Ráðunautafundur - 15.02.1989, Blaðsíða 91

-83-
9. tafla. Gráðudagar 1981-1987.
Nautabú Torfufell Mýri Reykjahl. Grímsst. Hallormsst. Möðrud. Brú
1981 600 580 498 578 455 636 401 481
1982 566 551 456 552 418 613 376 422
1983 548 583 389 499 394 612 358 413
1984 793 787 712 796 663 908 641 647
1985 532 530 405 568 374 556 299 333
1986 552 572 587 552 430 678 397 417
1987 698 707 595 704 548 730 514 499
Galtarv. Gufusk. R.vík. Hverav. Khkl. Akureyri
1981 467 607 739 259 763 639
1982 390 546 687 243 676 611
1983 417 466 539 139 670 596
1984 578 641 723 352 858 882
1985 435 622 723 230 722 601
1986 455 591 675 191 795 666
1987 518 699 819 304 840 790
Þannig finnst svokallaður -virkur hiti", þ.e. sá hiti sem nýtist plöntum til vaxtar.
Eins og sjá má af 9. töflu er mjög mikill munur gráðudaga á milli staða og eins
milli ára. Meðalhiti þessara staða myndi sýna lítinn mun, ef til vill brot úr gráðu. Af
gráðudögunum má því betur ráða hver eru vaxtarskilyrði plantna að öðru jöfnu. Árið
1984 er hæst þeirra ára sem athuguð voru því eru gráðudagar á Möðrudal á Fjöllum
t.d. 641° en næsta ár á eftir aðeins 299°. Árið 1983 eru gráðudagar 139° á
Hveravöllum en næsta ár á eftir 352°. Mismunurinn kemur skýrast í ljós ef bornir
eru saman gráðudagar einstakra mánaða. Árið 1983 voru gráðudagar á Hveravöllum í
maí 0° og júní þess árs 28,3°, ef þessar tölur eru bornar saman við Reykjahlíð árið
1983 þá voru gráðudagar þar í maí 7,1° en júní 126,2°. Árið var kalt, en þó eru
gráðudagar maí og júni 133° sem er nálægt öllum gráðudögum Hveravalla það ár. Það
má spyrja hvort ráðlegt sé að reka á fjall þau ár, sem gráðudagar eru svo lágir, því
gróður hlýtur að vera afar viðkvæmur þau ár sem svo er ástatt um.
LOKAORÐ
Einhver besta grein sem rituð hefur verið um jarðvegseyðingu og meðferð manna á
landinu er grein Guðmundar Árnasonar í Múla: Uppblástur og eyðing býla í
Landssveit, sem birtist í ritinu Sandgræðslan 1958. Þar er lýst hvernig menn vegna
skilningsleysis og skorts gengu svo hart að landinu að á 20-30 árum var um 50 km2