljúka þó námi
og útskrifast á styttri tíma en fjór-
um árum.
Aðrir fara hægar í gegn-
um námið og þurfa lengri tíma.
Áfangakerfisskólar hafa veitt þann
sveigjanleika sem bekkjarkerfis-
skólar gera almennt ekki. Í tölum
Hagstofunnar kemur einnig fram
að á Íslandi eru færri nemendur
sem ljúka framhaldsskólastigi á
skemmri tíma en þessum fjórum
árum, en í flestum OECD löndum
(löndum sem eiga aðild að Efna-
hags- og framfarastofnuninni).
Íslenskir nemendur eru einnig
elstir þeirra sem útskrifast, enda
námstíminn lengri.
„Í þeim 25 OECD löndum, sem
svöruðu könnun um brautskrán-
ingarhlutfall og brottfall af fram-
haldsskólastigi, sem framkvæmd
var árið 2012, höfðu Ísland og
Lúxemborg lægsta hlutfall ný-
nema sem höfðu brautskráðst á
réttum tíma. Í Lúxemborg höfðu
45% nýnema á framhaldsskóla-
stigi haustið 2004 lokið námi á til-
skildum tíma, eins og á Íslandi, en
þar í landi er algengt að nemendur
þurfi að endurtaka námsár í skóla.
Tveimur árum síðar höfðu 74%
nýnema í Lúxemborg brautskráðst
en 58% íslenskra, og er Ísland þar
í neðsta sæti þeirra 14 OECD ríkja
sem höfðu sambærilegar tölur,“
segir í umfjöllun Hagstofunnar. Að
meðaltali útskrifast um sjötíu pró-
sent nýnema á framhaldsskólastigi
í OECD löndunum á réttum tíma,
það er þeim tíma sem hvert land
fyrir sig skilgreinir sem áætlaðan
námstíma, en námið er mislangt
eftir ríkjum. Tveimur árum síðar
hefur hlutfall þeirra hækkað í 85
prósent. n
Íslenskir nemendur eru lengur í skóla og upp til hópa eldri er þeir útskrifast„Sami fjöldi, sem
hóf nám árið
2004, hætti námi og
hafði því ekki útskrifast
árið 2008, eða fjórum
árum síðar.
Ásta Sigrún Magnúsdóttir
astasigrun@dv.is
Kraftmikil Hér má sjá mennta-
skólanema mótmæla af krafti í
vor þegar kjaraviðræður kennara
fóru fram. Íslenskir nemendur
útskrifast upp til hópa seinna úr
framhaldsskólum en nemendur í
öðrum löndum. Mynd Sigtryggur Ari
26 eiga
von á sekt
Tuttugu og sex ökumenn eiga von
á sekt eftir að hafa verið staðnir
að hraðakstri á Hallsvegi í Reykja-
vík á mánudag. Á vef lögreglunn-
ar kemur fram að fylgst hafi verið
með ökutækjum sem ekið var
Hallsveg í vesturátt, við Þverveg.
Á einni klukkustund, eftir hádegi,
fór 61 ökutæki þessa akstursleið
og því óku margir ökumenn, eða
43 prósent, of hratt eða yfir af-
skiptahraða. Meðalhraði hinna
brotlegu var 66 kílómetrar á
klukkustund en þarna er 50 kíló-
metra hámarkshraði. Átta óku á
70 kílómetra hraða eða meira en
sá sem hraðast ók mældist á 80.