Jökull - 01.12.1964, Blaðsíða 48

1. mynd. Vestasta merki
Fljótsdæla, sett 4. janúar
1964, þá 500 m frá jökul-
jaðri. Þ. 21. júlí sama ár
var fjarlægðin 224 m.
A marker put up Jan. 4,
1964, at 500 m distance
frotn the glacer margin.
On July 21, 1964, the
distance was only 224 m.
Photo: S. Thorarinsson.
Þriðjud. 21. júli. Ekið ölíum þremur bílum
upp að jökulgarði. Þar varð M. Hallgrímsson
eftir ásamt aðstoðarmönnum sínum, en hinir
fóru að leita vaðs á Sauðá. — Mælt var frá
vörðu I og vestur að Kverká stefna og hæð
jökulgarðsins frá 1890. Víðast eru þetta lágir
hólar, flestir úr stórgrýti og öðrum ruðningi,
en sumir eru úr brúnleitri móbergsmylsnu.
Garðinum hallar vestast bratt niður að Kverk-
áreyrum. — Eftir að jökullinn hljóp 1890, hefur
áin borið saman miklar malareyrar, og ná þær
nokkuð upp á jökulruðninginn austan eyranna.
Síðan hefur Kverká grafið sig niður í þær og
liggur nú í 8 metra djúpum farvegi í einum
streng, straumhiirð og vatnsmikil (Svipuð Kiildu-
kvisl, gizkuðum við á.). Þegar jökull hljóp 1890,
hefur verið talsvert gróðurlendi meðfram ánni
(í Kverkárnesi?). Hefur jökullinn ekið nokkru
af því í stóran „hrauk“ (jökulýtu) á miðjum
eyrum. Hann er um 100 m frá NA—SV og 50
m á hinn veginn. Þar er mikill gróður og tals-
vert fjölgresi. Gróðurlausar jarðvegstorfur voru
á víð og dreif um eyrarnar. Aætluð fjarlægð frá
hrauknum að jökulsporði 1000—1200 m.
Að lokinni mælingu gengum við norður á
764-metra bunguna til að litast um og sáum þá
bílana austur undir Sauðárhraukum. Var þá og
sendur bill þaðan til að sækja okkur.
Sauðá reyndist ófær bilum vegna sandbleytu,
og var farið yfir hana á gúmbát. Þar fannst
innsta merkið í vestustu merkjaröð Fljótsdæla.
Þeir áttu ekki vatns von þar, sem Sauðá er nú,
og héldu sig því komna að Kverká. Fjarlægð
merkis frá jökli mældist nú 224 m, en var 500
m þ. 4. jan. Hefur jökullinn því skriðið fram
276 metra eftir þann tíma, áður en hann
stöðvaðist.
Gúmbáturinn var borinn frá Sauðá austur
undir Kringilsá, en þegar til kom, var hún svo
straumhörð og vatnsmikil, að ekki þótti viðlit
að leggja í hana á gúmbáti. Var því að svo
búnu ekið heimleiðis, i Fagradal. — Við Sauðá
liittum við dr. Todtmann hina þýzku. Hafði
liún dvalizt þar í 12 daga, en lítið komizt vegna
aurbleytu og vatnsfalla. Henni voru það mikil
vonbrigði, að jökullinn hafði ekki myndað nein-
ar jökulýtur að þessu sinni. Aurarnir voru víð-
ast sléttir upp að jökuljaðri, eins og jökullinn
hefði beinlínis oltið yfir allar ójöfnur á leið
sinni, án þess að plægja þær upp og ýta á und-
an sér.
Miðvihud. 22. júlí. Ókum um morguninn á
R 1069 upp að jökulgarði, M. Hallgrímsson
til mælinga, en Þórður, Gunnar og Magnús
Jóhannsson héldu vestur að Kverká til þess að
athuga hugsanlega ferð í Hvannalindir.
Lokið var að mæla jökulgarðinn austur að
Sauðá. Þar austast er hann allhár og stórgrýttur
hryggur. Frá austurenda hans við vestustu Sauð-
árlænu áætluð fjarlægð upp að jökli um 3000 m.
Þar á aurunum eru margir bunkar, sem ís mun
vera í, en enga örugga röð eða reglu gat ég séð
í þeim.
106
JÖKULL 1964