Són - 01.01.2013, Blaðsíða 84

82 ÞÓrður HelgASon
Bergmál
Stundum kemur það fyrir að heyra má enduróm háttarins og þá er ekki
alltaf auðvelt að fullyrða hvort það eigi rætur í hættinum eða sé hugsan-
lega tilviljun. Snorri Hjartarson orti ljóð um Jónas Hallgrímsson og
er freist andi að tengja það við hátt Bjarna og minnast þess að ein mitt
undir þeim hætti orti Jónas ljóðið ásta. Ljóð Snorra er fimm erindi sem
öll utan hið síðasta minna mjög á umræddan hátt; þrjár fyrstu línurnar
halda sömu hrynjandi sem er síðan brotin í fjórðu línunni eins og sést í
fyrsta erindinu:78
Döggfall á vorgrænum víðum
veglausum heiðum,
sólroð í svölum og góðum
suðrænublæ.
Sama útfærsla kemur fram hjá Hannesi Péturssyni, enn í ljóði um skáld,
Kormák skáld. Ljóðið er Í miðfirði þar sem Hannes beitir sömu aðferð
og Snorri. Þannig hefst ljóð Hannesar:79
Náttkul af haustbleikum heiðum
hljótt yfir engjum.
Myrkrödduð muldrar á flúðum
Miðfjarðará.
Lokaorð
Svo sem fram hefur komið hóf háttur Bjarna tilvist sína í erfiljóðum
og ljóst er að flest ljóð háttarins eru tengd dauða og angri ýmiss konar.
Annað sem blasir við er það hversu mjög hátturinn tengist konum;
konur yrkja undir hættinum og mikill fjöldi ljóðanna fjallar um konur á
einn eða annan hátt.
Það er áberandi hversu vel þessum nýja hætti var tekið. Skáldin
hefur án vafa hungrað í nýja möguleika til tjáningar og tóku hættinum
fagnandi. Athugun mín sýnir og að hann var furðu langlífur; lifði fram
til loka síðustu aldar.80
78  Snorri Hjartarson (1981:18).
79  Hannes Pétursson (1998:12).
80  Höfundur þessarar greinar hefur undir höndum mikið safn ljóða undir hætti Bjarna
– en ljóst er að enn skortir mikið á að fullsafnað sé; enginn vafi leikur á að mörg ljóð
munu finnast sem sýna háttinn og notkun hans í skýrara ljósi.