Morgunblaðið - 14.12.2016, Page 18

Lágir stýrivextir
» Evrusvæðið berst við mjög
lítinn hagvöxt, mikið atvinnu-
leysi og verðhjöðnun.
» Danir voru áður með hærri
vexti en evrusvæðið vegna
kostnaðarins við krónuna.
Vegna mikils innstreymis fjár-
magns eftir fjármálakreppuna
hafa þeir þurft að lækka vexti
niður fyrir vexti á evrusvæðinu.
BAKSVIÐ
Þóroddur Bjarnason
tobj@mbl.is
Eins og kunnugt er eru stýrivextir
hér á landi umtalsvert hærri en í
helstu viðskiptalöndum okkar, eða
5,25%. Bandaríkin og Noregur eru
með 0,5% vexti og í öðrum löndum er
vaxtastigið jafnvel enn lægra. Seðla-
banki Íslands birtir vaxtaákvörðun
sína í dag, en greiningaraðilar gera
ráð fyrir óbreyttum vöxtum eða
lækkun upp á 25 punkta.
Spurður að því hvað skýri þann
mikla mun sem er á stýrivöxtum á
Íslandi og í viðskiptalöndunum segir
Friðrik Már Baldursson, hagfræði-
prófessor við Háskólann í Reykjavík,
að ástæður geti verið ólíkar. Á evru-
svæðinu, þar sem vextir eru 0%, sé
verið að berjast við mjög lítinn hag-
vöxt, mikið atvinnuleysi og verð-
hjöðnun. Í Danmörku, þar sem vext-
ir eru -0,65%, hefur gengi dönsku
krónunnar verið bundið við gengi
evrunnar í mörg ár, sem þýðir að
sama peningastefnan er notuð með
smávægilegum frávikum í vöxtum.
„Danir voru alltaf með aðeins hærri
vexti vegna kostnaðarins við krón-
una, en í seinni tíð eru þeir með lægri
vexti því það varð mikið innstreymi
fjármagns inn á danska markaðinn
eftir fjármálakreppuna, og lækka
þurfti vexti niður fyrir vexti á evru-
svæðinu. Ástæðan fyrir því er að
Danmörk er í góðum málum ef litið
er til Evrópuríkjanna, og danska rík-
ið er talið álitlegur skuldari meðal
annars,“ segir Friðrik.
Brexit hafði áhrif
Hann segir að í Bretlandi hafi
Brexit þýtt að slaka þurfti enn meira
en ella á peningastefnunni til að
varna því að Bretar sigldu inn í
kreppu á næsta ári.
„Hagvöxtur er meiri í Svíþjóð en
flestum Evrópuríkjum, en verðbólga
þar er samt mjög lág. Almennt talað
er Svíþjóð mjög tengd inn á evru-
svæðið í viðskiptum og tekur verðlag
að verulegu leyti þaðan og ef Svíar
fara að hækka vexti fá þeir mjög öfl-
ugt innstreymi af fjármagni. Horfur
eru á lakari hagvexti þar í kjölfar
Brexit, en Bretland er mikilvægt
viðskiptaland Svíþjóðar.“
Ekki spáð miklum breytingum
Greiningaraðilar gera almennt ráð
fyrir því að peningastefnunefnd
Seðlabankans lækki vexti í dag eða
haldi þeim óbreyttum.
IFS spáir óbreyttum stýrivöxt-
um og hið sama gerir Íslandsbanki.
Landsbankinn spáir lækkun upp á
0,25 prósentur og Capacent telur
meiri líkur á vaxtalækkun en
óbreyttum vöxtum. Arion banki
tekur í sama streng og telur vextina
annaðhvort lækka eða haldast
óbreyttir: „Að okkar mati hafa nýj-
ar efnahagstölur lagt enn þyngri
lóð á vogarskálar vaxtahauk-
anna.[…],“ segir í greiningu bank-
ans.
Ólíkar ástæður skýra veru-
legan mismun á stýrivöxtum
Stýrivextir á Íslandi og í helstu viðskiptalöndum
Heimild: Seðlabanki Íslands
Ísl
an
d
Ba
nd
arí
kin
6%
5%
4%
3%
2%
1%
0%
-1%
No
reg
ur
Bre
tla
nd
Evr
us
væ
ðið
Jap
an
Sv
íþj
óð
Da
nm
örk
 Lítill hagvöxtur, atvinnuleysi, verðhjöðnun og Brexit meðal skýringa á lágum vöxtum
18 FRÉTTIRViðskipti | Atvinnulíf
MORGUNBLAÐIÐ MIÐVIKUDAGUR 14. DESEMBER 2016
14. desember 2016
Gengi Kaup Sala Mið
Dollari 111.35 111.89 111.62
Sterlingspund 141.47 142.15 141.81
Kanadadalur 84.79 85.29 85.04
Dönsk króna 15.879 15.971 15.925
Norsk króna 13.19 13.268 13.229
Sænsk króna 12.134 12.206 12.17
Svissn. franki 109.8 110.42 110.11
Japanskt jen 0.9646 0.9702 0.9674
SDR 150.52 151.42 150.97
Evra 118.1 118.76 118.43
Meðalgengi/Viðskiptavog þröng 148.011
Hrávöruverð
Gull 1157.35 ($/únsa)
Ál 1742.0 ($/tonn) LME
Hráolía 55.88 ($/fatið) Brent
Skannaðu kóð-
ann til að sjá
gengið eins og
það er núna á
● Halldór Benjamín
Þorbergsson hefur
verið ráðinn fram-
kvæmdastjóri Sam-
taka atvinnulífsins,
en hann hefur starf-
að sem fram-
kvæmdastjóri við-
skiptaþróunar
Icelandair Group
undanfarin sjö ár.
Hann var hagfræð-
ingur og síðar framkvæmdastjóri Við-
skiptaráðs Íslands um tíma, auk þessa
sem hann starfaði m.a. hjá Milestone og
Norræna fjárfestingarbankanum.
Halldór er 37 ára gamall, með hag-
fræðipróf frá Háskóla Íslands og MBA-
gráðu frá Oxford-háskóla.
Samtök atvinnulífsins eru heildar-
samtök íslensks atvinnulífs með sex
aðildarsamtök sem starfa á grunni
atvinnugreina. Starf framkvæmdastjóra
var auglýst laust til umsóknar þann 5.
september síðastliðinn og hefur ráðning-
arferillinn því tekið um 14 vikur.
Halldór Benjamín verður
framkvæmdastjóri SA
Halldór Benjamín
Þorbergsson
STUTT
Stjórnendur 400 stærstu fyrirtækja
landsins hafa vaxandi áhyggjur af að-
stæðum í atvinnulífinu og hefur mat
þeirra á horfum versnað, að því er
fram kemur í könnun sem Gallup
framkvæmdi fyrir Samtök atvinnu-
lífsins og birt er á vef samtakanna.
Vísitala efnahagslífsins, sem er
mælikvarði á mun á fjölda stjórnenda
sem meta aðstæður góðar og slæmar,
er enn mjög há en 76% þeirra meta
aðstæður í atvinnulífinu góðar. Þetta
er samt lækkun frá síðustu könnun
sem gerð var í september síðastliðn-
um, þegar 83% þeirra mátu aðstæður
góðar.
Sjávarútvegurinn sker sig frá öðr-
um atvinnugreinum, en 18% stjórn-
enda þar telja aðstæður í efnahagslíf-
inu vera slæmar. Það má væntanlega
rekja til styrkingar krónunnar und-
anfarin misseri. Einungis 2% stjórn-
enda á höfuðborgarsvæðinu telja að-
stæður slæmar, á móti 13%
stjórnenda á landsbyggðinni.
Mikil breyting hefur orðið á mati
stjórnenda á horfum í atvinnulífinu,
en 20% þeirra telja að horfur muni
batna á næstunni samanborið við 39%
í síðustu könnun., 60% þeirra telja að
horfur verði óbreyttar og 20% þeirra
telja að þær muni versna.
Stjórnendur í sjávarútvegi eru
hvað svartsýnastir, en 42% þeirra
telja að horfur muni versna á næst-
unni. Stjórnendur í flutningum og
ferðaþjónustu eru einnig svartsýnir,
en 25% þeirra telja að horfur muni
versna.
Þegar einungis er horft til útflutn-
ingsgreina telja 29% stjórnenda að
horfur muni versna á móti 12%
stjórnenda sem starfa á innlendum
markaði. olafur@mbl.is
Morgunblaðið/Ófeigur
Áhyggjur Stjórnendur fyrirtækja í
útflutningi eru hvað svartsýnastir.
Vaxandi áhyggjur
af atvinnulífinu
 Stjórnendur í
sjávarútvegi eru
svartsýnastir