Fréttatíminn - 02.09.2016, Blaðsíða 10

10 | FRÉTTATÍMINN | Föstudagur 2. september 2016
að fyrsti plastbarkinn var grædd-
ur í Andemariam Beyene. Paulo
Macchiarini hafði hins vegar sagt
við Andemariam Beyene að aðgerða-
formið hefði verið prófað á svínum,
sem var ekki rétt. „Við byrjuðum
að gera þessar tilraunir seint; við
gerðum örfáar árið 2012 en mest
árið 2013. Þá var búið að gera allar
þrjár aðgerðirnar sem gerðar voru á
Karolinska-sjúkrahúsinu. Ég áttaði
mig ekki á því fyrr en eftir á að það
höfðu aldrei verið gerðar neinar til-
raunir á grísum.“
Oscar segir að hann hafi hætt að
vinna með Macchiarini að plast-
barkarannsóknunum þegar hann
var beðinn um að skrifa undir og
staðfesta vísindagrein um rannsókn-
irnar á rottunum. Þetta vildi Oscar
ekki gera. Hann segir að tilraunirnar
á rottunum hafi ekki gengið upp og
að ekkert hafi bent til þess að þetta
gæti gengið upp. „Ég var aldrei bein-
línis í rannsóknarhópi Macchiarin-
is heldur hjálpaði ég bara til. Ég,
og nokkrir aðrir, byrjuðum að vera
gagnrýnir á rannsóknaraðferðirn-
ar, og ég byrjaði að vantreysta þeim
sem manneskjum.“
Átti að reka fjórmenningana
Þegar Oscar og kollegar hans byrj-
uðu að reyna að vekja athygli á mál-
inu innan Karolinska-spítalans árið
2014 hafði vitneskjan um hversu
vafasamar og illa rökstuddar þess-
ar aðgerðir Macchiarins ekki kom-
ið fram. Upphaflega ástæðan fyrir
því að þeir byrjuðu að skoða málið
var síðasti plastbarkaþegi Macchi-
arinis á Karolinska-sjúkrahúsinu,
tyrkneska konan Yesim Cetir, sem
lá fyrir dauðanum á gjörgæsludeild
spítalans og þeir vildu finna ein-
hverja leið til að hjálpa henni. „Þá
fórum við í gegnum öll gögnin um
sjúklinga Macchiarinis. Þeim mun
betur sem við könnuðum gögnin
þeim mun meira fundum við.“ Cetir
er eini plastbarkaþegi Macchiarinis
frá Svíþjóð sem ennþá er lifandi en
hún hefur legið á gjörgæsludeild eft-
ir aðgerðina.
Gagnrýni þeirra á aðgerðir
Macchiarinis, sem byggði á athug-
unum þeirra á rannsóknargögn-
um og greinum sem Macchiarini
og kollegar hans höfðu skrifað um
aðgerðirnar, snéri að sjúkrahúsinu
sem þeir sjálfir störfuðu á; aðgerð-
um sem hafði verið hampað í fjöl-
miðlum víða um heim og Karolinska
hafði vakið mikla athygli fyrir. Gagn-
rýnin féll því í grýttan jarðveg. Eitt
af því mikilvægasta sem fjórmenn-
ingarnir fundu var að Macchiar-
ini hafði ekki fengið leyfi sænsku
vísindasiðanefndarinnar fyrir að-
gerðaforminu, það hafði ekki ver-
ið prófað á dýrum og sænska lækn-
ingagnastofnunin samþykkti aldrei
notkun á plastbarkanum sem lækn-
ingatæki. „Þetta var alveg sjúkt. Það
gerðist ekki neitt fyrst eftir að við
sendum kæruna inn um sumarið
2014. Það var mikil þögn um þetta;
mér leið eins og ég væri „persona
non grata“. Fyrst átti að reka okk-
ur fyrir að hafa notað sjúkragögn af
spítalanum, sem við höfðum fengið
leyfi fyrir nota, til að skrifa kæruna
og svo átti að veita okkur áminn-
ingu,“ segir Oscar.
Fjórmenningarnir voru einnig
kærðir til lögreglunnar fyrir mein-
tan stuld á sjúkragögnum. Oscar
segir að sjúkrahúsið hafi ekki látið af
tilraunum sínum að reka fjórmenn-
ingana eða veita þeim áminningu
fyrr en stéttarfélag lækna bland-
aði sér í málið. „Án stéttarfélags-
ins hefðum við ekki lifað þetta af.“
Rannsókn lögreglunnar á málinu
var lögð niður.
Margar rannsóknir standa yfir
Í Svíþjóð hafa farið fram eða standa
yfir nokkrar rannsóknir á málinu og
rannsakar lögreglan það sem mögu-
legt manndráp af gáleysi. Karolinska-
-sjúkrahúsið kynnti niðurstöðu sína
á málinu á miðvikudaginn var og var
hún áfellisdómur yfir því hvernig
staðið var að plastbarkaaðgerðunum
á Karolinska-sjúkrahúsinu. Meðal
þess sem kemur fram í niðurstöð-
unum er að enginn af sjúklingun-
um hafi verið lífshættulega veikur
þegar aðgerðirnar voru gerðar og að
Macchiarini hefði aldrei átt að vera
ráðinn til sjúkrahússins. Karolinska-
-háskólinn mun kynna niðurstöðu
sína í málinu á mánudaginn.
Siðfræðistofnun Háskóla Íslands
hefur kallað málið „eitt alvarlegasta
siðferðisslys í heilbrigðisþjónustu á
Norðurlöndum“ og krafist þess yf-
irvöld á Íslandi láti gera sjálfstæða
rannsókn á þætti Landspítala-há-
skólasjúkrahúss í málinu en lækna-
deild Háskóla Íslands hefur fært rök
gegn því þar sem sænsku rannsókn-
irnar nægi.
Tilkynntu ekki um andlát
Andemariam Beyene var látinn
þegar Oscar og kollegar hans þrír
sendu inn kæruna um sumar-
ið 2014 en hann andaðist á Karol-
inska-sjúkrahúsinu í ársbyrjun það
ár eftir að hafa verið bundinn við
sjúkrahúsrúm meira og minna í
heilt ár. Oscar segir að hvorki Karol-
inska-sjúkrahúsið né Paulo Macchi-
arini hafi rætt um andlát hans op-
inberlega og að það hafi ekki verið
fyrr en í grein um plastbarkamálið
í New York Times, um haustið 2014,
sem sagt frá dauða hans – á Íslandi
var sagt frá andláti Andemariams
mánuði eftir að hann lést, í lok febr-
úar 2014. „Karolinska-sjúkrahúsið
sagði ekki frá því að hann væri lát-
inn og Macchiarini gerði það ekki
heldur,“ segir Oscar.
Í kjölfar þessarar greinar í New
York Times sendi Anders Hamst-
en, rektor háskólans Karolinska
Institutet, frá sér tilkynningu um að
skólinn ætlaði að láta framkvæma
sérstaka rannsókn á vinnubrögðum
Macchiarins og meðhöfunda í vís-
indagreinum um plastbarkaaðgerð-
irnar. Læknirinn Bengt Gerdin var
ráðinn til verksins. Með þessu tók
Karolinska-háskólinn fyrsta form-
lega skrefið í rannsókn plastbarka-
málsins.
„Karolinska-sjukrahúsið
sagði ekki frá því að hann
væri látinn og Macchiarini
gerði það ekki heldur.“
Oscar Simonsson segir að hann
myndi bregðast við með sama
hætti ef hann myndi lenda aftur
í sömu stöðu og í plastbarkamál-
inu því hann segir að slík ábyrgð
hvíli á læknum sem búa yfir upp-
lýsingum um læknamistök og
rannsóknarsvik. Oscar sést hér á
Kungsgötunni í Stokkhólmi þar
sem blaðið ræddi við hann.
SJÓNMÆLINGAR
ERU OKKAR FAG
Tímapantanir:
Optical Studio í Leifsstöð, 4250500
Optical Studio í Smáralind, 5288500
Optical Studio í Keflavík, 4213811
Velkomin í
verslun okkar
á fríhafnar-
svæðinu
í Leifsstöð
Á LEIÐ TIL ÚTLANDA