Dagblaðið Vísir - DV - 06.05.2016, Page 13

Helgarblað 6.–9. maí 2016
Sannleikurinn um höfund Njálu
Hefur þú prófað
blómadropa?
Blómadropar tilheyra nýrri
grein meðferða sem öðlast
krafta sína frá lífskröftum
blóma og jurta. Þeir eru
fullkomlega öruggir,
náttúrulegir og framleiddir
við bestu hugsanlegu
aðstæður af alúð, kærleika
og vandvirkni.
Sölustaðir: Heilsuhúsin í Rvk,
Akureyri og Selfossi, Snyrtihofið
Vestmanneyjum, Gló Fákafeni
Erum á
Facebook
Gleði - Friður - Hamingja
Nýjaland
Sími
517
4290
Umræða 13
að taka þátt í árásinni en þeir vilja
ekki vera með, en heldur ekki svíkja
árásarmenn með því að segja til
þeirra; reyna í vandræðum sínum að
vara við með almennum orðum sem
duga ekki. Síðan er árás gerð á bæ-
ina. Varist er af mikilli hörku úr dyr-
um og gættum uns árásarmenn eiga
tvo kosti, frá að hverfa eða bera eld
að húsunum, og svo framvegis, og í
samskonar atburðarás þekkjum við
framhaldið, með öllum þeim merki-
legu hliðstæðum sem á undan voru
nefndar. Þetta eru auðvitað Njáls-
brenna og Flugumýrarbrenna.
Um þriðja hluta beggja verka þarf
svo ekki að fjölyrða, hann snýst um
að einn þeirra fjögurra sem ætlunin
var að drepa hefur sloppið úr eldin-
um, það fréttir brennumannaflokk-
urinn daginn eftir og verður mönn-
um þá að orði að þetta muni þýða
bana margra þeirra. Sem svo verður,
með tveimur hefndarleiðöngrum þar
sem, í báðum bókum, fimm brennu-
menn eru felldir í þeim fyrri og átta
í hinum síðari. Og í hefndarköflun-
um sjást svo enn fleiri einkennilegar
hliðstæður, t.d. undir lokin þegar ís-
lenskur maður er staddur erlendis
og heyrir þar sem hann stendur úti
fyrir dyrum hvar maður innandyra
gerir lítið úr banastund eins þeirra
sem voru viðriðnir brunann; Kári í
Njálu heyrir hæðst að lítilmannleg-
um dauða Skarphéðins í Njálu, Þórð-
ur kakali það sama um Kolbein grön
í Sturlungubók Sturlu; báðir hlaupa
inn og höggva til bana hina glað-
hlakkalegu sögusmettu.
Af hverju er þetta svona?
Sumir hafa reynt að skýra þessar
óumdeildu samsvaranir með ágisk-
un um að höfundur Njálu kunni að
hafa verið nýbúinn að lesa Sturlungu
og einfaldlega undir svona miklum
áhrifum af henni er hann reit hina
fyrrnefndu. Báðar eru reyndar taldar
samsettar á svipuðu árabili (ca. 1270–
80) en vert er að minnast þess að á
þeim tíma var engin bókaútgáfa eða
prentun og fyrir vikið sáralítil bóka-
dreifing. Og engin sérstök ástæða til
að ætla að handrit Sturlungubók-
ar Sturlu hafa yfirgefið ritstofu hans
við Breiðafjörð fyrr en eftir hans dag
(hann dó 30. júlí 1284).
Njála er augljóslega einhvers kon-
ar skáldleg eða jafnvel mýtólógísk og
siðferðileg útlegging á þeim dramat-
ísku atburðum sem Sturla Þórðarson
var viðriðinn í lífinu og hann segir
frá í sínu verki um Sturlungastríðin;
þannig er Njáll gerður að hálfheilög-
um mannasætti og kristilegum frið-
flytjanda, sem hliðstætt fórnarlamb
hinnar bókarinnar, Gissur Þorvalds-
son, goði á Flugumýri, var augljós-
lega ekki. Og Gunnarskaflinn í Njálu
er útlegging á þeirri stóru ráðgátu
sem Sturla löngum glímdi við, að það
er sitthvað gæfa og gjörvileiki.
Engir fræðimenn hafa and-
mælt mér á prenti um þessi mál, en
margir vikið að mér góðu, í skrifum
og spjalli. Og einn af okkar helstu
miðaldafræðimönnum gekkst inn á
kenninguna um Sturlu sem aðalbók-
menntahöfund sinna tíma í fínum
fyrirlestri í Reykholti fyrir einu eða
tveimur árum. n
Nýstárlegur Njáll Svona leit Njáll út í sýningu Borgarleikhússins. MyNd GRIMUR BJARNASON