Málfregnir - 01.11.1992, Qupperneq 27

Ágúst Sigurðsson og Ole Widding.
Síðan hefir sú bók (endurprentuð 1973)
verið aðalrit okkar í þessari grein þar til
nú.
Allar þessar dönsku orðabækur hafa
verið hollar íslenskri málrækt, og ég
hygg að nýja bókin, sem hér er vakin
athygli á, sé þar engin undantekning. Þó
kemur ekki beinlínis fram að henni hafi
verið ætlað að fylgja hefðinni að þessu
leyti. Með því að blaða í bókinni má þó
víða sjá merki þess að ekki þyki nóg að
þýða danskt orð með samsvarandi töku-
orði. Til dæmis er danska orðið badkar
ekki þýtt með tökuorðinu baðkar, þótt
alþekkt sé, heldur með íslenska orðinu
baðker. Reyndar má líka finna dæmi
þess að íslenskum orðum sé ekki haldið
fram sem skyldi. Danska sögnin advare
er þýdd með „aðvara, vara við“, orðið
advarsel með „aðvörun, áminning" og
advarselsskilt með „aðvörunarskilti“.
Tökuorðið aðvara hefir hreiðrað býsna
vel um sig í íslensku, einnig nafnorðið
aðvörun sem af því er myndað. En eins
og dæmin sýna hefir það gerst á kostnað
íslensku sagnarinnar vara við og þó sér-
staklega hins afleidda nafnorðs viðvörun
sem hefir hreinlega orðið út undan hér í
bókinni.
Hvað sem þessu líður er hér um nýtt
verk að ræða og miklu meira í það borið
en hinar fyrri bækur ísafoldarprent-
smiðju. Enda segir útgefandinn stoltur í
formála sínum (bls. X), þegar hann ber
þær saman, að ekki sé um það að efast
að nýja bókin sé „sú fullkomnasta og
jafnframt vandaðasta þeirra allra“.
Danski orðaforðinn, rúmlega 45 000
flettiorð, auk orðasambanda, er að
stofni til fenginn úr Nudansk Ordbog
(13. útg.), en öllum mannanöfnum og
mörgum örnefnum sleppt. Sérstaka
athygli vekur að orð sem ætla má að
reynist íslendingum erfið í framburði
eru einnig hljóðrituð. Lars Brink pró-
fessor hefir unnið það verk og komið sér
upp sérstakri hljóðritun sem hann hefir
miðað við íslenskar þarfir og hljóðgildi
íslenskra stafa.
27