Feykir - 30.08.2007, Blaðsíða 6

6 FeykJr 32/2007
Sveitarstjórnamálin
Þingmenn kjördæmisins svara fýrir málin
Neikvæður hagvöxtur virðist vera mál málanna þessa dagana og menn keppast við að leita skýringa, ráða og lausna. Feykir hafði
samband við þingmenn allra framboða í kjördæminu og lagði fyrir þá spurninguna: Hver er að þínu mati skýringin á 9% neikvæðum
hagvexti og hvað er til ráða? Ekki bárust svör frá þeim Sturlu Böðvarssyni og Magnúsi Stefánssyni sem voru á ferð með
forsætisnefnd Alþingis. Þeirra svör munu birtast í næstu viku.
Guðbjartur Hannesson, Samfylkingu
Hugarfarsbreyting, ný
byggðastefna og sam-
staða heimamanna
Enn og aftur mælist hagvöxtur á
Norðurlandi vestra rniklu lakari
en á öðrum svæðum landsins.
Meðaltals hagvöxtur í landinu
1998 - 2005 er 40% en neikvæður
um 9% á þessu svæði. Stærsti
hluti hagvaxtaraukningarinnar í
landinu skýrist af auknum tekjum
af þjónustu (20%), opinberri
starfsemi (10%) og byggingum
(5-6%), en þessir þættir hafa farið
ffamhjá Norðurlandi vestra á
þessu tímabili. Á sama tíma skýrir
samdráttur í fiskvinnslu neikvæða
hagvöxtinn á Norðurlandi
vestra auk veiða og þjónustu.
Það er augljóst að stjórnvöld,
bæði landsins og heima í héraði,
hafa sofið á verðinum varðandi
aðgerðir til að sporna gegn þessari
þróun. Það er t.d. dapurlegt
að sjá að þjónusta og opinber
starfsemi eykst víðast meira en á
Norðurlandi vestra.
Meginverkefhið hlýtur að vera
að gera þetta svæði samkeppnisfært
við höfuðborgarsvæðið hvað
varðar starfskilyrði atvinnulífsins
og standa verður við fýrirheit
um að skapa jöfh tækifæri
allra landsmanna hvað varðar
menntun, atvinnu og þjónustu.
Byggja þarf enn ffekar upp
ffamhalds- og háskólamenntun á
svæðinu.
Bæta þarf starfsskilyrði
grunnatvinnuveganna, skoða hver
áhrif og afleiðingar kvótakerfisins
í sjávarútvegi hafa verið, auka
rannsóknir og reyna að ná sátt um
fiskveiðistjórnunina og horfa þar
sérstaklega til sjávarbyggða. Þá
þarf að auka ffelsi í landbúnaði,
bæta stöðu bænda með lækkun
tilkostnaðar og tryggja að sem
mest fullvinnsla á matvörum
verði hér á svæðinu. Lækka þarf
flutningskostnað og bæta verð og
gæði nettenginga.
Auka þarf tekjur fámennari
sveitarfélaga og breyta
verkaskiptingu til að efla
sveitarstjórnarstigið.
Ný opinber störf verði, eftir því
sem við verður komið, staðsett
utan höfuðborgarsvæðisins og
efldar þær stofnanir sem þegar eru
á svæðinu.
Efling Byggðastofhunar
er mikilvæg aðgerð til að hið
opinbera geti staðið þétt að baki
atvinnulífinu á landsbyggðinni.
Endurskoða þarf félagslega
íbúðarlánakerfið og tryggja fólki á
landsbyggðinni aðgang að lánsfé.
Ljóst er að töffalausnir eru
engar, en það þarf nýja byggða-
stefhu og samstillt átak ríkis,
sveitarfélaga og atvinnulífs til að
snúa þessari þróun við.
Kristinn H Gunnarsson. Frjálslynda flokknum
Nýta þarf auðlindir íbúum
til hagsbóta
Hverjar eru skýringamcir á
neikvœöum hagvexti á Norður-
landi vestra?
- Fyrst og fremst samdráttur í
helstu atvinnugreinum svæðisins,
landbúnaði og sjávarútvegi og
þvi að þessar atvinnugreinar
eru samanlagt stærri hluti af
atvinnulífinu en á flestum öðrurn
landsvæðum. Störfum hefur
fækkað, einkum í fiskvinnslu og
Norðurland vestra er eina svæðið
þar sem hagvöxtur á mann hefur
þar að auki verið neikvæður á
þessum árum. Það bendir til
þess að hagræðingin, sem hefur
orðið fyrst og ffemst í siávarútvegi,
komi svæðinu ekki til góða. Því er
spurt: hvert hefur ávinningurinn
farið? Þá hefur svæðið ekki
fengið nægjanlega hlutdeild
í vextinum sem orðið hefur
í þjónustugreinum. Loks eru
meðaltekjur þær lægstu á landinu
og það ýtir undir fólksflutninga
til svæða þar sem tekjurnar eru
hærri og lífskjör betri.
Hvað er til ráða?
- Nýta auðlindir svæðisins til
lands og sjávar íbúunum tii
hagsbóta. Opna sjávarútveginn
og gefa ungu fólki kost á að nýta
fiskimiðin. Orka í fallvötnum
og jarðhiti verði nýttur til
atvinnusköpunar heima í héraði
og afgjald eða leiga fýrir nýtingu
orku og fiskimiða greidd tii
sveitarfélaga eða ráðstafað
til atvinnuuppbyggingar á
viðkomandi landssvæði. Lífskjör
verði jöfhuð gegnurn ríkissjóð
með lægri sköttum einstaklinga
þar sem meðaltekjur eru lágar.
Fyrirtæki örvuð til starfsemi
á svæðmu með sama hætti.
Loks vil ég nefna að svæðið þarf
að vera samkeppnisfært við
höfuðborgarsvæðið í aðstöðu og
aðbúnaði atvinnufyrirtækja, svo
sem samgöngum og fjarskiptum.
Jón Bjarnason, Vinstri grænum
Öflug grunnþjónusta jafnar
búsetuskilyrðin
Einkavæðing almannaþjónustu og
afleiðingarstóriðjuþenslunnarfyrir
austan og á höfuðborgarsvæðinu
hefur reynst íbúum Norðurlands
vestra þung í skauti.
Hagvöxturinn er að
stórum hluta rekinn á erlendri
skuldasöfnun þjóðarbúsins og
veðsetningu náttúruauðlinda og
heimiia í landinu. Afleiðingin er
m.a.himinháir vextir og hátt gengi
krónunnar sem skerðir mjög
afkomu og samkeppnishæfhi
okkar byggðarlags.
Einkavœðingin bitnar hart á
landsbyggðinni
Öflug grunnþjónusta jafnar
búsetuskilyrðin. T.d. braut
einkavæðing og sala Símans niður
innri þjónustu fjarskipta á svæðinu.
Starfsstöðvum á Sauðárkróki,
Blönduósi og Siglufirði var lokað og
uppbygging fjarskipta á svæðinu
hefur staðið í stað á þessum tíma.
Þar með höfum við dregist aftur
úr höfuðborgarsvæðinu. Þetta
varðar bæði flutningsgetu og verð
á þjónustunni sem er miklu hærri
hér en á höfuðborgarsvæðinu. Enn
er allt í óvissu unr hvernig jafha á
aðstöðumun landsbyggðarinnar
hvað þetta varðar. Þá ríkir nánast
einokun í vöruflutningum og
kostnaðurinn aukist að sama skapi.
Sala bankanna hefur skert fjár-
málaþjónustuna
Einkavæðing og sala bankanna
hefur jafnt yfir leitt til hærri vaxta
og meiri kostnaðar viðskiptavina.
Eignir á landsbyggðinni hafa
ekki sama verðgildi og á
höfuðborgarsvæðinu. Þetta leiðir
til lakari lánskjara heimiia og
atvinnulífs. Nýjar atvinnugreinar
eins og ferðaþjónustan fær ekki
fjármagn til stofhbúnaðar og
vaxtar. Þess vegna á Sparisjóður
Skagafjarðar mikla möguleika ef
heimamenn standa saman um
eflingu hans í stað þess að gefa
hann utanhéraðs gróðafíklum.
Styrkur Vestur -Húnvetninga
er einmitt Sparisjóðurinn. Sala
Lánasjóðs landbúnaðarins breytti
lánskjörum bænda til hins verra og
jók á misréttið.
Markaðsvceðing raforkunnar
hcekkar verðið
Markaðsvæðing raforkukerfisins
hefur leitt til hægari uppbyggingu
dreifikerfisins eins og þrífösun
raffnagns og hækkun verða. Þvert
á gefin fyrirheit. Dæmi er um 40%
hækkun til ferðaþjónustunnar.
Almennir notendur eru látnir
greiða niður raforkuna til stóriðju.
Ef fiskvinnslan , landbúnaðurinn
fengi raforkuna á stóriðjutaxta
væri samkeppnisstaðan önnur.
Sveitarfélögin voru pínd til
að selja orkuveitur sínar til
að létta á skuldum . Dæmi:
Rafveita Sauðárkróks og
Hitaveita Blönduóss. Á höfuð-
borgarsvæðinu eru veiturnar afl
til sóknar í atvinnulífi. Afhenda á
sveitarfélögunum orkuveiturnar.
Auknar tekjur til
sveitarfélaganna
Stöðugt hefur verið fjölgað
verkefiium á ábyrgð sveitarfélaga
án þess að því fylgdu tekjustofnar.
Eigi sveitarfélögin að vera
samkeppnishæf um að fá til
sín íbúa verður þjónustan að
svara kröfunum. Færa þarf
sveitarfélögunum auknar tekjur
til að geta staðið undir góðri
þjónustu í stað þess að haida þeim
í svelti eins og stjórnvöld gera nú.
Verjum gnmnþjónustuna
Lítið hefur áunnist í jöfhun
námskostnaðar. Að senda ungling
að heiman í ffamhaldsskóia á
höfuðborgarsvæðinu kostar á
aðra miljón króna. Fjölbrauta-
skólanum á Sauðárkróki er
haldið í spennitreyja sem ætti
að vera þveröfugt. Þrátt fyrir
almennt aukna þörf fyrir
hjúkrun og heilbrigðisþjónustu
er stöðugt klipið af fjárveitingum
til heilbrigðisstofhana hér á
svæðinu. Það verður að stöðva
einkavæðingu grunnþjónust-
unnar og hefja félagsleg gildi til
vegs á ný.
Stöndum saman
Fleiri ástæður má nefna fyrir
neikvæðum hagvexti hér á
undanförnum árum . Við
eigurn hér mikla möguleika ffá
náttúrunnar hendi og mannlífið
er gott. Mikilvægt er að héraðið
standi vel saman og sæki fram sem
heild. Við viljum vera ein þjóð í
landinu okkar!