Dagblaðið Vísir - DV - 11.08.2015, Síða 14

Heimilisfang
Kringlan 4-12
6. hæð
103 Reykjavík
fréttaskot
512 70 70fr jál s t, ó Háð dag b l að DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins á stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Öll viðtöl blaðsins eru hljóðrituð. Notkun á efni blaðsins er óheimil án samþykkis.
512 7000
512 7010
512 7080
512 7050
aðalnúmer
ritstjórn
áskriftarsími
auglýsingar
sandkorn
14 Umræða
Útgáfufélag: DV ehf. • Stjórnarformaður og útgefandi: Björn Ingi Hrafnsson • Ritstjórar: Eggert Skúlason og Kolbrún Bergþórsdóttir
Viðskiptaritstjóri: Hörður Ægisson • Fréttastjórar: Baldur Guðmundsson og Einar Þór Sigurðsson • Umsjónarmaður innblaðs: Sólrún Lilja Ragnarsdóttir
Framkvæmdastjóri : Steinn Kári Ragnarsson • Umbrot: DV ehf. • Prentun: Landsprent • Dreifing: Árvakur
G
ríðarlegt innflæði gjaldeyris
til landsins á síðustu mánuð-
um sætir tíðindum – og gæti
verið fyrirboði þeirra nýju við-
fangsefna sem stjórnvöld munu þurfa
að fást við eftir losun fjármagnshafta.
Mikilvægt verður á komandi miss-
erum og árum að beita öllum þeim
tiltæku úrræðum sem yfirvöld hafa
yfir að ráða til að stemma stigu við
meiriháttar innflæði kviks erlends
áhættufjármagns. Að öðrum kosti er
hætt við því að erlendir áhættufjár-
festar muni á ný horfa til Íslands til að
stunda óhófleg vaxtarmunarviðskipti.
Slík erlend „fjárfesting“ kann ekki
góðri lukku að stýra til lengdar eins og
Íslendingar þekkja af biturri reynslu.
Seðlabanki Íslands hefur að
undanförnu brugðist við hinu mikla
gjaldeyrisinnflæði með því að stór-
auka gjaldeyriskaup sín á markaði og
þannig byggja upp óskuldsettan forða.
Sú stefna er skynsamleg enda ljóst að
Seðlabankinn þarf að koma sér upp
umtalsverðum gjaldeyrisforða til að
treysta umgjörðina um íslensku krón-
una. Þannig hefur Seðlabankanunum
meðal annars tekist að kaupa erlend-
an gjaldeyri fyrir meira en 70 milljarða
króna frá því í byrjun júnímánaðar. Á
sama tíma fyrir ári námu gjaldeyris-
kaup Seðlabankans um 23 milljörðum
króna. Óskuldsettur forði Seðlabank-
ans er núna orðinn um 120 milljarðar
og með sama framhaldi er útlit fyrir að
hann verði um 200 milljarðar í árslok.
Hin miklu gjaldeyriskaup Seðla-
bankans á allra síðustu vikum gefa til
kynna að erlendir aðilar – fjármála-
stofnanir og fjárfestingarsjóðir – séu
farnir að hefja innreið sína til landsins
með kaupum á krónueignum í gegn-
um nýfjárfestingarleið Seðlabankans.
Þrátt fyrir að gjaldeyriskaup Seðla-
bankans skýrist að mestu af miklu
innflæði vegna ferðaþjónustu og ým-
issar erlendrar fjárfestingar sem er
í burðarliðnum þá hafa kaupin ver-
ið með þeim hætti að spjótin hljóta
einnig að beinast að þeim erlendu að-
ilum sem vilja hagnast á háum vaxta-
mun Íslands við útlönd með því að
fjárfesta í ríkisskuldabréfum. Sú þróun
ætti ekki að koma á óvart og flest bend-
ir til þess að aukinn kraftur muni fær-
ast í slík viðskipti á komandi mánuð-
um. Á síðustu tveimur árum hefur
raunstýrivaxtamunur milli Íslands og
evrusvæðisins verið um 3% en í ljósi
væntinga um frekari vaxtahækkanir
Seðlabankans, á sama tíma og verð-
bólga mælist enn hlutfallslega lág, gæti
sá vaxtamunur aukist enn frekar.
Sporin hræða þegar kemur að slíku
fjármagnsinnflæði. Þrátt fyrir að það
geti til skamms tíma aðstoðað við að
fjármagna viðskiptahalla og valdið
verðhækkunum á verðbréfamörkuð-
um, með tilheyrandi auðsáhrifum á
raunhagkerfið, þá verður niðurstað-
an að lokum ávallt sú hin sama. Loftið
tekur að leka úr bólunni þegar fjárfest-
ar flýja með fé sitt – og við tekur gjald-
eyris- og fjármálakreppa.
Seðlabankanum ber því skylda til
að gera allt sem í hans valdi stend-
ur til að sporna við óhóflegum sveifl-
um í flæði fjármagns til og frá landinu.
Í merkilegu riti Seðlabankans frá ár-
inu 2012 – Varrúðarreglur eftir fjár-
magnshöft – er meðal annars nefnt í
því samhengi að bankinn fái í hendur
stýritæki sem gætu til að mynda verið
skattur á fjármagnshreyfingar eða sér-
stök bindiskylda á erlenda fjármögn-
un. „Slík stýritæki hafa bein áhrif á
arðsemi skammtíma fjármagnsflutn-
inga og geta því dregið úr óstöðugu
innflæði á uppgangstímum og einnig
dregið úr útflæði í niðursveiflum,“ seg-
ir í ritinu. Ekkert hefur hins vegar frést
hvernig vinnu Seðlabankans við að
kanna kosti og galla slíkra stýritækja
miðar.
Ísland, rétt eins og mörg önnur ríki
sem eru ekki með alþjóðlegan gjald-
miðil, mun í fyrirsjáanlegri framtíð
ekki búa við fullkomlega frjálsa fjár-
magnsflutninga. Reynslan af alþjóð-
legu fjármálakreppunni hefur enda
kennt okkur að einhvers konar hömlur
á fjármagsnhreyfingar geta verið æski-
legar til að aftra því að óæskileg þróun
á gjaldeyrismörkuðum ýti undir ósjálf-
bæra skuldsetningu þjóðarbúsins sem
getur að lokum framkallað alvarlega
fjármálakreppu. Í aðdraganda banka-
hrunsins á Íslandi 2008, samhliða
gríðarmiklu innstreymi áhættufjár-
magns, urðu gjaldeyrisviðskipti sem
hlutfall af inn- og útflutningi þau
mestu í heiminum. Með öðrum orð-
um urðu Íslendingar heimsmeistar-
ar í gjaldeyrisviðskiptum. Við skulum
tryggja að það heimsmet verði aldrei
endurtekið. n
Þ
að hefur alltaf verið
Rússahatur viðloðandi í vest-
urhluta Evrópu og tilhneig-
ing í þá átt að sverta rússnesk
stjórnmál og menningu yfirhöfuð.
Svipaða sögu var að segja um Spán:
Afríka byrjaði á Spáni handan við
Pýreneafjöllin, eins og Asía byrjaði í
Rússlandi. Þjóðirnar voru taldar hálf
villtar, dularfullar, heillandi og geggj-
aðar miðað við menningarþjóðirn-
ar í miðhluta Evrópu, hinum svo-
nefnda kjarna. Eftir að Spánn gekk
í Nató og Evrópusambandið hefur
álitið breyst. Íbúarnir eru ekki leng-
ur svartar sálir sem segja bara „á
morgun, á morgun“ eins og hinn lati.
Svipað heyrði maður reyndar líka hér
á valdatímum þjóðkirkju og bænda-
menningar: „Sá sem nennir ekki að
vinna á heldur engan mat að fá!“ Það
átti að svelta alþýðuna til starfa.
Rússland hefur ekki „tekið sig
á í samtímanum“, gengið í Nató og
hjúfrað sig að Bandaríkjunum. Svo
viðhorfið hefur lítið breyst, jafnvel
versnað með Pútín. Ástæðan er sú
að Úkraína fékk ekki að ganga í Nató
„vegna ofríkis Rússa“. Síst skánaði
þegar Krímskaginn varð á ný hluti
af Rússlandi sem hann hafði ver-
ið síðan í Krímstríðinu 1853–1856
þegar veldi Tyrkja tapaði honum og
ýmsar evrópskar þjóðir vildu eigna
sér hann. Þær hófu stríð gegn Rúss-
um og töpuðu. Það hefur Bretum
sárnað, að hafa ekki hlotið skagann
að heimveldiserfðum líkt og mörg
landsvæði þegar Tyrkjaveldi var að
líða undir lok. Sárin hafa aldrei gróið
í breskri þjóðarsál. Bretar eru tapsár-
ir en froðukurteisir. Og ekki hefur
gróið um heilt í frönsku stolti eftir að
Napóleon tapaði í frelsisstríði sínu
gegn Rússum og söng sitt síðasta. En
það svíður mest hvað varðar ósigra
að Þýskaland tapaði gegn Sovétríkj-
unum. Þýsk stjórnvöld hafa aldrei
náð sér eftir það, þótt þau reyni á yf-
irborðinu að hreinsa sig af sálarein-
kennum Hitlers sem var ekki einget-
inn Frelsari í þýskum stjórnmálum.
Mest svíður, jafnvel þeim sem engin
völd hafa, að þýska þjóðin, með alla
sína heimspekinga, beið ósigur fyr-
ir „villimannaþjóðinni“ í heimsstyrj-
öldinni síðari. Undir hrúðrinu svíður
enn í þýska holsárinu.
Versta skömmin var umsátur
þýska hersins um Leníngrad sem
endaði með ósköpum hvað herveldið
varðar. Það mistókst að svelta Sovét-
ríkin til bana. Allt gamla evrópska
sáravítið fór að gjósa nútíma grefti í
tengslum við Krímskaga. Þá átti að
hefja nýtt umsátur um Rússland og
svelta landið og Pútín til stjórnmála-
legrar hlýðni. Hugmyndin er varla
ólíkt stefnu nasista með umsátrinu
um Leníngrad. Nú skyldi sigur nást
með alheimsmarkaðsátaki Evrópu-
sambandsins, Nató, Ameríku og Ís-
lands: Sveltum andskotans Rússann!
Þegar hugmyndin kom fram, að
vinna ekki bara stjórnmála- held-
ur efnahagssigur, ríkti vægast sagt
hoppandi kæti. Markaðslögmálið
fékk nú gullið tækifæri til að sanna
guðlegt gildi sitt. Trúaðir nýfrjáls-
hyggjumenn vissu að það leysti
vandann. Þýsk blöð þöktu fyrirsagn-
ir um að nú kæmi Pútín skríðandi til
að biðja Brussel og Nató um synda-
aflausn. Nató hafði breyst, ásjóna
þess snyrt með því að gera spænsk-
an fyrrum Natóandstæðing að fram-
kvæmdastjóra. Með trúskiptingnum
átti að koma sakleysi á herguðinn.
Gríman var síðan endurbætt með
Dana en fullkomnuð þegar norskur
krati leysti Danann af hólmi. Þetta
var fagurfræði hernaðarlistar. „And-
skotans Rússinn“ tók samt ekki söns-
um og allir með stjórnviskubein í
nefinu vita að sveltiráðið hefur mis-
tekist. Ekki væri minnst lengur á sig-
ur ef Bandaríkin stæðu ekki keik, að
þessu sinni langt frá evrópskum víg-
stöðvum, landið sem var eitt sinn
bjargvættur en nú bölvaldur á hausn-
um ef kínversk fjármál kipptu undan
skuldsettum löppunum.
En hver er vandi Evrópu? Ógæfan
að telja fyrrum bjargvætt vera enda-
laust í sígrænu gildi og þykja sjálf-
sagt að leyniþjónusta hans stundi
símahleranir og njósni um yfir-
menn frjálsra landa sem kalla bara:
„Komdu, Kani, njósnaðu um okk-
ur að vild!“ Kannski er engin furða
að ríkistjórn okkar vilji eiga í við-
skiptaþvingunum gegn Rússum
með Evrópusambandinu, heldur
undarlegt fyrst hún vill ekki ganga
að öðru leyti í Bandið. Auðvitað vill
hún vinna dáð að svelta Pútín í hel
svo rússneska þjóðin geri byltingu
og faðmi anda foringja fortíðarinn-
ar sem mistókst að sigra hana hungr-
aða í umsátrinu um Stalíngrad og
Leníngrad. n
Vikublað 11.–13. ágúst 2015
Þetta er eins og að vera í rólu í
tvö til þrjúþúsund metra hæð
Endurtökum ekki heimsmetið
Ágústa Ýr Sveinsdóttir um það hvernig er að fljúga á svifvængjum. - DV
Skipulagt undanhald
Forystukreppan innan Bjartr-
ar framtíðar raungerðist á Face-
book-síðu formannsins á mánu-
dag. Hann er tilbúinn að stíga
til hliðar og leggur sjálfur til að
helstu embætti innan flokksins
róteri á milli fólks.
Formaðurinn skrifar: „Í þessu
felst að ég sjálfur yrði ekki leng-
ur formaður, nema þegar röðin
kæmi að mér að axla þá ábyrgð
til jafns við aðra.“ Fylgi BF hefur
helmingast og miðað við kann-
anir myndi flokkurinn þurrkast
út. Ólíkt mörgum formönnum
í þessari stöðu áttar Guðmund-
ur Steingrímsson sig á því að ef
„kallinn í brúnni“ fiskar ekki – fer
hann í land, nú eða á dekkið.
Dularfulla brotthvarfið
Brotthvarf Heiðu Kristínar Helga-
dóttur af Stöð 2 var óvænt, en til-
kynnt var á dögunum að hún væri
hætt störfum hjá
365, nánast á sama
tíma og hennar
helsti samstarfs-
maður undanfar-
in ár, Jón Gnarr, var
ráðinn þar í stjórn-
unarstöðu.
Engin opinber skýring hef-
ur verið gefin á brotthvarfinu,
en Heiða skaut föstum skotum á
Guðmund Steingrímsson, formann
Bjartrar framtíðar, um helgina.
Einkum vöktu athygli þau um-
mæli hennar, að Guðmundur sé
búinn að fá ágætis tækifæri til að
sanna sig og að hún og félagar
hennar í Besta flokknum hafi lagt
Bjartri framtíð til „risastórt fylgi og
alls konar hluti“. Er óvenjulegt að
talað sé með þeim hætti um fylgi
flokka, að það sé nánast eins og
vara á markaði.
Allt á einum stað:
Prentun, merkingar og frágangur.
Inni- og útimerkingar.
Segl- og límmiðaprentun.
Ljósmynda-, striga- og segulprentun.
Textaskraut, sandblástur,
GSM hulstur og margt fleira...
Guðbergur Bergsson
rithöfundur
Kjallari
Rússahatur
„Slík erlend „fjár-
festing“ kann ekki
góðri lukku að stýra til
lengdar eins og Íslendingar
þekkja af biturri reynslu.
Leiðari
Hörður Ægisson
hordur@dv.is
Við höfum áhyggjur af
fitness-keppendum
Sigurlaug María Jónsdóttir, sálfræðingur í átröskunarteymi LSH. - DV
Ég er í áfalli
yfir þessu
Pan Thorarensen, hátíðarhaldari Extreme Chill, eftir harkalegar aðgerðir lögreglu. - DV