Morgunblaðið - Sunnudagur - 14.05.2017, Blaðsíða 21

14.5. 2017 MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 21
Þ
ú ferð ekkert úr stólnum fyrr en ég
er búinn að sýna þér svolítið,“
sagði Jón Halldór Guðmundsson
rakari við Árna Sæberg ljósmynd-
ara á dögunum – og sneri aftur að
bragði vopnaður tölvu. Og hvað var a’tarna?
Ljósmynd sem Árni hafði tekið af Þrídröngum
árið 2009 á þýskri síðu á netinu. Jón tengdi sér-
staklega við myndina enda gaf Árni honum
hana á sínum tíma og hangir hún uppi á vegg
hjá honum. Ekki nóg með það, dóttir rakarans
benti honum á þá áhugaverðu staðreynd að fólk
út um allan heim væri að deila téðri mynd í gríð
og erg á samfélagsmiðlum, þeirra á meðal ekki
minni maður en sjálfur poppprinsinn og Ís-
landsvinurinn Justin Bieber.
Þetta er ekki í fyrsta skipti sem myndin af
Þrídröngum heillar fólk og veitir því innblástur.
Árni rifjar upp söguna af því þegar hann var
sendur að ljósmynda metsöluhöfundinn Yrsu
Sigurðardóttur heima hjá henni. Hann var þá
nýbúinn að lesa bók hennar, Ég man þig, og
skalf og nötraði af spennu frá fyrstu blaðsíðu til
hinnar síðustu. „Ég var við það að gera í bræk-
urnar – einn í vetrarmyrkrinu heima. Sem bet-
ur fer var hundurinn hjá mér,“ rifjar Árni upp
brosandi en Ég man þig er sem kunnugt er
komin á hvíta tjaldið og hræðir þar líftóruna úr
gestum þessa dagana.
Ég man þig gerist að hluta á Hesteyri og Árni
sýndi Yrsu til gamans ljósmynd sem hann hafði
tekið þar árið 1993. Þau settust niður og Árni
sýndi rithöfundinum næst myndir frá Þrídröng-
um. „Hún rak strax upp stór augu og áttaði sig
greinilega á því að hægt væri að láta mikinn
hrylling eiga sér stað þarna,“ segir Árni.
Úr hverju voru menn gerðir?
Fáeinum árum síðar sendi Yrsa frá sér bók sem
hún kallaði Lygi. Hún hefst á þessum orðum:
„Stjórnstöð: Hvernig miðar?
TF-LÍF: Við sjáum Þrídranga fram undan.
Ættum að vera komnir fljótlega.“
Eins og margir virðist Yrsa hafa heillast af
vitanum. Höldum áfram með Lygi: „Hafflötur-
inn minnir einna helst á flauelsdúk með blúnd-
um á jaðrinum en þó er ekkert fjær lagi. Vitinn,
sem dregur þau á þessar slóðir, var byggður
þarna til að forða því að drangarnir yrðu sæfar-
endum að fjörtjóni í brimi og svartamyrkri.
Hvernig mönnum tókst að reisa vita efst á
Stóradrangi á sínum tíma er með ólíkindum.
Helgi hefur lesið sér til um smíðina sem ráðist
var í um það leyti sem heimsstyrjöldin síðari
skall á. Engum þyrlum var til að dreifa og allt
efni og mannskapur því flutt sjóleiðina að klett-
inum og upp fertugan hamarinn. Helgi veltir
fyrir sér – og ekki í fyrsta sinn – hvort menn
hafi verið gerðir úr einhverju öðru efni áður
fyrr og hvort nútímamaðurinn sé fær um að
vinna slík þrekvirki, það reyni bara aldrei á
það.“
Helgi þessi er einmitt ljósmyndari, sem slæst
í för með Landhelgisgæslunni, líkt og Árni Sæ-
berg hefur gert ótal sinnum gegnum tíðina.
„Gott ef hann er ekki feitlaginn í bókinni; ég er
búinn að vera í stöðugu aðhaldi síðan hún kom
út,“ segir Árni hlæjandi.
Hann var raunar ekki farinn að starfa sem
ljósmyndari þegar hann kom fyrst út í Þrí-
dranga árið 1979. Var þá háseti á varðskipinu
Ægi og fékk að fara með Birni Jónssyni flug-
stjóra þegar skipta þurfti um gashylki í vitanum.
„Ég hef verið heillaður af þessum stað síðan.
Það er mjög sterk upplifun að koma út í Þrí-
dranga.“
Það er létt yfir mannskapnum hjá Gæslunni
og eftir að ljósmyndabakterían tók sér bólfestu
í Árna var hann aldrei kallaður annað en „túr-
istinn“; myndavélin hékk nefnilega alltaf fram-
an á honum. Árni hóf störf á Morgunblaðinu ár-
ið 1984 og hefur unnið þar síðan.
Þrídrangar standa um 10 km vestur af
Heimaey og eru í raun fjórir; Stóridrangur eða
Háidrangur, Þúfudrangur og Klofadrangur og
sá fjórði nafnlaus. Árið 1938 var lagður vegur
upp í Stóradrang og árið eftir var reistur þar
viti og þyrlupallur nokkrum árum síðar.
Litlar þyrlur geta lent á pallinum á Stóra-
drangi og það gerði Árni árið 1979. Þegar hann
sneri aftur, með Sigurði Ásgeirssyni, flugstjóra
og áhöfn hans hjá Gæslunni, árið 2009, var þyrl-
an á hinn bóginn of stór til að lenda.
Hann var því látinn síga niður í
dranginn. „Satt best að segja
stóð mér ekki alveg á sama,
sérstaklega þegar ég
lenti á pallinum og
hélt ég myndi fara
fram af, en ég veit
að þeir kunna
sitt fag hjá
Gæslunni, auk
þess sem ég
var auðvitað ennþá í vírnum. Mér líður alltaf vel
með þessum snillingum; þeir eru ótrúlega fær-
ir.“
Þegar hann kom upp á Mogga vissi Árni að
hann var með frábært efni í höndunum en
myndirnar birtust í blaðinu 20. september 2009
ásamt texta eftir Freystein Jóhannsson.
Vitabyggingin á Þrídröngum er sennilega ein
hin allra erfiðasta sem framkvæmd hefur verið
við Íslandsstrendur og Freysteinn vitnar í
grein eftir Eyjólf Gíslason um byggingu vitans í
Sjómannadagsblaði Vestmannaeyja 1966. Það
er verkstjórinn, Árni G. Þórarinsson, sem talar:
„Það fyrsta sem varð að gjöra var að leggja
veg upp í dranginn, því það var ófært öllum, þó
þeir væru fjallamenn. Til þess voru valdir góðir
fjallamenn, þeir voru: Þorsteinn Sigurðsson
Melstað Vestm., Hjálmar Jónsson Dölum og
Svavar Þórarinsson Suðurgarði, allir Vest-
mannaeyingar. Það var farið með grjótbora,
hamra, keðju og klemmur til að setja keðjuna
fasta með. Þetta höfðu þeir allt með sér og
ströng fyrirmæli um að fara
varlega og bolta sig áfram
upp ef með þyrfti. Svo
leggja þeir af stað og geng-
ur allt vel þar til þeir eru
komnir upp undir brún,
þar slútir bergið fram-
yfir sig og því engin
handfesta og lítil
fótfesta. Bjóst ég
nú við að þeir
tækju til við að bora fyrir boltum til þess að
hafa þó að minnsta kosti fast fyrir fæturna, en
þeir voru nú ekki að tefja sig á því, heldur
leggst einn af þeim á fjóra fætur utan í bergflá-
ann, svo skríður annar uppá bakið á honum og
stendur með fætur á öxlunum, svo klifrar sá
þriðji upp þessa tvo, sem búnir voru að stilla
sér upp, þá tekst honum að ná handfestu uppi á
brúninni og vega sig alveg upp. Ég ætla ekki að
lýsa því hvernig mér leið meðan þeir voru að
þessu glæfraspili ...“
Hver upp af öðrum
Einn þremenninga, Hjálmar Jónsson frá Döl-
um, skrifaði lýsingu á uppgöngu þeirra félaga:
„Uppgangan gekk frekar greitt. Þegar við
komum upp undir efsta bringinn, þá urðum við
að styðja hver annan, þannig að ég stóð neðst-
ur, Svavar stóð fyrir ofan mig þannig að hann
tyllti öðrum fæti í bergið en stóð með hinni á öxl
minni, svo varð Þorsteinn að klífa upp bakið á
Svavari og komst hann þannig upp á brún.
Hann hafði tó fast við sig, svo við komumst upp
á því strax og hann var kominn upp.“
Hér hafa farið kræfir karlar og hraustir.
Í ljósi þess sem hér hefur verið rakið kemur
ekki á óvart að Árna Sæberg langi að bjóða
Yrsu Sigurðardóttur með sér út í Þrídranga.
„Ég þekki býsna marga þyrluflugstjóra og ég
trúi ekki öðru en að einhver þeirra bjargi þessu
bráðlega – í blíðskaparveðri. Það yrði gaman að
mynda Yrsu í dranginum, þar sem hún skóp all-
an þennan hrylling ...“
Drunginn í dranginum
Ljósmynd sem Árni Sæberg tók af Þrídrangavita árið 2009
fer nú eins og eldur í sinu um heimsbyggðina, meðal ann-
ars fyrir atbeina Justins nokkurs Biebers. Fleiri listamenn
hafa heillast af myndinni gegnum tíðina, eins og Yrsa Sig-
urðardóttir sem Árni vill ólmur fá með sér út í dranginn.
Myndir: Árni Sæberg saeberg@mbl.is
Texti: Orri Páll Ormarsson orri@mbl.is
Sigið niður í Stóradrang úr
þyrlu Landhelgisgæslunnar.
Þrídrangar standa um
10 km vestur af Heima-
ey og eru í raun fjórir;
Stóridrangur eða Hái-
drangur, Þúfudrangur
og Klofadrangur og sá
fjórði nafnlaus.
Hesteyrarmyndin sem Árni sýndi Yrsu. Hún var tekinn þegar
ljósmyndarinn var í kajakferð á Hornströndum árið 1993.
Justin Bieber á tón-
leikum í Kórnum.
Yrsa Sigurðardóttir
hreifst af stórbrotinni feg-
urð og dulúð Þrídranga.
Árni Sæberg kom fyrst út í Þrídranga árið 1979.
Morgunblaðið/Kristinn Ingvarsson