Fréttablaðið - 05.04.2017, Blaðsíða 32

Stórt flugskýli undir nýliðana
Lars Christensen
alþjóðahagfræðingur
Skotsilfur
Ísland hefði endað
eins og Grikkland ef
gengið hefði ekki verið
sveigjanlegt.
Um 1.600 nýir starfsmenn Japan Airlines sjást hér hneigja sig þegar æðstu stjórnendur fyrirtækisins gengu inn í stórt flugskýli á Haneda-flugvelli í
Tókýó á mánudag. Stjórnendurnir voru þangað komnir til að hitta nýliðana á fyrsta degi nýs reikningsárs Japana. Fréttablaðið/EPa
Blandaður kór ferðamennskunnar
syngur sama lagið í ár eins og und-
anfarin ár – ferðamanna-það-er-
ekki-verið-að-gera-neitt sónötuna.
Sófasérfræðingar ræða ferðamálin
á kaffistofunum og þrennt hefur
borið hæst í umræðunni: ríkið gerir
ekki neitt, ferðamenn eru kjánar
sem fara sér að voða og þeir eru allt-
of margir. Það má þó ekki gleymast
að ferðaþjónustan hefur verið
skipulögð frá grunni á afar stuttum
tíma og milljörðum verið varið til
uppbyggingar. Nýleg staða sem
bendir til að virðisaukaskattsþrep
ferðaþjónustunnar verði hækkað
tekur þó alla orkuna núna.
Í hringiðu hinnar neikvæðu
umræðu hefur frumkvæði og hug-
myndaauðgi okkar Íslendinga
blómstrað og upp hafa sprottið
fyrirtæki sem skipuleggja ævin-
týralandið okkar með ferðum,
afþreyingu og öllu því sem getur
glatt ferðalanga sem rata hingað
á hjara veraldar. Áhrifanna gætir
víða. Brothættar byggðir blómstra,
leikskólar haldast opnir og vinna er
næg fyrir þá sem vilja vinna. Í frétta-
flutningi undanfarinna ára er þó
ekki að finna margar fréttir um hin
jákvæðu áhrif; hestabúgarða, nýja
spennandi gististaði, hvalaskoðun
með rafbátum, lífrænan mat, fé á
fjalli, lax og silung úr vötnum.
Um 70% Íslendinga telja ferða-
menn of marga en til upprifjunar þá
er Ísland um 103.000 km² að stærð,
önnur stærsta eyja í Evrópu á eftir
Bretlandi. Við erum bara í kringum
350 þúsund – að það sé ekki nóg
pláss fyrir okkur öll er svolítið fjar-
stæðukennt. Peningar ferðamanna
hafa góð áhrif á þjóðarbúið en ef
viðhorf og verðlag heldur áfram sem
horfir munu ferðamennirnir halda
á önnur mið á meðan við rífumst
um það hvort þeir eru of fáir eða of
margir. Dæmi um græðgi er djúpur
sem nú heita lundaegg og kosta 930
krónur á meðan venjulegur djúpur
kostar um 300 krónur annars staðar.
Í landi tækifæranna þurfum
við að halda áfram að koma innra
skipulagi í gott horf með sjálf-
bærni að leiðarljósi þannig að
upplifun gesta verði jákvæð og
þeir komi aftur. Gæði og verð-
lag þurfa að haldast í hendur
því margföldunar áhrif jákvæðra
gesta á ímynd Íslands skila sér
margfalt til baka. Með hækk-
andi sól mæta ferðamennirnir
okkur; horfum á jákvæðu áhrifin
sem þeir hafa haft á þjóðarbúið
– nýtum tækifærin en nýtum
þau til góðs en ekki til græðgi.
Sófasérfræðingar og gráðugir úlfar
Eva Magnúsdóttir,
framkvæmdastjóri hjá
Podium og FANTOMA,
og FKA-félagskona
Í viðtali við Financial Times um
helgina gaf Benedikt Jóhannesson
fjármálaráðherra í skyn að það
gæti verið góð hugmynd að festa
krónuna við evru. Það er ekkert
leyndarmál að ég er ekki aðdáandi
fastgengis og ég tel sannarlega að
það væri misráðið að festa gengi
íslensku krónunnar við evruna.
Árið 2015 talaði ég á ráðstefnu
í Reykjavík um stjórnun peninga-
mála á Íslandi eftir afnám gjald-
eyris hafta. Í ræðu minni lagði ég
fram nokkra kosti fyrir Ísland og
ég hef einnig, í nokkrum greinum
í þessu blaði, rætt um hugsanlega
valkosti aðra en núverandi stjórnun.
Eðlislægur óstöðugleiki
Hver eru svo réttu viðmiðin til að
velja fyrirkomulag peningamál-
anna? Í fyrsta lagi tel ég að stjórnun
peningamála ætti að vera „hlut-
laus“ að því leyti að hún ætti ekki að
skekkja nýtingu gæða í hagkerfinu. Í
öðru lagi ætti stjórnun peningamála
að vera þannig að fjárfestar, neyt-
endur og stjórnvöld skilji hana, auk
þess að vera fyrirsjáanleg og gegnsæ.
Í þriðja lagi ætti hún að byggjast á
reglum frekar en að hún sé valkvæð
þannig að hún sé laus við afskipti
hagsmunahópa og stjórnmála-
manna.
Fastgengisstefna getur uppfyllt
annað og þriðja viðmiðið – alveg
eins og núverandi fyrirkomulag
gæti gert. Það er hins vegar mjög
ólíklegt að fastgengi – sérstaklega ef
krónan er fest við evruna – myndi
skapa meiri almennan stöðugleika
en núverandi fyrirkomulag.
Aðalástæðan fyrir óstöðugleik-
anum í íslensku efnahagslífi er sam-
spil þriggja þátta. Í fyrsta lagi verður
íslenska hagkerfið eðli málsins sam-
kvæmt fyrir mörgum hnykkjum
– breytingum á fiskverði, orku- og
álverði, og breytingum á fjölda
ferðamanna. Í öðru lagi veldur hús-
næðislánakerfið sjálft óstöðugleika
þar sem afborganir eru tengdar
verðbólgu. Í þriðja lagi er það sjálf
stjórnun peningamálanna.
Það er lítið hægt að gera við „nátt-
úrulegu hnykkjunum“. Fiskverð er
óstöðugt, þannig er það bara. Og
það sama á við um orku- og álverð.
En við gætum gert eitthvað út af
húsnæðislánakerfinu og hér hef ég
lengi haldið því fram að það ætti
að breyta því þannig að afborganir
lána væru tengdar hækkun nafn-
launa í stað verðbólgu.
Ekki festa við evru
Varðandi stjórn peningamála þá
held ég að margir Íslendingar rugli
oft saman áhrifum „náttúrulegra
hnykkja“ og hnykkja vegna gengis-
breytinga. Það góða við fljótandi
gengi er að gengið dempar hnykk-
ina í hagkerfinu og dregur þannig úr
áhrifum þeirra á hagkerfið.
Ef Ísland hefði verið með fast-
gengi 2008 hefði uppsveiflan verið
stærri en kreppan hefði orðið mun
dýpri. Ísland hefði endað eins og
Grikkland ef gengið hefði ekki verið
sveigjanlegt.
Og að lokum: Gagnstætt því sem
Benedikt Jóhannesson heldur fram
þá er það þannig að ef festa ætti
gengi krónunnar ætti ekki að festa
hana við evru heldur við gjaldmiðil
– eða myntkörfu – sem verður gjarn-
an fyrir sömu útflutningshnykkjum
og Ísland. Bestu kostirnir hérna
væru aðrir „auðlindagjaldmiðlar“
eins og kanadíski dollarinn, norska
krónan eða nýsjálenski dollarinn.
Það væri hræðileg hugmynd að
festa krónuna við evru
Huld Magnúsdóttir
var í síðustu viku
valin hæfust úr
hópi 57 umsækj-
enda um starf
framkvæmda-
stjóra Nýsköpunar-
sjóðs atvinnulífsins
(NSA). Hún tekur við af Helgu
Valfells sem sagði upp í desember
í fyrra ásamt tveimur öðrum
starfsmönnum NSA og stofnuðu
þær þrjár sjóðinn Crowberry
Capital. Samkvæmt heimildum
Markaðarins er útlit fyrir enn
frekari breytingar á starfsmanna-
hópi NSA sem taldi ekki nema sex
manns áður en starfsmennirnir þrír
sögðu upp. Ástæðuna megi rekja til
óánægju með þá óvissu sem hafi
fylgt mannabreytingunum öllum.
Óvissa hjá NSA
Ólafur Þór Ólafsson,
forseti bæjarstjórnar
Sandgerðis og
varaþingmaður
Samfylkingarinnar,
og Margrét Guð-
mundsdóttir,
stjórnarformaður
N1, voru kjörin ný inn í
fimm manna stjórn ríkisfyrirtækisins
Isavia á aðalfundi þess 23. mars.
Helga Sigrún Harðardóttir, fram-
kvæmdastjóri þingflokks Bjartrar
framtíðar, þáði þá einnig bitling fyrir
sín störf fyrir flokkinn þegar hún tók
sæti Theódóru Þorsteinsdóttur, þing-
manns Bjartrar framtíðar. Þá voru
þær Heiða Kristín Helgadóttir, einn
af stofnendum Bjartrar framtíðar,
sem lýsti yfir stuðningi við Viðreisn
fyrir kosningarnar í haust, kjörin í
varastjórn ásamt Margréti Kristínu
Helgadóttur, frambjóðanda Bjartrar
framtíðar í Norðausturkjördæmi. Ing-
veldur Sæmundsdóttir, fyrrverandi
aðstoðarkona Sigurðar Inga í Fram-
sókn, var einnig kjörin í varastjórn.
Bitlingum útbýtt
Athygli hefur vakið
hversu lítið hefur
sést til Unnar
Gunnarsdóttur,
forstjóra Fjár-
málaeftirlitsins
(FME), síðan
fregnir bárust af
kaupum þriggja vogunarsjóða og
Goldman Sachs í Arion banka. Er
þar um að ræða eitt umdeildasta
málið sem komið hefur inn á borð
FME frá hruni. Fulltrúar stofnunar-
innar mættu fyrir efnahags- og
viðskiptanefnd Alþingis í síðasta
mánuði til að ræða söluna. Unnur
var þá fjarri góðu gamni og sendi
Jón Þór Sturluson, aðstoðarfor-
stjóra FME, í sinn stað á fundinn.
Unnur Gunnars
segir pass
Hin hliðin
5 . a p r í l 2 0 1 7 M I Ð V I K U D a G U r10 markaðurinn
0
5
-0
4
-2
0
1
7
0
4
:5
0
F
B
0
4
8
s
_
P
0
3
2
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
1
7
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
4
8
s
_
P
0
2
0
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
C
9
C
-9
2
E
C
1
C
9
C
-9
1
B
0
1
C
9
C
-9
0
7
4
1
C
9
C
-8
F
3
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
4
8
s
_
4
_
4
_
2
0
1
7
C
M
Y
K