Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Side 115

Gunnar J. Gunnarsson
Tilvistartulkun og trú
Skipta trú og trúarbrögð einhverju máli
í tilvistartúlkun íslenskra unglinga?
Greinin fjallar nm eigindlega rannsókn á tilvistartúlkun íslenskra unglinga. Hún byggir á
viðtölum sem tekin voru við hóp unglinga með árs millibili í 9. og 10. bekk grunnskóla og er
athyglinni íþessari grein sérstaklega beint aðþví hvernigþau tjá sig um áhrif trúar eða trúar-
bragða á líf sitt. Einnig hvers konar mynd þau gera sér af Guði og Jesú Kristi, hver trúarleg
iðkun þeirra er, hugmyndir þeirra um dauðann og hvaða gildi þau telja að trií eða trúarbrögð
hafi. Jafnframt er leitast við að skilja hvers vegna þau tjá sig á þann hátt sem þau gera með
því að skoða sérstaklega þrjá einstaklinga í hópnum. Niðurstöðurnar eru síðan settar í sam-
hengi við umrœður um trúarlegt uppeldi á heimilum og í trúfélögum og um kristinfrœði- og
trúarbragðafrtzðikennslu í skólum.
Oft er talað um að vestræn samfélög séu afhelguð og mótist af verald-
arhyggju. Trú og trúarbrögð séu á undanhaldi og skipti litlu máli þegar ungt
fólk leitast við að túlka líf sitt og tilvist og finna reynslu sinni merkingu og
tilgang. Margt bendir þó til þess að þótt ýmsar stofnanir samfélagsins hafi
verið leystar undan áhrifum kirkju og kristni þá hafi trú og trúarbrögð eftir
sem áður mikil áhrif á líf fólks með margvíslegu móti. Þar eru unglingar ekki
undanskildir. Þrátt fyrir að íslenskt samfélag sé að mörgu leyti einsleitt hafa
breyttar aðstæður á síðustu árum með auknum margbreytileika og fjölgun
fólks hér á landi með ólíkan trúarlegan bakgrunn sett trúarbrögðin aftur í
brennidepil. Spyrja má hvort trú eða trúarbrögð skipti unglinga á íslandi
einhverju máli eða hafi áhrif á hvernig þeir túlka tilveru sína og reynslu?
Undirritaður hefur ásamt Gunnari Finnbogasyni prófessor við Kennara-
háskóla Islands unnið á undanförnum misserum að rannsókn á lífsviðhorfi og
gildismati íslenskra unglinga og var rannsóknin styrkt af Kristnihátíðarsjóði.
Rannsóknin byggir á eigindlegri rannsóknaraðferð þar sem viðtöl voru tekin
við 24 unglinga í 9. bekk grunnskóla og síðan aftur við 16 þeirra ári síðar
eða í 10. bekk. Eitt þeirra þema sem talað var um við unglingana var trú
og lífsviðhorf. I 2. hefti Ritraðar Guðfræðistofnunar árið 2006 gerðum
113