Norðurslóð - 14.12.1984, Blaðsíða 14

Jóhann Tryggvason og Klara Simonsen á heimili þeirra í London.
Hér í Norðurslóð hefur annað slagið verið þáttur sem borið hefur
yfirskriftina heiman ég fór. Svarfdælingar sem unnið hafa að mestu
sitt ævistarf utan heimabyggðar hafa þar verið teknir tali.
Við hin sem fórum aldrei alveg að heiman erum stolt og ánægð
með þá ijölmörgu sveitunga okkar sem sett hafa mark svarf-
dælskrar byggðar á þjóðlíf okkar með starfi sínu.
Þá eru til ýmsir, sem hafa valið sér starfsvettvang í öðrum
löndum, en af þeim fréttum við sjaldnar.
Á liðnu sumri var undirritaður staddur í London. Eins og oft áður
var farið í heimsókn til Svarfdælings, sem þar býr Jóhanns Tryggva-
sonar frá Ytra-Hvarfi.
I þetta sinn var segulband með i för í þeim tilgangi að festa síðar á
blað viðtal fyrir Norðurslóð.
Margir lesendur Norðurslóðar kannast við Jóhann frá Hvarfi
sem sjálfur vakti athygli fyrir tónlistarhæfileika sína í æsku, og síðar
eignaðist dóttur sem var undrabarn í músík.
Þau hjón Jóhann og Klara búa í góðu hverfi í Hampstead i
London. Eftir að við höfum komið okkur notalega fyrir ístofunni
hjá þeim hófum við rabbið.
Hver eru Jyrstu kynrti þin aj'
tónlistarliji og hvernig tengjast
þau bernskuminningu úr
Svarjaðarcial?
Ég hef' frá fyrstu tíð verið
gefinn fyrir tónlist. Útvarp var
að vísu ekki á Ytra-Hvarfi fyrr
en 1936 að mig minnir, svo ekki
varð ég fyrir áhrifum þaðan.
Hins vegar var til harmoníum
eða orgel heima, reyndar ekki
nema íjórar áttundir og þvíekki
skemmtilegt að spila á. En ég
gat nú ekki mikið þá.
Jakob bróðir minn lærði hjá
Tryggva Kristinssyni á Dalvík
þegar hann var 14 ára, þá var ég
9 ára. Ég var alltaf að keppast
við að spila eins og hann. Ég
man að einu sinni kom ég til
þeirra í Sogni og fór að spila á
orgelið þar, þá sagði Jórunn við
mig: „Értu nú að spila æfing-
arnar hans bróa þíns?“ Égjátaði
því.
Jakob varð organisti við
kirkjurnar í dalnum og Hrísey
þegar Tryggvi flutti til Siglu-
fjarðar 1925.
Þegar ég fermdist gaf Jakob
mér allar Beethovens sóneturnar
í einu bindi, en erfitt var að spila
þær á fjögraáttunda orgelið svo
vel væri. Seinna keypti pabbi
fimm áttunda Lindholm orgel,
sem var auðvitað miklu betra
hljóðfæri en það gamla, og
Beethoven hljómaði betur á
það. Ég held að orgelið sé enn á
Hvarfi.
Þú varst organisti í dalnum,
varstu mikið í músikljinu?
Þegar Jakob fór í Samvinnu-
skólan í Reykjavík varð Gestur
Hjörleifsson organisti og Bolla
á Völlum eitthvað líka, en þegar
ég var 16 ára tók ég við
kirkjunum.
Áður stjórnaði ég blönduðum
kór í sveitinni og var raunar
með Karlakór Dalvíkur um
tíma. Eitt sinn var konsert með
báðum kórunum í Ungmenna-
félagshúsinu á Dalvík, þá var ég
16 ára gamall.
Ég kom við hjá Baldvini
Jóhannssyni fyrir konsertinn og
hann sagði, að ég gæti ekki
stjórnað konsert í þeim fötum
sem ég var í. Hann lánaði mér
föt og þá var ég óskaplega fínn.
Hvernig gekk konsertinn?
Allt gekk slysalaust og þegar
honum lauk, stóð upp Hermann
Stefánsson íþróttakennari á
Akureyri, en hann var með
sundnámskeið fyrir nemendur
Menntaskólans á Akureyri í
Sundskála Svarfdæla.
Hermann hrósaði konsertin-
um og unga stjórnandanum
mikið. Þá fannst mér ég vera
lítill upp á senunni. Ég var nú
ekki hár í loftinu, en minni
fannst mér ég verða við hrósið.
Annars minnist ég þess að ég
spilaði undir sýningar á þöglu
myndunum frá því ég var smá
strákur, og var Tryggvi Jónsson
í sýningarklefanum í þá daga.
Dansmúsik spilaði ég á Dalvík
á þessum árum. Einu sinni var
ég að spila á balli til klukkan
fjögur um nótt, hjólaði síðan
frameftir og tók próf í skóla hjá
Dagbjörtu á Grund um morg-
uninn.
Þú hejúr verið við ndm a
Þinghúsinu?
Hversu skrýtið sem það nú er,
var það nánast ekkert. Einhverra
hluta vegna þótti pabbi ég ekki
þurfa að fara í skóla. Ég tók
barnapróf eftir undirbúning
þeirra Jóns Jónssonar frá Völl-
um (Böggvisstöðum) og Ingólfs
frá Arnarnesi.
Síðan fór ég á tvö námskeið
hjá Dagbjörtu Ásgrímsdóttur
og mér finnst ég hafa lært þar
meira en á mörgum vetrum.
Reyndar náði ég góðum árangri
þrátt fyrir dansmúsikina.
En tónlistarnámið?
Ég var búinn að vera svolítið í
námi hjá Jakobi á Akureyri þá
13 ára gamall. Hann hvatti mig
til að læra meira, og ég fór á
námskeið hjá Páli Isólfssyni í
Reykjavík tuttugu ára.
Eftir frekari hvatningu frá
Jakobi fórégíTónlistaskólann í
Reykjavík árið eftir. Samtímis
fór ég í Kennaraskólann og tók
Öll veröldin getur v
Viðtal við Jóhann T
söngkennarapróf þaðan eftir
einn vetur. Ég var nemandi í
Tónlistarskólanum til 1943, en
byrjaði söngkennslu við Austur-
bæjarskólann 1938.
Þú talar um, að Jakob haj'i
hvatt þig til náms. Hvað með
Joreldra þina?
Nei í sjálfu sér ekki, kannski
þvert á móti. Það eru líklega
mín þyngstu spor þegar pabbi
fór með mig á vagninum til
Dalvíkur áleiðis til Reykjavíkur.
Við sátum þegjandi nær alla
leiðina og hvor hugsaði sitt.
Ég þótti bóndaefni, mömmu
fannst það sérstaklega, líklega
vegna þess hve viljugur ég var að
hjálpa til við búskapinn. Já,
starfsvettvangur minn átti að
vera Hvarfsbúið, ég veit að það
var meining pabba. Það er
skrýtið að hugsa til þessarar
ferðar nú ekki síst fyrir þá
skoðun mína að pabbi átti
aldrei að verða bóndi sjálfur.
Hann var í eðli sínu listamaður.
En þarna var hann að missa
af einhverju, sem hann vissi að
hann gat ekki haldið í.
Við skynjuðum þetta báðir á
leiðinni, og skilnaðurinn var
með þeim hætti að við sáum
hvor annan í nýju ljósi.
En hvað með Reykjavíkur-
dvölina?
Ég kenndi alltaf í Austur-
bæjarskólanum með náminu og
tók lólk í einkatíma líka. í
Austurbæjarskólanum stjórn-
að við fengum til liðs við okkur
stelpurnar sent höfðu verið í
Austurbæjarskólanum. Þessi
kór varð Samkór Reykjavíkur.
Fyrsti konsertinn var á
afmælisdegi mínum 1944 og er
ég með mynd frá honum.
A þessum árum gijtirðu þig
og stojharJjölskyldu? (ósjálj'rátt
er mér litið til Klöru og hún
svarar).
Við kynntumst fyrsta vetur
Jóhanns í Reykjavík. Ég var í
Templarakórnum, sem hann
stjórnaði. Haustið 1938 giftum
við okkur og fyrsta barnið,
Þórunn, fæddist ári síðar.
„Þeir hjá skólanum
hlustuðu á þessa
upptöku og gáfu
mér síðan skriflega
yfirlýsingu um að
hún vœri velkomin
til náms við
skólann. “
Þrjú börnin Þórunn (Dódý),
Tryggvi og Sólveig eru fædd á
íslandi, en hin þrjú Stefán,
Sigrún og Kolbrún í London.
Jóhann fór út til náms í
London 1945 og ég var þá ein
Já, segir Jóhann það má ef til
vill segja smá sögu í því
sambandi.
Ég hafði reynt að fá ieyfi fyrir
þau að flytjast út strax fyrsta
veturinn, en því var hafnað.
Þetta var rétt eftir stríðið og
miklar hömlur á öllu slíku í
Bretlandi. Ég sagði yfirvöldum
frá áhuga mínum á að dóttir
okkar Dódý kæmist til náms í
Royal Academy of Music. Þeir
sögðu að ef ég gæti sýnt þeim
svart á hvítu að skólinn myndi
taka á móti henni svona ungri,
fengi fjölskyldan leyfi til að
flytja.
Þá skrifaði ég heim til Klöru
og hún sendi upptöku frá því
árið áður þegar Dódý spilaði í
Útvarpið 5 ára gömul.
Þeir hjá skólanum hlustuðu á
þessa upptöku og gáfu mér
síðan skriflega yfirlýsingu um
að hún væri velkomin til náms
við skólann. í beinu framhaldi
af þessu komu þ>au svo til
London.
Vannstu með náminu?
Það var nú ekki mikið, var þó
aðeins með stundakennslu.
Námið tók rúm fjögur ár. Síðan
vann ég við afskaplega fram-
sækinn skóla á þeirra tíma
mælikvarða. Ég kenndi tónlist
við einkaskóla, sem í kennslu-
háttum skar sig rnjög úr form-
föstu skólastarfi Breta.
Þar kenndi ég í 15 ár. Jafn-
hliða var ég með einkakennslu.
Samkór Reykjavíkur í Gamlabíói 20. janúar 1944.
aði ég telpnakórnum „Svölum"
og einnig Templarakórnum.
Þá tók ég að mér stjórn karla-
kórs sem hét Ernir, en úr því
varð blandaður kór, á þann hátt
heima í sjö mánuði. Erfitt, að
láta enda ná saman þá? Ég læt
það vera, ekki liðum við skort,
ég vann úti.
En síðan Jiytjið þið út?
Einkakennslan varð síðan mitt
aðalstarf og er það enn.
Hvað með kóra og hljóm-
sveitastarj.
í tengslum við skólann sem ég
14 - NORÐURSLÓÐ