Öldrun - 01.10.2002, Blaðsíða 13

13ÖLDRUN – 20. ÁRG. 2. TBL. 2002
(Nebes, 1989; Chertkow & Bub, 1990). Annað sem
bendir til að merkingarminni Alzheimer sjúklinga sé
skert er að þeir eiga oftast erfiðara með að telja upp orð
eftir merkingarflokk (t.d. dýr, föt, ávexti) en eftir
ákveðnum bókstaf (t.d. orð sem byrja á F). Ef um væri
einungis erfiðleika við að rifja upp og leita í minni ætti
ekki merkingarflokkurinn að veitast þeim erfiðari.
Hann ætti jafnvel að veitast þeim auðveldari.
Samantekt
Þótt allir Alzheimer sjúklingar eigi það sammerkt
að hafa mjög skert atburðaminni eiga þeir einnig erfitt
með ýmislegt sem talið er endurspegla starfsemi
merkingarminnis. Í fræðunum er deilt um hver orsök
merkingarminnisskerðingarinnar er. Sumir telja að um
tap upplýsinga sé að ræða en aðrir að aðgangur að
upplýsingum sé af einhverjum ástæðum heftur en
upplýsingarnar séu enn til staðar. Síðan er einnig deilt
um það hvort tap upplýsinga úr merkingarminni sé
alltaf með sama hætti eða ekki. Að mínu mati er alls-
endis óvíst að um eina orsök sé að ræða. Rannsóknir
hafa sýnt að fjölbreytileiki Alzheimersjúklinga er meiri
en talið var í fyrstu og þeir sýna ekki allir sama skerð-
ingarmynstrið. Ekki er ástæða til að halda að annað
gildi um merkingarminniserfiðleika og þess vegna er
líklegt að margar ástæður geti legið að baki merkingar-
minnisskerðingu í Alzheimersjúkdómi.
Heimildir
Chertkow, H. og Bub, D. (1990). Semantic memory loss in dementia of
Alzheimer´s type. Brain, 113, 397-417.
Collins, A.M. og Quillian, M.R. (1969). Retrieval time from semantic memory.
Journal of Verbal Learning and Verbal Behavior, 8, 240-247.
Eysenck, M.W. og Keane, M. T. (2000). Cognitive psychology. Hove, England: Psyc-
hology Press.
Garrard, P., Patterson, K., Watson, P. C. og Hodges, J. R. (1998). Category specific
semantic loss in dementia of Alzheimer´s type. Brain, 121, 633-646.
Jónsdóttir, M. K. og Davíðsdóttir, S. (febrúar 2001). Superordinate and basic level
concepts in Alzheimer´s disease. Veggspjald á þingi International Neuropsycho-
logical Society í Chicago.
Jónsdóttir, M. K. og Martin, R. C. (1995/1996). Superordinate and basic level
knowledge in aphasia: A case study. Journal of Neurolinguistics, 9 (4), 261-287.
Montanes, P., Goldblum, M. C. og Boller, F. (1995). The naming impairment of
living and nonliving items in Alzheimer´s disease. Journal of the International
Neuropsychological Society, 1, 39-48.
Nebes, R. D. (1989). Semantic memory in Alzheimer´s disease. Psychological Bull-
etin, 106 (3), 377-394.
Rapp, B. C. og Caramazza, A. (1989). General to specific access to word meaning:
A claim re-examined. Cognitive Neuropsychology, 6, 251-272.
Rich, J. B., Park, N. W., Dopkin, S. og Brandt, J. (2002). What do Alzheimer´s dise-
ase patients know about animals? It depends on task structure and present-
ation format. Journal of the International Neuropsychological Society, 8, 83-94.
Shallice, T. (1985). From neuropsychology to mental structure. Cambridge:
Cambridge University Press.
Tulving, E. (1972). Episodic and semantic memory. Í E. Tulving og W. Donaldson
(ritstj.), Organization of memory. London: Academic Press.
Tulving, E. (1985). How many memory systems are there? American Psychologist,
40, 385-398.
Warrington, E. K. (1975). The selective impairment of semantic memory. Quart-
erly Journal of Experimental Psychology, 27, 635-657.
Wheeler, M.A., Stuss, D.T. og Tulving, E. (1997). Toward a theory of episodic
memory: The frontal lobes and autonoetic consciousness. Psychological Bull-
etin, 21, 331-354.