Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Síða 119

anna? Er eitthvað í umhverfi þeirra sem getur skýrt hvernig þau tala um
tilvistartúlkun sína og áhrif trúarbragða? Markmiðið er að reyna að skilja
hvernig þau túlka tilvist sína og afhverju. Einnig er markmiðið að tengja
niðurstöðurnar umræðum um trúaruppeldi á heimilum og í trúfélögum og
um kristinfræði- og trúarbragðafræðikennslu í skólum. Hér á landi hefur
ekki farið fram mikil fræðileg umræða á því sviði ólíkt því sem gerist í
nágrannalöndunum. Gott dæmi og yfirlit yfir umræðu um trúarbragða-
kennslu í skólum má finna í bók eftir breskan fræðimann, Robert Jackson,
Rethinking Religious Education, en þar gerir hann grein fyrir umræðu um
mismunandi nálgun í trúarbragðakennslu í skólum á tímum fjölmenningar
og margbreytileika.8 Þá hafa rannsóknir á Norðurlöndunum sýnt fram á
mikilvægi trúarlegs uppeldis á heimilum og enn frekara gildi þess þegar
samhljómur er milli þess og þáttöku í kirkjustarfi, þótt ljóst sé að það leiði
ekki sjálfkrafa til þess að einstaklingurinn verði trúaður á unglings- eða full-
orðinsárum. Nýlegt dæmi um slíka rannsók er rannsókn Erlings Birkedal
sem skoðaði samspilið milli guðstrúar norskra unglinga og reynslu þeirra af
trúariðkun.9 Sænski trúarlífssálfræðingurinn Hjalmar Sundén hefur einmitt
bent á mikilvægi heildstæðrar miðlunar trúarlegra hefða í uppeldi barna.
Trúin er þá eðlilegur þáttur í daglegu lífi barnsins, bæði í fjölskyldunni og
trúfélagi og trúin snertir allar hliðar tilverunnar.10
Heildarmyndin
Hér er ekki ástæða til að fjalla ítarlega um þær meginlínur eða heildarmynd
sem blasir við þegar viðtölin við unglingana eru skoðuð í heild sinni og
nægir í því sambandi að vísa til greina okkar Gunnars finnbogasonar um
það efni og áður hefur verið vísað til.* 11 Samhengisins vegna skal þó aðeins
vikið að þeirri heildamynd sem blasir við í hópnum þegar skoðað er hvernig
unglingarnir tala um trú og trúariðkun. Greining viðtalanna leiðir í ljós
að trú er þáttur í tilvistartúlkun flestra viðmælendanna. Þrátt fyrir að
nánast ekkert þeirra hafi nefint trúarbrögð eða trú á Guð þegar þau voru
8 Jackson 2004.
9 Birkedal 2001.
10 Sundén 1970.
11 Gunnar Finnbogason og Gunnar J. Gunnarsson 2006b, s. 43-69 og Gunnar Finnbogason &
Gunnar J. Gunnarsson 2006a, s. 271-284.
117