Jökull - 01.12.1951, Side 11

vita að þröngri dalskoru. Fram um hana kem-
ur snarbrattur skriðjökull. Austan við upptök
skriðjökulsins stendur fjallsöxl mikil, að mestu
hulin snjó. Vestan í henni eru dökkleit kletta-
flug, en síðan alllangur kambur, sem smálækkar
austur líkt og makki á hesti. Minnir röðullinn
nokkuð á Kerhólakamb á Esju vestur. Nafnið
Esjufjöll bendir til þess, að þar sé eitthvert
kennileiti kallað Esja. Getur vart um annað
verið að ræða en þetta fjall. Það er fast að 1800
m að hæð. Þegar komið er neðan Breiðamerkur-
jökul, upp með Mávabyggðarönd, ber dökkan
kollinn á Steinþórsfelli í snjófjall þetta. Munu
allir vera ásáttir á, að það beri nafnið Esja.
Suður úr Esju stendur klettaröðull nokkur upp
úr jöklinum. Kallast Esja og röðull þessi einu
nafni Esjubjörg. Austan við Esjubjörg kemur
enn brattur og úfinn lirunjökull niður, en aust-
an lians rís hinn fjórði fjallgarður og nefnist
Austurbjörg. Eru þau næstum skeifulaga, og vita
hælarnir í austur. Norður af Austurbjörgum
endar jökulhryggurinn í bröttum múla, en aust-
an hans kemur austasta álma Breiðamerkur-
jökuls ofan af hájöklinum.
Jökulhúsið er járnskáli um 7.5 m að lengd,
og er efni á staðnum til þess að lengja hann um
3.5 metra. Eftir er að endurnýja stafna og klæða
skálann innan til þess að gera haiin vistlegan.
Gott vatnsból er um 100 m frá skálanum.
Esjufjöll standa milli tveggja meginkvísla
Breiðamerkurjökuls. Þeðan er skammt upp á
hjarnsvæði Vatnajökuls. Má því fullyrða, að
staðurinn sé ákjósanleg bækistöð til jöklarann-
sókna.
Breiðá. Breiðamerkurfjall t. h., Fjallsjökull í
miðjitj en Ærfjall og Hrútárjökull t. v.
Ljósm.: S. Þórarinsson.
Breiðá
Annar skáli Jöklafélagsins stendur sunnan
undir Hálfdánaröldu, um 3 km frá jökuljaðri.
Hann er 11 m langur járnskáli, og er ætlazt til
að hafa þar geymslu fyrir tvo skriðbíla í austur-
enda, en lítið herbergi í hinum.
Um síðustu aldamót náði Breiðamerkurjök-
ull fram undir Hálfdánaröldu, og var þá allstórt
lón á bak við hana. Árið 1906 drukknaði þar
ungur maður austan úr Suðursveit, er hann var
að ungaveiðum. Hann hét Hálfdán, og því er
nafnið á öldinni. Um þær rnundir rann Breiðá
fram rétt vestan við ölduna og sést greinilega
fyrir farveginum. Síðar lagðist hún í farveg Ný-
græðnakvxsía! um 2 km fyrir austan Hálfdánar-
öldu. Nú kemur Breiðá úr djúpu lóni um 3
kni fyrir vestan Mávabyggðarönd. Mun hún
halda þeim farvegi, meðan jökullinn hleypur
ekki fram til muna.
Hálfdánaraída er í heimalandi Breiðár, liins
forna höfuðbóls. Hefur verið ákveðið að kalla
skálann Breiðá. Mun hann vera fyrsta hús, sem
reist hefur verið í landareign Breiðár, síðan jök-
ull lagðist þar yfir tún og tættur fyrir hart nær
250 árum. Jörðin Breiðá er nú að hálfu leyti í
eign Björns Pálssonar á Kviskerjum, en að hálfu
eign Suðursveitarmanna.
A Breiðamerkurjökli i júli 1951. Steinþórsfell
og Esja i baksýn. Menn með sleða og Esjufjalla-
rönd t h. Yfirborð jökulsins er vatnsgrafið og
illt yfirferðar með sleða.
Ljósm.: J. Eyþórsson.
9