Fréttablaðið - 30.08.2016, Blaðsíða 13

Fáar skýrslur hafa haft jafn mikil áhrif á efnahagsumræðu hér í landi og skýrsla McKinsey &
Company „Charting a Growth Path
for Iceland“ sem kom út árið 2012.
Hlutleysi einkenndi skýrsluna en
fyrirtækið vann hana án afskipta inn-
lendra aðila og án endurgjalds. Að
mati McKinsey fólust helstu sóknar-
færi Íslendinga í aukinni framleiðni
og hugvitsdrifnum útflutningi. Skila-
boðin náðu áheyrn víða og hafa verið
til umræðu síðustu ár.
Í síðustu viku gaf Viðskiptaráð út rit
undir heitinu „Leiðin að aukinni hag-
sæld“. Þar er lagt mat á efnahagslega
framvindu frá því að McKinsey-skýrsl-
an var gefin út og helstu greiningar
hennar uppfærðar. Sterkur hagvöxtur
hefur einkennt síðastliðin fjögur ár en
ólíkt því sem McKinsey lagði áherslu á
má einkum rekja hagvöxtinn til auk-
ins vinnuframlags fremur en vaxandi
framleiðni. Með öðrum orðum er
verðmætasköpun á hverja vinnustund
ekki að aukast.
Alþjóðageirinn hefur átt undir
högg að sækja
McKinsey benti jafnframt á að tak-
markað eðli náttúruauðlinda reisi
vaxtarmöguleikum þeirra útflutn-
ingsgreina sem tilheyra auðlinda-
geiranum skorður, þ.e. ferðaþjónustu,
orkufrekum iðnaði og sjávarútvegi.
Því þurfi að efla útflutning sem byggir
ekki á beinu aðgengi að náttúruauð-
lindum heldur marki samkeppnis-
stöðu sína á hugviti og sérhæfingu.
Umrædd fyrirtæki spretta oft á tíðum
upp innan auðlindageirans í gegnum
vörur og þjónustulausnir sem nýtast
fleiri þjóðum en Íslandi. Að mati
McKinsey ætti þessi hluti hagkerfis-
ins, sem nefndur var alþjóðageirinn,
að standa undir stigvaxandi hlutfalli
af útflutningstekjum á komandi ára-
tugum. Aðeins þannig væri unnt að
skapa bæði kröftugan og sjálfbæran
hagvöxt til margra áratuga.
Alþjóðageirinn hefur hins vegar átt
undir högg að sækja og nánast ekk-
ert vaxið frá árinu 2011. Á sama tíma
hefur sterkur vöxtur ferðaþjónustunn-
ar knúið hagkerfið áfram og stuðlað að
þeim mikla efnahagslega viðsnúningi
sem Íslendingar hafa upplifað undan-
farin ár. Vöxtur ferðaþjónustunnar
hefur reynst mikill búhnykkur en til
lengri tíma er brýnt að útflutningur
byggi á fleiri stoðum. Til að svo megi
verða þarf innlent rekstrarumhverfi
að standast alþjóðlegan samanburð.
Loksins, loksins
Höft á fjármagnsflæði og gjaldeyris-
viðskipti hafa verið helsti þrándur í
götu alþjóðageirans frá hruni banka-
kerfisins. Alþjóðageirinn óx um 8%
á ári yfir það 15 ára tímabil þar sem
frjálst flæði fjármagns ríkti en frá því
höftum var komið á hefur vöxturinn
horfið. Að mati undirritaðs ræður
skert aðgengi innlendra nýsköpunar-
fyrirtækja að erlendum fjárfestum
og fjármálamörkuðum þar mestu.
Þannig hafa gjaldeyrishöft að miklu
leyti staðið í vegi fyrir erlendum sam-
starfsverkefnum, yfirtökum og annarri
viðskiptaþróun. Allt eru þetta grund-
vallarþættir í þroskaferli þeirra fyrir-
tækja sem sækja á alþjóðlegan markað
með vörur sínar og þjónustu.
Í þessu ljósi er frumvarp um losun
hafta stórt og tímabært skref fyrir
framtíðaruppbyggingu atvinnulífs á
Íslandi. Heimild innlendra fyrirtækja
til beinnar erlendrar fjárfestingar
er þar sérstakt fagnaðarefni. Til að
tryggja kröftugan útflutningsvöxt til
lengri tíma, sem byggir jafnframt á
fjölbreyttum grunni, er mikilvægt að
frumvarpið nái fram að ganga og að
fullt afnám hafta fylgi í náinni fram-
tíð. Samhliða öðrum umbótum í
rekstrarumhverfi innlendra fyrirtækja
skapast þannig sterkar forsendur fyrir
kröftugum og sjálfbærum hagvexti til
lengri tíma. Í slíkum áherslum felst
leiðin að aukinni hagsæld á Íslandi.
Hugvit leyst
úr höftum
Stjórnmálamenn og bændur eiga það sameiginlegt í störfum sínum að ótalmargt þarf að koma
til svo að endanleg útkoma erfiðisins
verði ásættanleg. Íslenskir bændur
standa frammi fyrir meiri áskor-
unum af völdum náttúruaflanna
en flestir erlendir starfsbræður
þeirra en ná samt að framleiða land-
búnaðarafurðir á heimsmælikvarða.
Þessa dagana sitja þingmenn yfir til-
lögum hægristjórnarinnar að búvöru-
samningum við bændur. Þar gerum
við í VG kröfu um að jafnvægi náist á
milli hagsmuna bænda og neytenda,
dýravelferðar og sjálfbærrar landnýt-
ingar. Því miður vantar nokkuð upp
á að uppskeran á þingi standi undir
væntingum.
Fyrir skemmstu lagði Bolli Héð-
insson, hagfræðingur og kennari,
krók á leið sína í aðsendum pistli
í Fréttablaðinu til að setja Vinstri-
hreyfinguna – grænt framboð undir
sama hatt og stjórnarflokkana tvo.
„Gróðureyðing í boði VG, Sjálfstæðis
og Framsóknar“ er yfirskrift pistils
Bolla þar sem hann varar við nei-
kvæðum umhverfisáhrifum nýrra
búvörusamninga, sem hann segir
flokkana þrjá styðja.
Við þetta er það að helst að athuga
að þingmenn Vinstri grænna hafa
ekki sagt að þeir styðji búvörusamn-
ingana, en við höfum verið reiðubúin
að skoða hvaða breytingar til bóta er
hægt að gera á þeim.
Búvörusamningurinn sem Alþingi
hefur nú til meðferðar er samningur
hægriflokkanna við bændur, unninn
án þess breiða pólitíska samráðs sem
eðlilegra hefði verið í jafn umfangs-
miklu máli. Vinstri græn komu fyrst
að borðinu þegar samningunum var
vísað til atvinnuveganefndar Alþing-
is, þar sem málið er nú til umræðu.
Í störfum nefndarinnar hefur margt
þróast til betri vegar, til dæmis hafa
verið sett inn virk endurskoðunar-
ákvæði eftir þrjú ár og skal sá tími
nýttur til þess að koma með tillögur
til úrbóta sem lagðar verði fyrir samn-
ingsaðila.
Hvað varðar staðhæfingar Bolla um
að í búvörusamningnum sé hvatt til
gróðureyðingar á viðkvæmum svæð-
um, þá hafa fulltrúar Vinstri grænna
lagt mikla áherslu á styrkari ákvæði
um umhverfisþáttinn í búvörusamn-
ingnum – þótt enn sé ekki nógu langt
gengið í þeim efnum að mati fulltrúa
VG sem við undirstrikum m.a. í okkar
nefndaráliti í atvinnuveganefnd.
Þetta er í samræmi við nýsamþykkta
landbúnaðarstefnu Vinstri grænna,
sem kveður á um það að tryggja
þurfi sjálfbæra landnýtingu, m.a.
með skýrri rammaáætlun um land-
nýtingu, virkri beitarstjórnun í öllum
landsfjórðungum og að sjálfbærni og
náttúruvernd verði lykilþættir við
landbúnaðarframleiðslu.
Með skýrri sýn til framtíðar
Þvert á það sem Bolli virðist telja, þá
er landbúnaðarstefna Vinstri grænna
bæði með sterkum umhverfis-
áherslum og með skýrri sýn til fram-
tíðar. Hlýt ég því að hvetja hann til að
kynna sér stefnuna, sem er aðgengileg
á vef hreyfingarinnar. Þar getur hann
líka lesið að það er skoðun lands-
fundar VG að það sé afar mikilvægt
að stuðningskerfi landbúnaðarins
sé til stöðugrar umræðu og endur-
skoðunar. Markmið ríkisins með
stuðningi sínum er í senn að tryggja
neytendum örugg og góð matvæli á
hagstæðu verði og að viðhalda byggð
um landið allt.
Þó að margir frjálshyggjusinnar
myndu vilja hafa hér einvörðungu
frjálst markaðskerfi í landbúnaði –
sem hætta er á að myndi leiða af sér
enn frekari samþjöppun í framleiðslu
og fákeppnismarkað með landbún-
aðarvörur – er staðreyndin sú, að hið
opinbera þarf að styðja við landbún-
að og matvælaframleiðslu svo þessi
framleiðsla geti þrifist og bændastétt-
in lifað af störfum sínum Horfumst í
augu við það en tryggjum um leið
viðunandi starfskilyrði bænda sem
og viðunandi verð og framboð fyrir
alla neytendur með umverfisvernd
og sjálfbærni að leiðarljósi.
Það er hagur okkar allra.
Af búvörusamningum
Sjálfstæðisflokks og
Framsóknarflokks
Til að tryggja kröftugan út-
flutningsvöxt til lengri tíma,
sem byggir jafnframt á fjöl-
breyttum grunni, er mikil-
vægt að frumvarpið nái fram
að ganga og að fullt afnám
hafta fylgi í náinni framtíð.
Frosti Ólafsson
framkvæmda-
stjóri Viðskipta-
ráðs Íslands
Lilja Rafney
Magnúsdóttir
þingmaður VG og
nefndarmaður
í atvinnuvega-
nefnd Alþingis
Þvert á það sem Bolli virðist
telja, þá er landbúnaðar-
stefna Vinstri grænna bæði
með sterkum umhverfis-
áherslum og með skýrri sýn
til framtíðar.
Nú styttist óðum í kosningar og allir flokkar á fullu í að manna framboðslista sína.
Það fylgir alltaf kosningabaráttu að
stjórnmálaflokkar fari í sparifötin og
byrji loksins að tala um eldri borg-
ara, ungt fólk og öryrkja. Það er því
ekkert skrýtið að erfitt geti reynst að
gera upp á milli stjórnmálaflokka í
kosningabaráttu þar sem svo virðist
sem allir vilji auka jöfnuð og velferð
þessar síðustu vikur fyrir kjördag.
Það getur því verið gott að fjar-
lægja kosningaloforðin og allt
umstangið sem fylgir kosningum
og líta á stóru myndina. Næstu
alþingis kosningar munu snúast í
megindráttum um tvo hluti, peninga
og völd, og mun baráttan verða á
milli ójafnaðarmanna og jafnaðar-
manna.
Ójafnaðarmenn sem nú eru í
ríkisstjórn hafa gefið það út að þeir
vilji einfalda skattkerfið og snúa
baki við þrepaskiptu skattkerfi.
Jafnaðarmenn berjast fyrir því að
fjölga skattþrepum og hækka per-
sónuafslátt til að lækka skatta á þá
sem hafa minnst á milli handanna
en hækka þá á þá sem eru tekju-
hæstir í samfélaginu. Þannig vilja
jafnaðarmenn auka ráðstöfunar-
tekjur þeirra sem nú hafa minnst
á milli handanna á kostnað þeirra
sem synda í seðlum.
Ójafnaðarmenn hafa gefið það
út að þeir vilji berjast gegn nýrri
stjórnarskrá, halda þannig völdum
hjá valdhöfum og auðlindum frá
almenningi. Jafnaðarmenn berjast
fyrir því að færa völdin í auknum
mæli til almennings og tryggja það
að auðlindir landsins og stærri
hluti af þeim arði sem skapast sé í
almannaeigu. Það er gert með nýrri
stjórnarskrá sem byggir á tillögum
stjórnlagaráðs.
Stjórnmál á Íslandi eru alls ekk-
ert flókin þó svo að við eigum það
til að flækja þau með því að fara út
í endalausa rökræðu um tæknilegar
útfærslur. Meirihluti Íslendinga er
jafnaðarmenn en til þess að tryggja
það að jafnaðarmenn leiði næstu
ríkisstjórn þurfum við sem þjóð að
sameinast um grunngildin í stað
þess að rífast um smáatriðin. Þetta er
ekki flókið, við viljum auka jöfnuð
með því að auka vald og ráðstöf-
unartekjur almennings á Íslandi.
Kosið um peninga og völd
Guðmundur Ari
Sigurjónsson
frambjóðandi í
flokksvali Sam-
fylkingarinnar í
Suðvesturkjör-
dæmi
s k o ð u n ∙ F R É T T A B L A ð i ð 13Þ R i ð J u D A G u R 3 0 . á G ú s T 2 0 1 6
3
0
-0
8
-2
0
1
6
0
4
:2
6
F
B
0
3
2
s
_
P
0
2
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
3
2
s
_
P
0
1
3
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
A
6
5
-2
3
3
4
1
A
6
5
-2
1
F
8
1
A
6
5
-2
0
B
C
1
A
6
5
-1
F
8
0
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
4
B

F
B
0
3
2
s
_
2
9
_
8
_
2
0
1
6
C
M
Y
K