Land & synir - 01.02.2003, Side 7

UPPGJÖR ÁRSINS 2002
eigin feril og sparifataþjóðina).
** Arne í Ameríku eftir Steingríms Dúa
Másson (lífshættuleg stökk hins bráð-
greinda Arne Árhus ofan af byggingum).
** Guðjón eftir Þorfinn Guðnason
(Guðjón Bjarnason myndlistarmaður
reynir að koma sér á ffamfæri, sprengir
málmhólka og ferðast um íslenskan lista-
heim og víða um hnöttinn).
** Hljóðlát sprenging eftir Þór Elís
Pálsson (nýtt og gamalt með Magnúsi
Pálssyni listamanni sem var frumkvöðull í
nýlistum hér en hefur undanfarna áratugi
« búið á Englandi).
** Hver hengir upp þvottinn? Þvottur,
stríð og rafmagn í Beirút eftir Hrafnhildi
- Gunnarsdóttur (Tina Naccache, líbanskur
mannréttindafrömuður útskýrir afleiðing-
ar stríðs um leið og hún sinnir heimilis-
störfum). Tilnefnd til Eddu-verðlauna.
** Takk, mamma mín eftir Þorstein J.
(Móðir höfundar liggur banaleguna og
sonurinn fer í ferðalag með henni um ævi
þeirra beggja).
Útlit
Orðið útlit er hér notað um þær
heimildarmyndir sem reyna að segja sögu,
sýna samhengi, gefa skýrslu. eru upp-
stilltari og leitast við að gefa breiðara yfirlit,
sýna samhengi og sögu. Þær ná því sjaldan
að verða meira en skýrsla. Sú var tíðin að
langflestar heimildarmyndir hefðu lent í
þessum flokki en nú eru þær sárafáar. Hér
er að vísu hvorki minnst á náttúrulífs-
myndir né þáttaraðir eins og Sönn íslensk
sakamál, eða Tuttugustu öldina.
**** Tyrkjaránið eftir Þorstein Helgason
(þriggja þátta röð um árás muslima á
ísland á 17. öld og afdrif fólks sem var
rænt). Tilnefnd til Eddu-verðlauna. Þætt-
irnir voru m.a seldir til sýninga í Hollandi
og á írlandi. (Sjá ítarlegri grein mína í 4.
tbl. Lands & sona 2002).
** ísaldarhesturinn eftir Pál Steingríms-
son (spurning um uppruna og eðli, sýndar
hrossateikningar úr mannvistarhellum frá
ísöld sem gefa til kynna að íslenski hest-
urinn sé svipað dýr). Myndin fékk alls fern
verðlaun á International Wildlife Film og
Wildlife Europe hátíðunum og Discovery
sjónvarpsstöðin tók hana til sýninga.
** Út reri einn á báti... eftir Markús Örn
Antonsson (Bjarni Jónsson listmálari út-
skýrir sjávarhætti með málverkum sínum
og bendipriki).
Eldborg - sönn íslensk útihátíð eftir
Ágúst Jakobsson (sukk og viðtöl um Versl-
unarmannahelgina 2001). (Ég sá hana ekki,
engin einkunn).
Skyldulesning
Kominn er á prent skyldulesning fýrir
íslenska heimildarmyndagerðarmenn og
allir kvikmyndagerðarmenn geta trúlega
lært talsvert af henni. Þetta er yfirlitsgrein
Þorsteins Helgasonar, sagnfræðings og
heimildamyndagerðarmanns, í nýjasta
hefti Sögu, fagrits íslenskra sagnfræðinga.
Nefnist hún "Saga á skjánum: Sögulegar
heimildarmyndir fyrir sjónvarp". (Saga
XL:2 2002 bls. 41-78).
Þótt nafnið bendi til þess að greinin
snúist um sjónvarpsmál er skírskotun
hennar miklu víðari. Þorsteinn leiðir
lesandann á þægilegan máta um ýmsar
grundvallarslóðir í tækni- og hugmynda-
sögu kvikmyndagerðar og heimildamynda-
gerðar sérstaldega. Einnig fjallar hann skil-
merkilega um nokkrar sögulegar heim-
ildarmyndir eftir Einar Heimisson, Hjálm-
tý Heiðdal, Margréti Jónasdóttur, Hannes
Hólmstein Gissurarson, Erlend Sveinsson,
Baldur Hermannsson og Birgi Sigurðsson.
Höfundur er kvikmyndagagnrýnandi Rásar 2 og rekur
einnig kvikmyndavef á slóðinni www.centrum.is/xo.
"Kodak Nordic Vision Award": harald paalqard FYRIR KVIKMYNDATÖKU "FÁLKA"
Til hamingju Friðrih Pór og Harald Paalgard
LAND & SYNIR 7