Fréttablaðið - 17.05.2016, Blaðsíða 8

Aðgangur er ókeypis
en nauðsynlegt er að
skrá sig á www.si.is
Fimmtudaginn
19. maí kl.12-16
í Hörpu
(Silfurberg)
DAGSKRÁ
Hádegishressing
Bjarni Gunnar Kristinsson, matreiðslumeistari í Hörpu
og Gísli Matthías Auðunsson matreiðslumeistari á Mat og drykk
Setning
Gunnar Bragi Sveinsson, sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra
Food trends towards 2025 - from food trends to successful innovation
Birthe Linddal, framtíðarfrömuður
Markaðssetning matvæla – hvert stefna íslensk fyrirtæki?
Guðný Káradóttir, forstöðumaður matvæla, sjávarútvegs og landbúnaðar hjá Íslandsstofu
Leyndarmál íslenska þorsksins
Guðmundur H. Gunnarsson, nýsköpunarstjóri - Skinney Þinganes
Meira fé fyrir sauðfjárafurðir
Svavar Halldórsson, framkvæmdastjóri Landssamtaka sauðfjárbænda
Reynslusögur úr ýmsum áttum - nýjar leiðir í markaðssetningu matvæla
Veitingastaðurinn Matur og drykkur - Gísli Matthías Auðunsson
Bjórskóli Ölgerðarinnar - Jarþrúður Ásmundsdóttir
Blámar – hafsjór af hollustu - Valdís Fjölnisdóttir og Pálmi Jónsson
Eldum rétt - Kristófer Júlíus Leifsson
Vakandi – aðgerðir gegn matarsóun - Rakel Garðarsdóttir
Ráðstefnustjóri er Hörður Kristinsson, rannsókna- og nýsköpunarstjóri hjá Matís
Samstarfsvettvangur um Matvælalandið Ísland efnir til ráðstefnu þar sem
rýnt verður í framtíðina og fjallað um nýjar leiðir við markaðssetningu
og verðmætasköpun matvæla.
náttúra Þvert á almannaróm þá
er ekki ástæða til að ætla að lúsmý
sé nýr landnemi hér á landi, en sér-
stakar aðstæður í umhverfinu urðu
hins vegar til þess að þessi illvígi bit-
vargur gerði mjög vart við sig á suð-
vestanverðu landinu í fyrrasumar.
Þetta sýna greiningar smádýra hjá
Náttúrufræðistofnun (NÍ), sem sum-
arið 2015 lagði áherslu á blóðþyrst
kvikindi í rannsóknum sínum. Það
náði meðal annars til lúsmýs, skóg-
armítla og moskítóflugu. Í Evrópu er
vakning í þessum málaflokki; aukið
fé hefur verið veitt til rannsókna,
enda er um mikilvægt heilbrigðis-
mál að ræða.
Erling Ólafsson, skordýrafræð-
ingur hjá NÍ, sem stýrir rannsóknum
á landnámi erlendra tegunda smá-
dýra, segir að nokkrar tegundir lús-
mýs hafi áður verið staðfestar hér
á landi en ættkvíslin Culicaides
var ekki þar á meðal. Tegundir lús-
mýs eru afar torgreindar, en í fyrra-
sumar var lúsmý af þessari ættkvísl
staðfest hér. Tegundir af ættkvíslinni
eru skæðar blóðsugur á mönnum
og búsmala og bitin einstaklega
óþægileg.
Erling segir ekki sannað af hverju
lúsmý rauk upp úr öllu valdi í fyrra.
„Skýringin liggur líklegast í veður-
farinu. Í fyrra kom enginn maímán-
uður, apríl náði langt fram í júní, má
segja. Þegar veður batnaði gerðust
hlutirnir hratt og þetta blossaði
upp, og ekki bara lúsmý heldur
miklu fleira – fiðrildategundir og
fleira sem hafði verið í biðstöðu í
kuldanum. Þá kom margt fram á
skömmum tíma sem annars gerist
hægt og bítandi,“ segir Erling.
„Þetta skýrir ýmisleg. Þarna er ef
til vill komin skýringin á áður óút-
skýrðum bitum í gegnum tíðina.
Flær og bitmý hef ég kannski lengi
haft fyrir rangri sök,“ segir Erling.
Það vekur athygli að hingað til
lands kom franskur sérfræðingur í
blóðsjúgandi mýflugum, dr. Francis
Schäffner, sérstaklega til að leggja
út klakgildrur fyrir moskítóflugur,
en tilvist þeirra hefur aldrei verið
sannreynd hér á landi. Hann ferð-
aðist víða um land og lagði gildrur
sínar fyrir flugur.
Eftir því sem Erling best veit fann
Schäffner þessa óværu ekki hérlend-
is. „Ég held að það komi varla til með
að breytast,“ segir Erling og bætir við
að áfram verði þó fylgst með.
Skógarmítillinn var líka rannsak-
aður af erlendum sérfræðingum sem
hingað komu til lands, en breskur
sérfræðingur, dr. Jolyon Medlock,
hafði fengið fjárframlag til að koma
til Íslands til að leita skógarmítla.
Eins og hjá Schäffner bar leit
hans ekki árangur en samt sem
áður bárust NÍ og Tilraunastöðinni
að Keldum mun fleiri skógarmítlar
til skoðunar á árinu en nokkurn
tímann fyrr, alls 24 sýni víða að af
landinu.
Enn er því ósvarað spurningunni
hvort skógarmítill sé orðinn land-
lægur hérlendis. Erling segir að
líkurnar á varanlegu landnámi séu
þó verulegar, en staðfestingar er enn
beðið. svavar@frettabladid.is
Lúsmý fór huldu höfði fyrir árið 2015
Rannsóknir benda til að lúsmý sé ekki nýr landnemi en að veðuraðstæður hafi valdið plágunni í fyrrasumar. Þá leitaði sérfræðingur að
moskítóflugum hérlendis. Blóðþyrst kvikyndi fá sífellt meiri athygli sérfræðinga. Áhersla var lögð á bitvarg í rannsókn í fyrrasumar.
Skógarmítill er hingað kominn en
ósannað hvort hann sé orðinn land-
lægur. Mynd/Erling ÓlafSSon
Moskítóflugan hefur aldrei fundist hér-
lendis. nordicPhotoS/gEtty
lúsmý reyndist valda svæsnum bitum hjá fjölda fólks í fyrrasumar.
fréttablaðið/Ernir
Bandaríkin Stjórn Baracks Obama
Bandaríkjaforseta sendi í gær frá sér
stjórnvaldstilskipun um að skólum
um allt land bæri að útvega trans-
nemendum aðgang að salernum,
búningsklefum og baðaðstöðu, sem
hæfir kynvitund þeirra.
Þannig megi skólar til dæmis
ekki meina nemendum aðgang að
salerni þess kyns, sem þeir upplifa
sem sitt kyn.
Í bréfi til skólaumdæma eru
jafnframt fyrirmæli um það hvað
skólayfirvöldum beri að gera til að
að koma í veg fyrir mismunun gegn
transfólki sem fellur illa inn í hinn
annars tvískipta heim kynjanna.
Þessi mál hafa verið hitamál í
bandarískum stjórnmálum undan-
farið þannig að fastlega má reikna
með því að þessi ákvörðun Banda-
ríkjastjórnar verði umdeild, ekki
síst í kosningabaráttunni næstu
mánuðina. – gb
Salerni verði fyrir alla
Klósett fyrir alls konar. fréttablaðið/EPa
Tegundir lúsmýs eru afar
torgreindar, en í fyrrasumar
var lúsmý af ættkvíslinni
Culicaides staðfest hér á
landi. Slíkt mý hafði ekki
verið greint hér áður.
Þarna er ef til vill
komin skýringin á
áður óútskýrðum bitum í
gegnum tíðina. Flær og
bitmý hef ég kannski lengi
haft fyrir rangri
sök.
Erling Ólafsson
skordýrafræðingur
1 7 . m a í 2 0 1 6 Þ r i Ð J U d a G U r8 f r é t t i r ∙ f r é t t a B L a Ð i Ð
1
7
-0
5
-2
0
1
6

0
4
:3
8
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
5
6
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
6
4
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
9
7
2
-2
D
8
4
1
9
7
2
-2
C
4
8
1
9
7
2
-2
B
0
C
1
9
7
2
-2
9
D
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
7
B

F
B
0
6
4
s
_
1
6
_
5
_
2
0
1
6
C
M
Y
K