Hagskýrslur um atvinnuveg - 01.06.1974, Blaðsíða 16

14
Athuganir á iftnaéi eru enn ekki komnar á þaft stig, aft
hægt sé a6 segja meö vissu, hvernig afkoman í einstökum ereinum
hans hefur þróast frá ársmeðaltali 1972 til þessa dags. Ef
litið er á hina 8 flokka vörugreina iðnaðar, má almennt segja,
að heimamarkaðsiðnaöurinn nýtur enn verulegrar tollverndar, sem
hefur auðveldað honum að velta þeim kostnaðarhækkunum, sem
uröu á árinu 1973, að miklum hluta út í verðlagið. í ársbyrjun
1974 kom til framkvæmda annar áfangi í lækkun tolla skv. EFTA-
samningnum, og eru verndartollar gagnvart EFTA-löndum nú 60%
af því, sem þeir voru fyrir inngöngu íslands í EFTA. Á móti
þessu kom til í ársbyrjun 1974 tollalækkun á vélum og hráefnum
til iðnaðar. Samkvæmt lauslegum áætlunum um afkomu heima-
markaðsiðnaðar (þ.e. vörugreina) á árinu 1973 er ekki gert ráð
fyrir neinni verulegri breytingu á afkomu hans frá árinu 1972.
Þó er áætlað, að afkoman hafi heldur versnað síðari hluta
ársins. Samkvæmt lauslegum framreikningi miðað við rekstrar-
skilyrðin í árslok 1973 er gert ráð fyrir, að vergur hagnaður
sem hlutfall af vergum tekjum gæti orðið á bilinu 4-5%. Ef
hins vegar er miðað við meðaltal ársins 1973 er þetta sama
afkomuhlutfall áætlað 5-6% samanborið við 6,5% á árinu 1973
(tafla 1.2.).
Útflutningsiðnaðurinn er sú grein iðnaðar, sem átti
erfiðast uppdráttar á árinu 1973. Meginástæður bess eru í
fyrsta lagi, að hækkun hráefnisverðs og annars rekstrarkostnaðar,
aðallega launakostnaðar, var meiri en verðhækkun framleiðslu-
vara á erlendum markaði, í öðru lagi kom sér illa fyrir út-
flutningsiðnaðinn sú hækkun, sem varð á gengi ísl. krónunnar
á árinu 1973, og í þriðja lagi má nefna almenna söluerfiðleika.
Til þess að mæta rýrnandi afkomu á árinu 1973, m.a. vegna
gengishækkunar, var ákveðiö í ársbyrjun 1974 að endurgreiða
tolla og söluskatt af rekstrar- og fjárfestingarvörum til fyrir-
tækja í útflutningsiðnaði, sem næmi 2,5% af útflutningsverð-
mæti ársins 1973. Samkvæmt lauslegum áætlunum um afkomu annars
útflutningsiðnaðar en álvinnslu og niðursuðuiðnaðar er gert
ráð fyrir talsvert lakari afkomu á árinu 1973 en á árinu 1972.
Samkvæmt lauslegum framreikningi miðað við rekstrarskilyrðin í
árslok 1973 er gert ráð fyrir, að vergur hagnaður sem hlutfall
af vergum tekjum gæti orðið á bilinu 1-2%. Þetta afkomuhlut-