Tímarit hjúkrunarfræðinga - 01.07.2002, Blaðsíða 9

Arna Skúladóttir, hjúkrunarfræðingur á göngudeild barna með svefnvandamál, og Marga Thome, dósent
í hjúkrunarfræði við Háskóla íslands:
Ungbörn með svefnvandamál:
Breytingar á svefnmynstri ungra barna
fyrir og eftir meðferð á sjúkrahúsi*
Lykilorð: Svefnvandamál, ungbörn, meðferð, árangur, fjölskylda, hjúkrun, ísland
ÚTDRÁTTUR
Um langt árnbil hefur jjöldi barna verið lagður inn á sjúkra-
hús hérlendis vegna svefnvandamála. Ekki var vitað um
skammtíma- eða langtímaárangur af þessum innlögnum,
hvorki fyrir barnið né foreldra þess. A barnadeild Landspít-
ala-háskólasjúkrahúss í Fossvogi var þjónustan fyrir þennan
skjólstœðingahóp endurskoðuð og breytt árið 1996 og ný með-
ferð tekin upp og stjórnað af hjúkrunarfrœðingi. Samfara
breytingu á þjónustu voru áhrif meðferðarinnar á svefn-
mynstur barna könnuð. Tilgangur þessarar greinar var að
lýsa meðferð sem börnin fengu og skýra frá árangri hennar.
Svefnmynstur barnanna var metið fyrir innlögn og tveim
mánuðum eftir útskiift.
Öllum börnum upp að tveggja ára aldri, sem lögðust inn á
barnadeildina í Fossvogi vegna svefnvandamála á árunum
1996-1998, og foreldrum þeirra var boðin þátttaka. Börnin
máttu ekki nota róandi lyf við upphaf meðferðar. Endanlegt
úrtak voru 33 börn á aldrinum 5 til 24 mánaða. Svefnmynstri
barnanna var lýst af foreldrum í dagbókum og í viðtölum við
báða foreldra fyrir innlögn og 2 mánuðum eftir útskrift.
Eftirtalin atriði voru metin: 1. Lengd nœtursvefns. 2. Tíðni
næturvöknunar. 3. Erfiðleikar við að sofna á kvöldin. 4.
Daglúrar (tímasetning, lengd og tíðni). 5. Pirringur barns á
daginn. Ahersluatriði í meðferð hjúkrunarfrœðings voru fólg-
in í leiðréttingu á daghrynjanda, styrkingu á sjálfshuggunar-
hæfni barna og leiðsögn til beggja foreldra um lundarfar,
þroska og viðbragðsmynstur barnanna. Meðferðin var
fölskyldumiðuð og lögð var áhersla á að feður tœkju virkan
þátt í framkvœmd hennar.
Niðurstöður sýndu að 2 mánuðum eftir útskrift frá sjúkra-
húsi hafði nœtursvefn lengst og nœturvöknunum hjá
börnunum fækkað marktækt. Nœtursvefn barnanna hafði
lengst um 1,6 klukkustundir að meðaltali á nóttu og nætur-
vöknunum hafði fœkkað úr 5,1 í 1,2 skipti á nóttu að
meðaltali. Marktækar breytingar höfðu einnig orðið á þeim
börnum sem áttu enn i erfiðleikum við að sofna á kvöldin, fá
sér lúr á daginn eða voru pirruð á daginn. Því má álykta að
svefnmynstur barna hafi batnað allverulega eftir meðferð.
Infants with Sleep Problems:
Does family oriented intervention in hospi-
tals make a difference?
ABSTRACT
Sleep disturbed infants have been hospitalised traditionally in
pediatric wards in lceland without receiving specific interven-
tions for sleep problems. Consequently, there was no evidence
for hospitalisation bearing positively on client outcomes neither
in the short nor long term. Service for this client group was
Arna Skúladóttir, hjúkrunarfræðingur á
göngudeild barna með svefnvandamál.
Deildin er starfrækt við bamadeild
Landspítala-háskólasjúkrahúss í
Fossvogi. Arna hefur unnið við barna-
deildina í Fossvogi (áður á Landakoti) í
15 ár, við heilsugæslustöðina á Suður-
eyri í 6 ár og á Kleppsspítala í 3 ár.
Hún tók hjúkrunarpróf frá Hjúkrunar-
skóla Íslands árið 1978, viðbótarnám í
hjúkrun barna og heilsugæslu frá Háskóla íslands árið 1995, BS-
próf frá HÍ árið 1996 og meistarapróf frá HÍ árið 2001.
EMarga Thome, dósent í hjúkrunarfræði
við Háskóla íslands.
Hún lauk doktorsprófi frá Queen
Margaret College, Edinborg, og Opna
háskólanum í Bretlandi og meistara-
gráðu frá Háskólanum í Manchester.
JjgÍL Hún hefúr kennt við Háskóla Islands
síðan 1977 og er forseti hjúkrunar-
fræðideildar.
* Ritrýnd grein
Tímarit hjúkrunarfræðinga ■ 3. tbl. 78. árg. 2002
137