Dagblaðið Vísir - DV - 16.02.2016, Blaðsíða 4

Vikublað 16.–18. febrúar 20164 Fréttir
10 ára
gamalt
nammi
Börn sem fóru á bæjarstjórnar­
skrifstofuna á Seyðisfirði á ösku­
dag urðu fyrir vonbrigðum þegar
í ljós kom að sum þeirra höfðu
sælgæti sem rann út fyrir tæpum
tíu árum. Seyðisfjarðarkaupstaður
hafði keypt sælgætið af heildsölu­
fyrirtækinu Íslensk dreifing. Aust­
urfrétt greinir frá, en Seyðis­
fjarðarkaupstaður baðst afsökunar
á þessu á vef sínum fyrir helgi.
Bæjarskrifstofunni bárust
þrír pakkar af litríku og fallegu
nammi og datt starfsmönnum
ekki í hug að skoða dagsetn­
ingarnar. Það var svo foreldri sem
hafði samband, en í ljós kom að
sælgætið var framleitt árið 2004
og rann út árið 2007.
„Eins og glöggir tóku eftir / hafa
tekið eftir þá var börnunum gefið
löngu útrunnið sælgæti á bæjar­
skrifstofunni í gær, öskudag. Ekki
er ástæðan svona mikill niður­
skurður hjá bænum, heldur vöru­
skiptin sem áttu sér stað. Starfsfólk
bæjarskrifstofunnar biðst innilega
afsökunar á þessu, en tilkynnir
um leið að skv. upplýsingum frá
Heilbrigðiseftirliti getur þetta ekki
valdið neinum skaða,“ segir í frétt á
vef Seyðisfjarðarkaupstaðar.
Hafþór Guðmundsson,
framkvæmdastjóri Íslenskr­
ar dreifingar, vildi lítið tjá sig um
málið þegar Austurfrétt náði tali
af honum. „Það er búið að ræða
þetta, það þarf ekki að ræða þetta
neitt frekar.“ Ekki liggur því ljóst
fyrir hvernig mistökin urðu. Hann
var upptekinn þegar DV reyndi að
ná tali af honum á mánudag.
T
íu sóttu um stöðu skólameist­
ara Borgarholtsskóla en um­
sóknarfrestur rann út 2. febrúar
síðastliðinn. Á meðal umsækj­
enda um stöðuna er Ársæll Guð­
mundsson, fyrrverandi skólameistari
Iðnskólans í Hafnarfirði, en hann hef­
ur undanfarin misseri verið verkefna­
ráðinn í menntamálaráðuneytinu.
Menntamálaráðuneytið ann­
ast ráðningu í stöðuna að undan­
genginni umsögn skólanefndar.
DV spurði menntamálaráðuneytið
hvernig staðið yrði að ráðningu í
stöðuna, í ljósi þess að á meðal um­
sækjenda er starfsmaður stofnunar­
innar. Ingibjörg Ólafsdóttir, ritari
ráðuneytisstjóra, svaraði því til að
verið væri að „vinna að því að búa
til ráðningarferli vegna ráðningar
skólameistara Borgarholtsskóla og í
því verður gætt að vanhæfisreglum
stjórnsýslulaga“.
Menntamálaráðuneytið hefur
síðastliðið ár ráðið skólameistara í
Kvennaskólann, Framhaldsskólann
á Laugum, VMA, Framhaldsskólann
í Vestmannaeyjum og Fjölbrauta­
skóla Snæfellinga.
Því hefur DV spurt hvort ekki
sé til staðlað ráðningarferli fyrir
skólameistara í framhaldsskólum,
hvort ráðið verði með öðrum hætti
en venjulega í stöðu skólameistara
Borgarholtsskóla og hvort tengsl
Ársæls við stofnunina ráði þá breyttu
sniði. Loks spyr DV hvenær fyrir
liggi með hvaða hætti verði ráðið í
stöðuna. Við þessum spurningum
hafa ekki fengist svör úr ráðuneytinu
síðan á miðvikudag. Umsækjendur
eru auk Ársæls; Anton Már Gylfason,
Ari Halldórsson, Ásta Laufey
Aðalsteinsdóttir, Bjargey Gígja
Gísladóttir, Guðrún Ragnarsdóttir,
Ingi Bogi Bogason, Jón Eggert
Bragason, Magnús Ingólfsson og
Markús G. Sveinbjarnarson. Skipað
verður í stöðuna til fimm ára, frá 1.
apríl næstkomandi. baldur@dv.is n
Umsækjandi úr ráðuneytinu
n Tíu sóttu um stöðu skólameistara Borgarholtsskóla n DV spyr um ráðningarferlið
Illugi
Gunnarsson
Ráðherra tekur
lokaákvörðun.
Taldi sig örugga
Eldri kona var á meðal ferða­
manna sem alda felldi í Reyn­
isfjöru í byrjun mánaðarins.
Samkvæmt leiðsögumanni, sem
varð vitni að óhappinu, náði ald­
an óvænt lengra en fólk gerði
ráð fyrir og sópaði fótum undan
nokkrum sem stóðu á ströndinni.
„Þetta gerðist mjög hratt. Fólk­
ið taldi sig vera í öruggri fjarlægð
en svo kemur stór alda sem fellur
á stuðlabergið og í trekt. Við það
skaust hún 50 metra lengra upp
á land. Þeir voru ekki nógu fljótir
að hlaupa í burtu fengu ölduna
því á sig,“ segir Stefán Helgi Vals­
son leiðsögumaður, sem var á
staðnum.
Stefán segist ekki þekkja
eldri konuna þar sem hún var
ekki hluti af hans hópi. Þrír
ferðamenn voru með Stefáni
en enginn þeirra lenti í óhappi
í Reynisfjöru. Að sögn Stefáns
slasaðist enginn en nokkrir
urðu blautir. „Hefði þessi kona
staðið svona 20 metrum nær
sjónum þá er ekki ólíklegt að
hún hefði sogast út.“ Í síðustu
viku varð banaslys í Reynisfjöru,
þegar ferðamaður fékk öldu yfir
sig og sogaðist út á haf. Stefán
er þaulreyndur leiðsögumaður,
með yfir 20 ára reynslu. Hann
segir að þennan dag, 1 febrúar
síðastliðinn, hafi verið mikið
brim. Hann segir að ekki sé þó
hægt að kenna aðstæðum um.
„Núna eru bara svo margir á
ströndinni.“
U
ndanfarið hefur talsvert bor­
ið á fregnum af endurnýjun
skipa hjá útgerðum og tals­
verð aukning hefur orðið á
nýsmíði skipa. Þvert á það
sem ætla mætti þá eru þó blendnar til­
finningar meðal sjómanna þegar þau
tíðindi berast að nýtt skip sé væntan­
legt. Ástæðan er ákvæði í kjarasamn­
ingi Sjómannasambands Íslands og
útgerðarmanna frá árinu 2001 þar
sem kveðið er á um að í sjö ár eft­
ir að skip er fyrst tekið í notkun skuli
skiptaprósenta áhafnarinnar vera
10 prósentum lægri en samnings­
ákvæði veiðigreina kveða á um. For­
maður Sjómannasambands Íslands
segir að hvorki honum né sjómönn­
um þyki þetta eðlilegt en útvegsmenn
séu ekki til viðræðna um að fella þetta
umdeilda ákvæði út. Sjómenn eru
nú að hefja sitt sjötta ár með lausan
kjarasamning og gætu aðgerðir verið
í kortunum á næstunni.
Úr vasa sjómanna
„Að hluta til má segja að sjómenn séu
að fjármagna ný skip útgerðanna úr
eigin vasa. Þetta er 10 prósenta lækk­
un á launum fyrstu sjö árin,“ segir
Valmundur Valmundsson, formað­
ur Sjómannasambands Íslands, um
ákvæðið sem aftur er komið í um­
ræðuna hjá sjómönnum vegna áður­
nefndrar aukningar á nýjum skipum
undanfarið. En hvernig fékkst þetta
umdeilda ákvæði í gegn og finnst sjó­
mönnum þetta eðlilegt?
„Nei. Þeim finnst þetta ekki eðli­
legt og ekki mér heldur. En þetta fór
í gegn sem hluti af kjaradómi sem
settur var á sjómenn árið 2001,“ seg­
ir Valmundur en útgerðarmenn hafi
barist fyrir því að fá þetta nýsmíða­
álag inn á sínum tíma.
„Fáránleg“ rök
Valmundur segir að rökin fyrir þessu
ákvæði á sínum tíma hafi verið að
með nýjum skipum myndu afköstin
aukast. „Þá gætu menn haft hærra
kaup en það yrði samt lækkað og
menn yrðu jafnstæðir. Sem er auð­
vitað fáránlegt því það er kvóti. Það
eru ekki afköst sem skipta máli held­
ur kvótinn sem viðkomandi útgerð á
sem ræður laununum.“
Valmundur segir að sjómenn njóti
aðeins góðs af þessum auknu afköst­
um ef það er til nóg af kvóta. „Og
hægt að róa alltaf. Þá má segja það,
en þetta er jafnvitlaust fyrir því. Fyrir
utan að útgerðin er að skila gígantísk­
um hagnaði og það er ekki þörf fyrir
þetta lengur, að okkar mati. Á þess­
um árum frá 2001 og fram að hruni,
tala nú ekki um árin 2005–2007, þegar
dollarinn var kominn í 60­kallinn, þá
skilaði þetta engu og útgerðin var að
reka sig með tapi. En núna, þegar út­
gerðin skilar hagnaði upp á tugi millj­
arða á ári, þá sjá sjómenn ekki hvers
vegna þetta ákvæði er inni. Við erum
búnir að krefjast þess að það verði
tekið af, en það er ekki til umræðu af
þeirra hálfu. Það endar bara í átökum
ef það heldur áfram sem horfir.“
Eignast ekkert í skipinu
Til að skilja hvað þessi 10 prósenta
eftirgjöf sjómanna þýðir mætti setja
upp einfalt, en þó ekki tæmandi,
reiknidæmi til glöggvunar. Ef við gef­
um okkur að á nýju skipi sé 15 manna
áhöfn þar sem hásetahluturinn er 15
milljónir á ári þá er hver og einn að
verða af 1,5 milljónum á ári vegna
þessa. Þessi áhöfn væri þá búin að
láta tæpar 160 milljónir upp í hið
nýja skip á sjö árum. Ef tekið er með
í reikninginn að skipstjóri, stýrimenn
og yfirmenn eru með meira en einn
hlut þá er þessi upphæð miklu hærri,
að sögn Valmundar.
„Ég veit dæmi af tveimur skipum,
sem eru smíðuð á sama tíma og eru
alveg eins. Á sjö árum hafa áhafn­
ir þessara skipa líklega skilað til út­
gerðar 10–12 prósentum af smíða­
verðinu. En þeir fá samt engan hlut
í útgerðinni. Sem er svolítið skrýtið,
það væri kannski í lagi að hafa þetta
inni ef menn fengju kannski smá hlut
eða þannig. En svona er þetta. Þetta
er ákvæði sem við erum mjög ósátt­
ir við. Það hafa komið inn einhverj­
ar leiðréttingar en þær eru ekki stór­
vægilegar. Þetta er bara þannig að
þetta ákvæði þýðir að sjómenn gefa
eftir 10 prósent af sínum launum,
fyrstu sjö árin eftir að skipin koma ný
til landsins. Útgerðin fær 10 prósenta
afslátt af launum.“
Valmundur segir að á móti komi
að launakerfi sjómanna sé allt öðru­
vísi uppbyggt en annars staðar í þjóð­
félaginu þar sem þeir fái hlut af afla­
verðmæti.
Aðgerða að vænta?
Sjómenn eru nú, sem fyrr segir, að
byrja sjötta árið sitt með lausan kjara­
samning. Valmundur segir að það
hafi lítið þokast í samningsátt. Við­
ræður hafi átt sér stað í haust en upp
úr þeim slitnað í desember. Lítið sem
ekkert samtal hafi átt sér stað síðan.
„Við sjómenn verðum með stóran
fund hjá okkur núna á fimmtudaginn,
hjá Sjómannasambandinu, þar sem
tekin verður ákvörðun um hvort við
förum í að boða atkvæðagreiðslu um
verkfall. Það tekur tíma að græja það
því sjómenn eru sumir lengi á sjó.
Það færi mánuður í atkvæðagreiðsl­
una og svo þriggja vikna boðunar­
tími. Þannig að það eru tveir mánuðir
lágmark í aðgerðir ef af verður.“ n
Sjómenn borga nýju
skipin úr eigin vasa
Útgerðir fá 10 prósenta afslátt af launum sjómanna í sjö ár með nýjum skipum
Sigurður Mikael Jónsson
mikael@dv.is
Óþarft Valmundur Valmundsson er
formaður Sjómannasambands Íslands. Hann
segir ekki lengur þörf á fyrirkomulaginu.
12%
Það sem áhöfnin
gefur eftir í launum
„Þetta er ákvæði
sem við erum
mjög ósáttir við.
Afsláttur
af launum
Valmundur
segir dæmi þess að
áhafnir hafi skilað
útgerðum 10–12%
af smíðaverði
nýrra skipa vegna
ákvæðisins en
eignist þó ekkert í
þeim fyrir vikið.