Skólavarðan - 01.12.2006, Blaðsíða 12

12
NÁMSERFIÐLEIKAR - HLUSTUNARMEÐFERÐ
SKÓLAVARÐAN 8.TBL. 6. ÁRG. 2006
Tomatis aðferðin felst í stuttu máli
í hljóðörvun, hlustun og ráðgefandi
sérfræðiaðstoð. Aðferðin kom fram í
kringum 1950 í Frakklandi, barst síðan
um rómanska málsvæðið og inn á það
þýska en ekki fyrr en eftir 1980 til Kanada
og síðan til Bandaríkjanna og Englands.
Til Skandinavíu barst aðferðin upp úr
miðjum tíunda áratug síðustu aldar
og var stofnuninni Tomatis Nordiska
komið á fót fáum árum seinna. Hingað
til lands er aðferðin ekki komin enn að
öðru leyti en því að fáeinir einstaklingar
hafa á eigin vegum aflað sér hjálpar
erlendis með þessari aðferð.
Í grein um aðferðina eftir Mariu Lundquist,
sem er stjórnandi Tomatis Nordiska í
Stokkhólmi, segir hún frá tilurð hennar og
þróun: „Tomatis aðferðin byrjaði að þróast
í kringum 1950 í París hjá eyrna-, nef- og
hálslækninum Alfred Tomatis. Þegar hann
hafði til meðferðar óperusöngvara, sem
höfðu lent í vandræðum með röddina,
fann hann að orsökin var að þeir höfðu
misst hæfileikann til að greina ýmis
hljóð. Niðurstaða hans var sú að eyra og
málfæri hafa mjög sterk taugatengsl sín
á milli og þess vegna hafa breytingar á
heyrn samtímis áhrif á röddina. Það hve
vel einstaklingurinn greinir hljóð hefur
þannig mikil áhrif bæði á raddgæði og
tal. Þetta leiddi til þeirrar niðurstöðu að
mannleg rödd getur bara haft stjórn á að
mynda þau hljóð sem einstaklingurinn
nemur með heyrninni. Þegar hæfileikinn
til að skynja ákveðin hljóð breytist þá
breytist röddin sjálfkrafa um leið.
Alfred Tomatis þróaði aðferð til að
endurheimta þá hljóðskynjun sem tapast
hafði með hjálp raftækis, sk. rafeyra, sem
hann hannaði. Hann lét óperusöngvarana
og aðra sjúklinga með samsvarandi
vandamál hlusta á tónlist og talmál, sem
hafði verið meðhöndlað á rafrænan hátt,
þar sem hljóðið var sent áfram til sjúklings
að hluta gegnum venjuleg heyrnartól
og að hluta fór það sem sveiflutíðni
beint á höfuðbeinin yfir kuðungnum.
Með langvarandi hlustun var hægt að
endurvekja tapaða hæfni sjúklinganna til
þess að heyra hljóð af tilteknum tíðnibilum.
Breytingin var varanleg að því tilskildu að
þjálfunin stæði nægjanlega lengi. Tomatis
fékk alþjóðlegt einkaleyfi á aðferð sinni
og hinum háþróaða tæknibúnaði sem ber
meðferðina uppi og rannsóknir hans og
niðurstöður hlutu viðurkenningu og lof
frönsku vísindaakademíunnar árið 1957.“
Nú er Tomatis aðferðin löngu viðurkennd
um allan heim, ekki aðeins á frönsku og
þýsku málsvæði heldur er að finna yfir eitt
hundrað Tomatis miðstöðvar í 29 löndum í
Evrópu, Ameríku, Asíu og Ástralíu.
Sú uppgötvun Tomatis að kuðungur
heilans er það líffæri þaðan sem
einbeitingu allrar heilastarfsemi er
stjórnað hefur síðar verið staðfest af
rannsóknum og jafnframt komið í ljós að
mörg umbunarsvæði heilans eru staðsett
nálægt kuðungnum.
Er hér m.a. um að ræða svæði:

• Einbeitingar
• Athygli
• Sundurgreiningar málhljóða
• Uppbyggingar máls
• Einstaklingsvitundar
• Sk. „biorythma“
Frumkvöðlavinna dr.Tomatis hefur leitt til
þess að núorðið:
• skiljum við hlustun sem grundvöll að
tengslafærni við umheiminn
• skiljum við eyrað sem aðal
samþættara taugakerfisins
• skiljum við hljóðþjálfunartækni
sem verðmætt tæki til að nota á
margvíslegan sértækan hátt
Þroskaþjálfunar- og ráðgjafarmeðferðir
hljóðörvunar eru svið sem vex mjög hratt
samhliða því sem þekking á heilanum og
hvernig hann vinnur úr upplýsingum eykst.
TOMATIS AÐFERÐIN
Leið til að efla hljóðkerfisvitund, einbeitingu og drifkraft
með hjálp hlustunarmeðferðar
Síðastliðna tólf mánuði hefur lítil íslensk stúlka sýnt miklar framfarir í
námi með hjálp heyrnarþjálfunaraðferðar sem kennd er við franskan
lækni að nafni Alfred Tomatis.
Ingileif S. Kristjánsdóttir kennari í Vallaskóla er móðir hennar og segir
lesendum Skólavörðunnar frá aðferðinni.
Sólveig hlustar.
Lj
ó
sm
y
n
d
ir
f
rá
h
ö
fu
n
d
i