Land & synir - 01.02.2003, Page 8

KVIKMYNDASJÓÐUR - IN MEMORIAM
FYRSTU SPORIN: Úr Landi og sonum eftir Ágúst Euðmundsson, Úðali feðranna eftir Hrafn Eunnlaugsson og Veiðiferðinni eftir Andrés Indriðason.
KVIKMYNDASJÓÐUR ÍSLANDS 1978 - 2002:
VORVERKIN TALA
Það varð hlutskipti
Kvikmyndasjóðs íslands
að vinna vorverkin í
íslenskri kvikmynda-
sögu, rækta og hlúa að
vaxtarsprotunum. Ljóst
er að starfið var oft
unnið meira af vilja en
getu vegna ýmissa tak-
markana, en afrakst-
urinn er engu að síður á
áttunda tug bíómynda á
rúmum 24 árum. Nú
þegar stofnunin skiptir
um nafn og aðýmsu leyti
um starfsaðferðir er
ástæða til að líta yfir
farinn veg.
EFTIR ÁSGRÍM SVERRISSON
Sögu sjóðsins má skipta gróflega í
fjóra hluta. Vart er hægt að skilja
sögu hans frá kvikmyndunum sem
hann styrkti og almennu gengi þeirra og
verður því farið yfir sviðið út frá því
hvernig sjóðnum hefur tekist að stuðla
að uppgangi íslenskrar kvikmynda-
gerðar, enda vera (og er) leikurinn til
þess gerður.
1. HLUTI: ÍSLENSKA KVIKMYNDAVORIÐ
Á upphafsárunum, undir stjórn Knúts
Hallssonar, var sjóðurinn afar smár að
vöxtum en bjartsýni framleiðenda og
mikill áhugi þjóðarinnar hélt fram-
leiðslunni uppi og gerðar voru 3-4
myndir á ári. Erlent fjármagn er í
lágmarki á þessum árum enda ekki búið
að stofna sjóði á borð við Eurimages og
Norræna kvikmyndasjóðinn. Hrafn
Gunnlaugsson mun helst hafa fengið
eitthvað fé í myndir sínar frá Svíþjóð.
Aðsókn mun hafa verið afar góð og ekki
óalgengt að heyra um aðsóknartölur yfir
50.000 og allt uppí rúmlega 100.000
manns. Þessar tölur eru þó óstaðfestar
af óháðum aðilum og um þær hefur
verið deilt. Engu að síður leikur
ákveðinn ljómi um þetta tímabil sem
kallað hefur verið “vorið í íslenskri kvik-
myndagerð”. Flestar myndanna voru
frekar ódýrar, líklega á bilinu 20-50
milljónir á núvirði.
2. HLUTI: VORHRET Á GLUGGA
1984 eru sett ný kvikmyndalög, þar
sem fjármögnun sjóðsins á að byggjast á
skemmtanaskatti og síðar virðisauka-
skatti af almennum kvikmyndasýning-
um. Höfðu kvikmyndaframleiðendur
barist fyrir þessu og var markmiðið að
stækka sjóðinn til muna og tryggja
örugga tekjustofna. Gekk það þó misvel
eftir þar sem hið lögbundna framlag var
gjarnan skorið niður við gerð fjárlaga.
Hermt er að a.m.k. einu sinni á þessu
tímabili hafi sjóðurinn meira að segja
verið strikaður út úr fjárlagafrumvarpi
af sparnaðarástæðum en hætt hafi verið
við það á síðustu stundu.
Um það leyti sem lögin taka gildi er
orðið ljóst að íslenskar myndir eru ekki
lengur nær öruggar um fjöldaaðsókn
eingöngu vegna þjóðernisins - nýja-
brumið er farið af þeim. Þróunin verður
sú að sýndar eru ein til tvær myndir á ári
og aðsóknin minnkar.
Guðbrandur Gíslason er ráðinn
framkvæmdastjóri sjóðsins 1984 og
verður Knútur þá formaður stjórnar.
Því starfi heldur hann allt til 1990.
Þegar hin nýju lög taka gildi hefst
jafnframt markvissari stuðningur sjóðs-
ins við kynningu íslenskra mynda á
erlendum vettvangi. Samstarf komst á
við norrænu kvikmyndastofnanirnar
um sameiginlega kynningu norrænna
8 LAND & SYNIR