Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.01.2008, Síða 120

spurð um hvað þeim þætti mikilvægast eða eftirsóknarverðast í lífinu, er
meiri hlutinn þeirrar skoðunar að trú hafi áhrif á líf þeirra og mörg lýstu
sjálfum sér sem trúuðum. Það er hins vegar misjafnt hvernig þau sjá áhrif
trúar eða trúarbragða í lífi sínu. Þótt langflest þeirra hafi ekki lengur verið
þátttakendur í kirkjustarfi þegar hér var komið sögu töluðu mörg þeirra
engu að síður um einhvers konar trúariðkun, til dæmis í bæn. Hér má
þó benda á að það er algengara meðal drengjanna en stúlknanna að líta
á sig sem trúlausa og að tala um að þeir séu hættir allri trúariðkun. Sams
konar mynstur kom í ljós í annarri rannsókn sem ég gerði við lok síðustu
aldar þegar um 1100 skólabörn í 5., 7. og 9. bekk um land allt svöruðu
spuringalista um trú, trúariðkun og trúarviðhorf.12
Þegar skoðað er hvernig unglingarnir lýstu hugmyndum sínum um Guð
má segja að þær séu nokkuð hefðbundnar. Um það bil helmingurinn lýsti
Guði sem góðum anda, miskunnsömum eða hjálpsömum. Stúlkurnar virt-
ust hafa skýrari mynd af Guði eða eiga aulveldara með að tjá sig um þetta
en drengirnir. Margt í þessum niðurstöðum er í samræmi við fyrri rannsókn
' 13
mina. D
Hugmyndir unglinganna um það hvernig heimurinn varð til sýnir að
tilveruskilningur þeirra í þessu efni er ekki fastmótaður. Það sem þau
segja endurspeglar blöndu af vísindalegum og trúarlegum skýringum ásamt
vangaveltum um tilgang lífsins. Sum lögðu fyrst og fremst áherslu á það
sem kalla má vísindalegar skýringar meðan önnur voru meira upptekin af
trúarlegum þar sem þau álitu að Guð hefði skapað heiminn, þótt sum þeirra
hefðu þó vissa fyrirvara í þeim efnum. Enn önnur veltu fyrst og fremst fyrir
sér tilvistarspurningum í þessu sambandi.
Þegar rætt var um bæn og bænaiðkun koma áhrif trúar á líf unglinganna
vel í ljós. Mikill meirihluti var þeirrar skoðunar að bæn hefði gildi og mörg
sögðust biðja að minsta kosti af og til. Þetta er einnig í samræmi við fyrri
rannsókn mína.14 Þegar unglingarnir voru spurðir nánar um gildi bænar
kom í ljós að flest töldu það felast í einhvers konar sálrænum áhrifum,
12 Gunnar J. Gunnarsson 1999a; 1999b; 2001.
13 Gunnar J. Gunnarsson 2001.
14 Gunnar J. Gunnarsson 1999a.
118