Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Blaðsíða 104

kraftana: „Barnið mitt syndir þínar eru fyrirgefnar.. .Statt upp, tak rekkju
þína og gakk“(Mk. 2:5;9).
Það er mikilvægt að hafa þetta í huga þegar við tölum um verki. Líkamleg
orsök leiðir til sálarlegra, félagslegra og andlegra eða tilvistarlegra áhrifa og
þau áhrif eru gagnkvæm. Og af þessum ástæðum meðal annars reynist
nauðsynlegt að gera sér grein fyrir hinum huldu og duldu ástæðum verkj-
anna. Það er svo margt sem býr 1 djúpinu og þörfin er þess vegna brýn að
álykta ekki aðeins út frá því sem sést heldur líka því sem er falið. Og taka
þarf fullt mark á þeim sem fmnur til og líður þrautir. Því eins og segir á litlu
blaði útgefnu af Landspítalanum árið 1992: „Sársauki er það sem þolandi
sársaukans segir hann vera og er til staðar hvenær sem hann segir svo vera.“
Þessi litla yfirlýsing undirstrikar nauðsyn þess að sársauki sé viðurkenndur
og viðurkenning er raunar forsenda þess að hægt sé að fá einhverja lausn eða
líkn við þrautum. Og við þetta má bæta orðræðu danska guðfræðingsins og
heimspekingsins Sören Kirkegaard. Hann segir: „Ef það á að lánast að leiða
náunga sinn að ákveðnu marki, verður fyrst að finna hann þar sem hann er
staddur og hefjast þar handa. Þetta er leyndardómurinn bak við listina að
hjálpa öðrum og hver, sem getur það ekki blekkir sjálfan sig, er hann telur
sig vera aflögufæran um hjálp. Til að geta í raun og veru hjálpað öðrum
verð ég að skilja meira en hann, en öllu öðru fremur að skilja hvað hann
skilur. Geri ég það ekki, þá dugar honum það skammt að ég viti meira en
hann. Vilji ég eigi að síður beita skilningsyfirburðum mínum, þá er það af
hégómaskap og drembilæti og ég sækist fremur eftir aðdáun náunga míns
en að verða honum til gagns, en öll sönn hjálp hefst með auðmýkt. Sá er
hjálpar verður fyrst að sýna þeim auðmýkt, sem hann ætlar að hjálpa, og
þar með að skilja, að það að hjálpa er ekki að drottna heldur að þjóna, að
það að hjálpa er ekki að vera sá ráðríkasti heldur sá þolinmóðasti, að það
að hjálpa er að vera fús til þess fyrst um sinn að sætta sig við að hafa ekki
rétt fyrir sér og að skilja ekki það, sem náungi manns skilur.“2
„Ég er löngu hættur að segja hvernig mér líður.“ Þetta sagði mænusk-
aðaður einstaklingur, sem hafði fengið þau svör við endurteknum kvört-
2 Vilhjálmur Árnason: Siðfræði lífs og dauða, 1993, yfirskrift á titilblaði hér í þýð. Péturs Péturssonar
heilsugæslulæknis