Lögmannablaðið - 01.03.2003, Blaðsíða 12

1 / 2 0 0 3
Í LOK síðasta árs samþykkti Alþingi ný lög umfjármálafyrirtæki, nr. 161/2002, sem er heildar-
löggjöf yfir starfsemi viðskiptabanka, sparisjóða,
lánafyrirtækja, rafeyris- og verðbréfafyrirtækja,
verðbréfamiðlana og rekstrarfélaga verðbréfa-
sjóða, en áður höfðu fjölmörg sérlög gilt um þessa
starfsemi.
Þann 23. janúar sl. hélt LMFÍ, ásamt Félagi
lögfræðinga fjármálafyrirtækja, morgunverðar-
fund um inntak og þýðingu þessara nýju laga á
íslenskt fjármálaumhverfi. Framsögumenn voru
þeir Guðjón Rúnarsson hdl, framkvæmdastjóri
Samtaka banka og verðbréfafyrirtækja, og Hrafn-
kell Óskarsson deildarsérfræðingur í Iðnaðar- og
viðskiptaráðuneytinu.
Guðjón Rúnarsson sagði að hin nýju lög væru
fyrir margra hluta sakir merkileg. Lögin væru einn
lagabálkur í stað margra áður, í þeim væru skýrari
refsiákvæði, víðari starfsheimildir rekstrarfélaga
verðbréfasjóða, samrunaferli félaga væri ein-
faldað, sjálfstæði Fjármálaeftirlitsins væri aukið
og þau framsækin í alþjóðlegu tilliti. Markmið
bankalaganefndar hefði verið að samræma lög um
fjármálafyrirtæki og gera þau einföld og skýr.
Lögin ættu að tryggja öryggi og trúverðugleika í
starfsemi fjármálafyritækja og samkeppnishæfni
fjármálamarkaðar almennt. Guðjón taldi að nefnd-
inni hefði tekist að mestu að ná þessum mark-
miðum sínum.
Sá möguleiki var skoðaður af bankalaganefnd
að fella lög um tryggingastarfsemi einnig undir
lög um fjármálafyrirtæki en niðurstaðan var að sú
fæðing þyrfti lengri meðgöngu. Ljóst væri þó að
félög í tryggingastarfsemi féllu sannarlega vel
undir yfirheitið fjármálafyrirtæki sem nú hefur
verið formlega lögfest. Að óbreyttu væri hins
vegar mikilvægt að ráðuneytið tryggði sem best
samræmi milli laga um fjármálafyrirtæki og laga
um vátryggingastarfsemi.
Hrafnkell Óskarsson sagði að með nýju lög-
unum hafi verið tekin út ýmis boð og bönn sem
voru börn síns tíma. Með nýju lögunum myndu
fjármálafyrirtækin því lúta sömu leikreglum og
annar atvinnurekstur, eftir því sem mögulegt væri.
Hrafnkell vakti athygli á því að þótt nýju lögin
sameinuðu nokkra lagabálka giltu áfram ýmis sér-
lög um markaðinn og benti á að í sjálfu sér mætti
deila um hvað teldist til starfsemi á fjármálamark-
aði og skilgreiningu á fjármálafyrirtæki, t.d. hvort
rétt væri að flokka starfsemi vátryggingafélaga
eða lífeyrissjóða þar undir.
Sá kafli laganna sem hefur fengið hvað mesta
athygli fjallar um hert skilyrði um virka eignar-
hluti í sparisjóðum. Ávallt hafa gilt sérreglur um
eigendaskipti á stofnfjárhlutum í sparisjóðum,
enda er hér um að ræða réttindi sérstaks eðlis.
Smám saman hefur þó verið opnað fyrir viðskipti
með þessi réttindi en eldri reglur um þetta voru
almennt túlkaðar svo að eigendaskipti af hvaða
ástæðu sem er færu aðeins fram á endurmetnu
stofnverði; stofnfjárhlutir væru ekki framseljan-
legir á yfirverði; enda má ráða af lögskýringar-
gögnum að sú hafi ekki verið ætlun löggjafans.
Niðurstaða Fjármálaeftirlitsins í máli “fimm-
menninganna” svokölluðu sl. sumar breytti þessu
og því var skerpt á meginreglu laganna um dreifða
eignaraðild með því að setja skilyrði fyrir því að
einstakir aðilar gætu öðlast virkan eignarhlut
(10% stofnfjár eða meira). Í stuttu máli sagt
kemur myndun slíks virks eignarhlutar aðeins til
greina ef um er að ræða nauðsynlegan þátt í fjár-
Frummælendur fundarins ásamt fundarstjóra. F.v.
Hrafnkell Óskarsson, Aðalsteinn E. Jónasson og
Guðjón Rúnarsson.
Morgunverðarfundur
um fjármálafyrirtæki
12