Gestur - 15.09.1933, Síða 4

2
GESTUR
1,1.
Æfiniýri.
Frá aldaöðli hafa mannanna börn skemt sér við æfin-
týri sín, að skapa pau og síðan að hlusta á hljómana, sem
pau hafa gefið, og unað sér við heimana, er með þeim hafa
skapaðir verið. 1 þeim hafa menn látið í ijós vonir sínar og
þrár, hugsæi og lífsskoðanir, gleði sína og sorgir, ástir sínar
á fegurð og frelsi, og hatur á harðstjórn og ranglæti. í þeim
hafa þeir sungið lof guðum sínum, hetjum og ástmögum, landi
bygð og borgum. I þeim er öil náttúran látin eignast skiln-
ingarvit og hæfileika mannsins: dýr, jurtir, fuglar ioftsins,
skógar, málmar, blóm merkurinnar, vötn og vindar. Alt leik-
ur þetta hlutverk sín í lífinu, til farsælda fyrir vini sína og
velunnara; en tortímingar hinum illu öflum.
Æfintýrin fræða oss um margt í hugum og háttum hinna
sundurleitu þjóða, sem þau hafa skapast hjá. Fræða oss um
það, hvað þeim þótti eftirsóknarvert, og hvað það var, er
óhamingju þótti valda; um það er í hávegum var haft, og
hvað var fyrirlitið. 1 þeim hafa menn látið í Ijós þá bjart-
sýni, að hið góða hljóti að vinna sigur að lokum í barátt-
unni við hin illu öfl.
Vinsældir æfintýranna hafa verið svo miklar, að þau
hafa jafnvel stungið svefnþorni hinum ströngustu vandlætur-
um, svo að hægt hefir verið í þeim að skýra málefni, er ann-
ars hefðu verið útilokuð á öðrum vettvangi. Til þeirra hefir
jafnvel ekki náð trúarbragðaofstæki né þjóðahatur.
En þótt æfintýrin eigi sér aðdáendur alstaðar þar, sem
menn mæla, skipa þau þó misjafnt tignarsæti meðal þjóð-
anna. 1 Austuriöndum, svo sem Indlandi, sem af sumurn er
álitið vagga æfintýranna, skipa þau hvað hæstan sess í hug-
um fólksins, sem eftirfarandi saga bendir til:
»Synir konungs nokkurs voru bæði daufir og latir, svo að
þeir vildu hvorki né gátu lært neitt eða numið. Petta var