Dagblaðið Vísir - DV - 14.11.2014, Síða 50

50 Menning Helgarblað 14.–17. nóvember 2014
Úr vegabréfi Sigmundar Ernis
Mosaskógarnir
við miðbaug
Quito er sú höfuðborga jarðar-
kringlunnar sem stendur hæst
yfir sjávarmáli, í 2.800 metra hæð
– og það er auðvitað all mikil
vegalengd á fótinn, enda ígildi
þess að efsti tindur Íslands fái
Akrafjallið upp á sig.
Frá þessu aðalbóli Ekvador,
þar sem miðlína jarðar strikar
gildan kviðinn á þverveginn,
héldum við einn úrsvalan haust-
dag í eilítinn leiðangur upp
í hálendisskógana fyrir ofan
byggð. Þeir teygja sig raunar
hærra til himins en allir Ís-
lendingar eiga að venjast úr sín-
um Vaglaskógi , eða allt upp
í 4.000 metra reginhvolf sem
merkir náttúrlega að venjulega
göngumenn er farið að sundla
nokk af naumu súrefni. Í þess-
um uppheimum er heldur bet-
ur himneskt um að litast, enda
sýndin á að giska óviðjafnanleg
þar sem komið er upp í hæstu
hörgar og sjónum leitt yfir enda-
leysur Andesfjallanna sem víða
lyfta kollum sínum og kistum
meira en 6.000 metra upp af
borði lagar.
Skógana á þessum slóðum
kenna heimamenn við ský eða
mosa, hvorutveggja sakir sagg-
ans sem lúrir í lautum, en rekjan
af hlýrri slæðunni sem vana-
lega liðast um mörkina getur af
sér þéttan mosafláka á stofnum
trjánna og þekur þá allt upp í
efstu krónur.
Mosaskógarnir í Ekvador eru
fyrir ofan stríð og illsku; allsendis
óskemmdir af frekju og fyrirferð
dauðlegra manna – og standa
þeim að sönnu svo miklu ofar í
margkynjuðum skilningi að smá-
leg manneskja sem laumar sér
inn í anddyri þeirra fyllist óðara
lotningu og auðmýkt.
Þarna setur menn hljóða
frammi fyrir minnstu og litrík-
ustu fuglum jarðar sem ýmist
hanga í lausu lofti inni í þrútn-
um og sólblikandi lággróðrin-
um, allsendis ófeimnir við gap-
andi gesti skógarins, ellegar þeir
hverfa þeim sjónum á þvílíkum
feiknarhraða að mannsaugun
mega sín lítils. Hér eru komn-
ir hinir kostulegu kólibrífuglar
sem geta jafnt heldur flogið aft-
ur á bak og áfram, ellegar lóð-
rétt niður og langsum upp – og
þótt þeir smæstu vegi ekki nema
eitthvað á þriðja grammið geta
þeir auðveldlega slegið saman
vængjunum upp undir tvöhund-
ruð sinnum á sekúndu og náð
allt að fimmtíu kílómetra hraða
á þeytiflugi sínu um endaleys-
ur skógarins milli þess sem þeir
gefa þyngdarlögmálinu langan
gogg og taka kollhnísa sína á ein-
um litlum punkti í loftinu.
Að sitja á svona stað í hæfi-
legri einsemd sinni og dáleiðast
smám saman af þessum dæma-
lausu fluggáfum er einhvers stað-
ar í námunda við eilífðina sjálfa.
Og í samræmi við það allt saman
er alveg mátulegt á mann-
skepnuna að öll hennar saman-
lögðu vísindi standi ennþá ráð-
þrota frammi fyrir fimi og þrótti
þessara minnstu fugla jarðar sem
þverbrjóta allar viðurkenndar
reglur um þyngd og orku.
Því það er nefnilega á sinn
hátt þægilegt að ekki skuli vera til
svar við öllum sköpuðum hlut-
um; að sjálfur maðurinn standi
ennþá einhvers staðar á gati. Og
kannski á það hvergi betur við
en úti í blessaðri náttúrunni sem
ekki einasti tommustokkur er fær
um að mæla.
F
ramsóknarmaðurinn er
nýjasta verk Snorra Ás-
mundssonar. Gína í hvítum
sýningarglugga við Laugar-
veg, stendur út í horni með
bakið í vegfarendur, íklædd lopa-
peysu með veiðihatt en með bux-
urnar á hælunum. Hátalarinn sem
snýr út að götunni útvarpar brotum
úr þingræðum forsætisráðherra og
annarra þingmanna flokksins sem
verkið er kennt við. Síðar, eftir að
hafa fengið óbeinar hótanir frá þing-
manni Framsóknar og ásakanir frá
öðrum um „athyglishórskap,“ bætti
Snorri listabókstafnum xB máluðum
með skít á vegginn og lét sama efni
leka niður aftanverð lærin á gínunni
– viðbrögðum við þeim skít var ausið
yfir listamanninn að eigin sögn.
Það er ekki oft sem að listaverk
vekur umtal í samfélaginu, hvað
þá listaverk í litlu sýningarrými á
borð við gluggagalleríið Betra Veð-
ur - Better Weather Window Gallery
við Laugaveg 41. En það eru ekki öll
listaverk eftir Snorra Ásmundsson,
sem hefur einstakt lag á að pirra,
hneyksla, opinbera og ögra með ein-
földum og óþægilegum verkum.
Óþægindi
Ég er með einhverja ónotatilfinn-
ingu þegar ég skoða Framsóknar-
manninn. Það er eitthvað ónotalegt
við hann. Það er einhver óþægilegur
grunur um að hann sé kannski jafn
mikil árás lattelepjandi listamanns
á hugmynd sína um „landsbyggðar-
hyskið,“ eins og árás á valdhafana.
Til að reyna að skilja hvað liggur á
bak við verkið ræði ég stuttlega við
Snorra fyrir utan galleríið og síðar á
Facebook. Hann er beinskeyttur og
harðorður að venju.
Ég byrja á því því að spyrja barna-
lega: hvað er það sem þú vilt ná fram
með verkinu? Í styttri útgáfu svarar
Snorri: „Ég hef nú aldrei heldur litið
á mig sem róttækan, en þegar ég
rýni í það get ég jú alveg viðurkennt
það að ég er pólitískur og róttækur
á einhvern hátt, en fyrst og fremst
eru þetta ákveðin viðbrögð við lífinu
jafnóðum. Ég er í samtali við samtí-
mann, núið, það sem er að gerast og
er að trufla mig hverju sinni. Það er
það sem drífur mig áfram. Auðvit-
að er ég oft líka bara að tjilla og leika
mér og gera skemmtilega hluti, en ef
mér er ofboðið þá fyllist ég einhverj-
um krafti. Þó að það sé við ofurefli að
etja þá finnst mér það lítið mál – ég
fæ einhverja orku þegar ég þarf að
berjast gegn ofurefli. Það hefur fylgt
mér alla tíð að ég held alltaf með
þeim sem eiga minnstan séns.“
Semsagt, hugsa ég, þetta er svo-
lítið eins og mótmælin sem munu
hefjast hálftíma seinna á Austurvelli:
einhvers konar líkamlegt viðbragð
við því sem að pirrar okkar, óþol fyr-
ir því virðingarleysi sem valdhafar
sýna almennum borgurum. Munur-
inn á mótmælunum og listaverk-
inu eru kannski fyrst og fremst sá að
skipuleggjendur gera tilraun til að
leggja línur og halda hlutum innan
siðsamlegra marka á meðan lista-
verkið er fullkomlega óheflað – það
svífst einskis.
Seinna í samtalinu segir Snorri
annað sem mér finnst áhugavert í
þessu samhengi: „Þetta hefur ver-
ið mér mjög hugleikið, það sem er
að gerast í þessu samfélagi. En það
er bara svo mikil meðvirkni, það
má enginn stíga upp, það er langt
í kosningar og fólk ætlar bara að
halda kjafti þangað til. Ég er bara svo
frekur að ég vil bara þessa ríkisstjórn
í burtu, ég vil ekki að svona vont og
illa gefið fólk sé að stjórna landinu.
Ég vil sjá fólk með tjöru og fiður
og flengja þetta lið. Ég held að það
sé bara það eina sem virki því þeir
hlæja bara að mótmælendum.“
Stríðsyfirlýsing
Þetta er ekki fyrsta verk Snorra sem
mér finnst aðlaðandi en ég hef á
sama tíma umtalsverðar efasemd-
ir um. Ónotatilfinningin kemur fyrst
og fremst vegna einhvers sem ég
hef túlkað sem hálffasískan undir-
tón. „Einhvern veginn er ég að nota
þeirra eigin vopn, þennan rasisma.
Snúa þeirra rasisma upp á þá sjálfa,“
AfhjúpAr vAldníðslunA
n Rýnt í Framsóknarmanninn eftir Snorra Ásmundsson n Óbeinar
Kristján Guðjónsson
kristjan@dv.is
Gagnrýni
Framsóknarmaðurinn
Eftir Snorra Ásmundsson
Betra Veður-Better Weather Window
Gallery 4. - 11. nóvember 2014

Mynd SpeSSi
Með buxurnar á
hælunum
Framsóknarmaðurinn,
eftir Snorra Ásmunds-
son, hefur vakið upp
hörð viðrögð.
Útburður, flæðarmýs og nissar
Bók með myndum af íslenskum furðuverum
L
istamaðurinn Arngrímur Sig-
urðsson mun á næstu vikum
gefa út bókina Duldýrasafnið.
Bókin inniheldur úrval 34
mynda af skrímslum, álfum, tröllum,
vofum og alls kyns öðrum furðufyrir-
bærum. Hann hefur lengi haft áhuga
á þjóðsögum og þjóðsagnaverum.
„Ég byrjaði að kynna mér þessa ver-
öld af alvöru í tengslum við lokaverk-
efni mitt frá Listaháskólanum þar
sem ég vann 24 málverk af duldýrum
og má segja að verkefnið hafi hafist
þar,“ segir hann. „Ég hélt svo áfram
að mála furðuverur eftir útskriftina.“
Í bókinni verður að finna upplýs-
ingar um helstu einkenni veranna,
hegðun og samskipti við mannfólk-
ið. „Ég hef verið að gramsa í alls kon-
ar skræðum og skruddum til að auka
þekkingu mína á þessum ókennilegu
verum og einkennum þeirra.“
Margir rithöfundar og
myndlistarmenn hafa sótt inn-
blástur til íslenskra sagna í
gegnum tíðina. Stærsta nafnið
er sennilega J.R.R. Tolkien sem
notaði mikið íslenskar fornsög-
ur og þjóðsögur í verkum sínum.
„Hann fékk mikinn innblástur
frá verkum Snorra Sturlusonar,
sem hlýtur að teljast til áhrifa-
meiri listamanna þjóðarinnar.“
Arngrímur kallaði eftir áheit-
um á Karolinafund og náði
takmarki sínu á innan við sól-
ahring. „Það var mjög óvenju-
legt en fólk getur enn stutt ver-
kefnið á síðunni og tryggt sér
eintök af Duldýrasafninu og
prentmyndir af bókinni á vænum
afslætti.“ Íslendingar hafa löngum
trúað á drauga og huldufólk og því
er kannski ekki að undra að áhugi
sé fyrir bókinni. Hægt er að næla
sér í eintak á heimasíðu Karolina-
fund: karolinafund.com/project/
view/675 n helgadis@dv.is
Útburður Þekktasta dæmi útb
urð-
ar að hrella mannfólk er senn
ilega í
sögunni Móðir mín í kví, kví.
Málar furður-
verur Arngrímur
útskrifaðist í vor frá
LHÍ .