Fréttablaðið - 11.10.2016, Síða 4

SAMFÉLAG Átta ára stúlka varð fyrir
kynþáttafordómum af jafnaldra
sínum á skólalóð á Akureyri fyrr í
haust. Var stúlkunni tjáð af jafnaldr-
anum að brúnir léku sér við brúna
og hvítir við hvíta. Fræðslustjóri
Akureyrar brýnir fyrir öllum þeim
sem umgangast börn að gæta orða
sinna í hvívetna.
Atvikið átti sér stað fyrir skömmu
í frímínútum skólans. Katrín Mörk
Melsen, móðir stúlkunnar, segir
þessi ummæli barnsins auðvitað
ekki komin frá því sjálfu. Líkast til
heyri barnið þessi ummæli útundan
sér og apar þau upp.
„Börnin auðvitað læra það sem
fyrir þeim er haft og því hefur þessi
talsmáti komið frá einhverjum.
Einhvers staðar hefur barnið heyrt
þetta og notað á dóttur mína. Börn á
þessum aldrei vita í sjálfu sér ekkert
hvað þau eru að segja með þessu,“
segir Katrín. „Við þurfum bara að
vera á varðbergi fyrir þessu og fræða
börnin okkar um að orð sem þessi
geta meitt.“
Soffía Vagnsdóttir, fræðslustjóri
Akureyrarbæjar, segir miklu máli
skipta að kenna börnum umburð-
arlyndi og að þessi hegðun sé ekki
liðin innan skóla bæjarins. „Við
búum í fjölbreyttum heimi og fjöl-
breytileikinn okkar hér á Akureyri
er styrkur okkar. Í skólum okkar á
Akureyri kennum við börnunum
að virða fjölbreytileikann,“ segir
Soffía.
„Einnig vinnum við gegn öllum
fordómum, hvort sem það eru for-
dómar gagnvart litarhætti, holda-
fari, stærð, hárlit eða öðru. Það er
markvisst kennt í okkar skólum.
Því er mikilvægt að foreldrar og
forráðamenn barna hjálpi okkur
svo allir fái notið sín,“ bætir Soffía
við.
Katrín Mörk segir þetta ekki vera
einsdæmi heldur hafi dóttir hennar
einnig þurft að hlusta á svona tal
í fyrra, þegar hún var í 2. bekk.
„Einnig veit ég um fleiri börn sem
þurft hafa að þola viðlíka ummæli.
Vonandi erum við ekki komin á
einhvern stað þar sem ekki er hægt
að snúa ofan af svona hugsunar-
hætti,“ segir Katrín Mörk. 
sveinn@frettabladid.is
Bregðast við eftir að ung stúlka
varð fyrir kynþáttafordómum
Börnin læra það sem fyrir þeim er haft segir móðir stúlku sem varð fyrir kynþáttafordómum á skólalóð á
Akureyri. Fræðslustjóri bæjarins segir mikilvægt að allir leggist á eitt og uppræti fordóma sem þessa.
Erika Rakel Egilsdóttir ásamt móður sinni, Katrínu Mörk Melsen. FRéttablaðið/auðunn
uMhverFi Kortlagning Nátt-
úrufræðistofnunar Íslands á
útbreiðslu og flatarmáli alaska-
lúpínu sýnir að heildarflatarmál
hennar árið 2016 er að lágmarki
314 ferkílómetrar. Mest er lúpína
á Suðurlandi, Suðvesturlandi og
Norðausturlandi. Alaskalúpína er
skilgreind sem ágeng, framandi
plöntutegund hér á landi.
Langmest er hún á Suðurlandi
og Norðausturlandi en í þeim
landshlutum hefur hún mest
dreift sér. Á Suðvesturlandi,
einkum á höfuðborgarsvæðinu
og í Reykjanesbæ, er einnig mikil
lúpína. – shá
Lúpína þekur
stór svæði
lúpína þekur orðið 300 til 400 ferkíló-
metra lands. FRéttablaðið/GVa
NeYTeNDur Neytendastofa hefur
tekið ákvörðun um sölubann á
CAKE-skoteldum frá E-þjónust-
unni. Við prófun kom í ljós að
þegar skotkökur af þessari tegund
voru prófaðar leið of langur tími
frá því að kveikt var á kveikiþræði
þar til kviknaði á skotkökunni.
Í frétt á vef Neytendastofu segir
að alvarleg hætta sé fólgin í því að
fólk telji að ekki hafi kviknað í skot-
kökunni og snýr aftur að kökunni
sem þá tekur að springa. Um kveiki-
tíma skotelda gilda sett ákvæði í
stöðlum. – ibs
Banna sölu á
skotkökum
GæLuDýr „Þetta er að verða sífellt
algengara því hundar lifa mun leng-
ur en áður. Við verðum meira vör
við þetta enda er þetta sjúkdómur
sem kemur frekar fram á efri árum,“
segir Hanna Arnórsdóttir dýra-
læknir. Sá hluti dýralækninga sem
er hvað ört vaxandi miðar að því að
vinna bug á öldrunarsjúkdómum
gæludýra. Einn þessara sjúkdóma,
sem hefur verið nefndur hunda-Alz-
heimer greinist nú æ oftar vegna
lengri lífaldurs hunda.
Eins og hjá mannfólki hefur sjúk-
dómurinn í för með sér minnisglöp.
Einkenni sjúkdómsins eru þau að
hundurinn virðist ekki kannast við
sig, til dæmis heima hjá sér, hann
vakir og vælir á næturnar en sefur á
daginn og fer að missa saur og þvag
innandyra. „Við greinum hundana
með útilokunargreiningu. Heilinn
fer að hrörna, boðefni breytast og
blóðflæði minnkar jafnvel til heil-
ans,“ segir Hanna. En það er ekki
ósvipað því sem gerist þegar menn
fá Alzheimer-sjúkdóminn.
Á síðustu árum hafa dýralæknar
byrjað að gefa hundum með elliglöp
Alzheimer-lyfið selegiline en það er
almennt notað til að bregðast við Alz-
heimer í mönnum. Samkvæmt rann-
sóknum hefur lyfið virkað mjög vel.
Hanna segir mikilvægt fyrir hunda
sem glíma við sjúkdóminn að þeir fái
góða hreyfingu og örvun. Mikilvægt
sé að fæðan sé rétt, þannig að þeir fái
allt sem til þarf, svo að þeir viðhaldi
góðri blóðrás og heilastarfsemin líði
engan skort.
Ekki liggur fyrir hvort Alzheimer-
sjúkdómurinn finnist frekar hjá
einhverjum sérstökum hundateg-
undum en öðrum. „Miðað við hvað
það eru til margar tegundir hunda
og hversu breytilegir þeir eru í stærð
og vinnu þá er ekki ólíklegt að þetta
liggi frekar í ákveðnum línum,“ segir
Hanna.
Hanna segir að sjúkdómurinn sé
ekki greindur í einni heimsókn held-
ur að um framsækin einkenni sé að
ræða sem aukast á meðan hundinum
versnar. Hún telur að sjúkdómurinn
láti bera á sér fyrst við tólf til þrett án
ára hundum. – þh
Algengara að hundar fái Alzheimer-sjúkdóminn
alzheimer-sjúkdómurinn hrjáir hunda
upp úr tólf ára aldri. FRéttablaðið/StEFán
Miðað við hvað það
eru til margar
tegundir, hunda og hversu
breytilegir þeir eru í stærð og
vinnu þá er ekki ólíklegt að
þetta liggi frekar í ákveðnum
línum.
Hanna Arnórsdóttir dýralæknir
„Við þurfum bara
að vera á varðbergi
fyrir þessu og fræða börnin
okkar um að orð sem þessi
geta meitt.
Soffía Vagnsdóttir, fræðslustjóri
1 1 . o k T ó b e r 2 0 1 6 Þ r i Ð J u D A G u r4 F r É T T i r ∙ F r É T T A b L A Ð i Ð
1
1
-1
0
-2
0
1
6

0
4
:1
8
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
5
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
4
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
4
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
0
9
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
ti
o
n
P
la
te
r
e
m
a
k
e
:
1
A
D
F
-7
4
D
4
1
A
D
F
-7
3
9
8
1
A
D
F
-7
2
5
C
1
A
D
F
-7
1
2
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
3
B

F
B
0
4
8
s
_
1
0
_
1
0
_
2
0
1
C
M
Y
K