Stjórnartíðindi fyrir Ísland: C-deild - 01.12.1885, Qupperneq 55

I
51
tekjurnar að meðaltali þau 10 ár sem lijer er um að ræða (1872—1881) c. 349000 kr.
og útgjöldin að meðaltali sama tíma.......................................c. 352000 —
Að útgjöldin að meðaltali eru hærri en tekjurnar, stafar mikið frá einstökum árum, lík-
lega nokkuð af rangri reikningsfærslu lijá lireppsnefndunum, og af pví að nefndirnar
hika sjer við að skapa mönnum svo há útsvör sem nauðsynlegt er, svo árstekjur hrepp-
anna verða minni en útgjöldin. |>essi byrði verður 4 kr. 93 a. á hvern mann að með-
altali, og pá er pó ekki talinn sá óheinlínis kostnaður til fátækra, sem sá optast svarar
sem heldur ómaga. Að meðaltali mátti hver, sem galt til sveitar í pessi 10 ár, greiða
33 kr. árlega, og má paraf sjá að sveitarútsvarið hlýtur að koma við suma gjaldendurna,
pegar pess er gætt að ‘lk eða meira af peim sem gjalda til sveitar eru hjú annara, sem
sjaldan geta liaft mikið aflögu. Til pess'að sýna sem ljósast yfirlit yfir tekjur og út-
gjöld sveitarsjóðanna árin 1872—81 er sett hjer á eptir tafla um pað á hls. 56.
1 töflu pessari hefur verið hætt við tekjur og útgjöld sveitarsjóðanna tekjum
jafnaðarsjóðanna og húnaðarskólasjóðanna, og eru pessar tekjugreinir nefndar hjer, til að
gjöra skýrsluna fullkomnari. Gjöldin til jafnaðarsjóðanna eru talin með peirri uppliæð,
sem jafnað var niður á hverju ári, og er sama upphæðin talin til útgjalda aptur til pess
að hagga ekki við hinum eiginlegu skýrslum nema sem minnst. Eins hefur verið farið
að með búnaðarskólagjaldið.
|>egar litið er á pessa töflu yfir tekjur og útgjöld sveitarsjóðanna, pá sjest að
tekjurnar eru 1872 329000 kr., sem svo hækka stöðuglega pangað til að pær verða árið
1876 446000 kr., og lækka svo aptur stöðugt til 1881 og eru pá orðnar 307000 kr. eða
rúmum 20000 kr. lægri en 1872. Eins er með útgjöldin; pau eru 1872 371000 kr.,
hækka svo stöðugt til 1876, og eru pá 417000 kr., lækka síðan stöðugt til 1881 og verða
pá 300,000 kr. J>etta er eptirtektavert af pví, að sveitarómögum og purfamönnum
fækkar stöðugt allan pennan tíma, og útgjöldin til peirra eru í raun og veru aðalatriðið.
Mikið til er þessi hækkun frá 1872—76 komin af verðlagsskránni, eins og mun sjást
af töflu peirri yfir meðalalin í hverri sýslu og kaupstað, sem prentuð er hjer á eptir,
á bls. 55.
Af pessari töflu sjest, að verðlagsskráin hyrjar 187 ’/v^ fyrir allt land með 47,6
aur. fyrir alin og liækkar stöðugt til 18i7/?8, og lækkar svo aptur til 18S(,/si niður í
53,7 aur. fyrir alin. 1873 er verðlagsskráin 50, i eyrir og 1876 er hún 56,s aur. |>að
sama álnatal, sem gjörði 300,000 kr. 1873, gjörir árið 1876 c. 324000 kr., og pað hef-
ur mikil áhrif á upphæðirnar í skýrslunum, að öll gjöld og tekjur sveitarsjóðanna sjálfra
eru mikið til reiknuð út eptir verðlagsskrá, og lögð á í álnum, en ekki krónum, sem
pó væri pað langeðlilegasta. Sá sem petta skrifar, leggur svo mikla pýðingu í petta at-
riði, að hann álítur, að landstjórnin ætti að banna hreppsnefndunum að leggja aukaút-
svarið öðruvísi á, en í krónum; mjög margir hreppar gjöra pað nú, og margir eru á
leiðinni til að gjöra pað; að leggja aukaútsvarið á í álnum, styðst ekki við annað en
gamla venju.
parsem tekjur sveitarsjóðanna sjálfra voru 4 kr. 93 aurar á mann að meðaltali
frá 1872—81 pá voru par ekki meðtalin gjöldin til búnaðarskólanna og jafnaðarsjóðanna;
sje peim viðhætt, verða álögurnar til sveitarmála að meðaltali pessi 10 ár 5 kr. 16 aur.
á hvert mannsbarn árlega, og er sú upphæð fundin pannig út, að tekjur og útgjöld eru
lögð saman fyrir allt tímabilið, og deilt fyrst með 10 og síðan með 2, og í pá uppliæð