Fréttablaðið - 23.05.2018, Blaðsíða 38

Í aðdraganda kosninga kemur framtíðin, eðli máls samkvæmt, oft til tals. Þá er gjarnan rætt um
hvaða umgjörð við hyggjumst búa
börnunum okkar. Sennilega myndu
fáir skrifa upp á það að skuldaklafi
á þeirra herðar ætti að vera sér-
stakt baráttumál. Fjárhagsstjórn
núverandi meirihluta í borgarstjórn
Reykjavíkur er hins vegar ávísun á
þetta. Gaumgæfum nokkrar stað-
reyndir þessu til stuðnings.
Hærri tekjur
Tekjur af grunnrekstri borgarinnar
hækkuðu um 27,7 milljarða að
raunvirði fyrstu þrjú ár kjörtíma-
bils núverandi meirihluta, eða um
31,4 prósent. Rekstrartekjur námu
tæpum 116 milljörðum króna árið
2017. Það þýðir að borgin hefur
um 300 milljónir króna til ráðstöf-
unar alla daga ársins. Meiri tekjur
borgarinnar koma beint úr vösum
borgarbúa.
Hærri skattar
Íbúar Reykjavíkur greiða hærra
hlutfall af tekjum sínum til borgar-
innar en íbúar annarra sveitarfélaga
á höfuðborgarsvæðinu, samkvæmt
nýlegri skýrslu Samtaka atvinnulífs-
ins. Íbúar á Seltjarnarnesi greiða 7,4
prósent tekna en íbúar Reykjavíkur
10,9 prósent.
Hærri skuldir
Samkvæmt ársskýrslu Eftirlits-
nefndar með fjármálum sveitar-
félaga (EFS) 2017 var skuldahlutfall
borgarinnar 187 prósent ef skuldir
Orkuveitu Reykjavíkur eru teknar
með í reikninginn. Það þýðir að
heildarskuldir og skuldbindingar
eru næstum tvöfaldar heildar-
tekjur borgarinnar. Landsmeðaltal
var 153 prósent. Reykjavíkurborg
nýtir sér heimild til að undanskilja
Orkuveitu Reykjavíkur (OR) við
útreikning á skuldahlutfalli. Spyrja
má hvort það gefi rétta mynd af
skuldastöðu borgarinnar.
Hærri skuldir á hvern íbúa
Í sömu skýrslu EFS var skuldum
skipt niður á íbúa borgarinnar.
Hvert einasta mannsbarn í Reykja-
vík skuldaði tæpar 2,4 milljónir.
Skuldir á íbúa voru aðeins hærri
í þremur öðrum sveitarfélögum,
Fljótsdalshéraði, Norðurþingi og
Reykjanesbæ. Núverandi meirihluti
mun örugglega koma Reykvíkingum
í fyrsta sætið ef svo fer fram sem
horfir.
Þróun skulda
Landsmenn hafa unnið ötullega að
því að lækka skuldir sínar og spara
á árunum eftir hrun bankanna.
Reykjavíkurborg fer gegn straumn-
um því skuldir vegna grunnreksturs
borgarinnar hækkuðu um 45,2 pró-
sent eða um 30,7 milljarða að raun-
virði á fyrstu þremur árum kjör-
tímabilsins, frá árinu 2014 til 2017.
Núverandi meirihluti skuldsetti
hvern íbúa um tæpar 250 þúsund
krónur fyrstu þrjú ár kjörtímabilsins.
Ráðdeild?
Í Reykjavík er skattheimta með
hæsta móti. Skuldahlutfall borgar-
innar að teknu tilliti til allra fyrir-
tækja í eigu hennar er langt yfir
landsmeðaltali. Skuldir á íbúa eru
með þeim hæstu á landinu. Hækkun
skulda á íbúa fyrstu þrjú ár kjörtíma-
bilsins voru 250 þúsund krónur,
eins og áður segir. Ein milljón króna
á fjögurra manna fjölskyldu. Allt
gerðist þetta í fordæmalausu góð-
æri meðan tekjur hækkuðu yfir 30
prósent eða um tæpa 28 milljarða. Í
góðæri sem mun ekki vara að eilífu.
Höfum hugfast að skuldadagar
koma, það er eins víst og nótt fylgir
degi. Tíminn til að víkja af vegi
skuldasöfnunar er núna og þar með
komum við í veg fyrir að skuldaklaf-
anum verði velt á herðar komandi
kynslóða; barnanna okkar. Í því
felst velferð Reykvíkinga til fram-
tíðar.
Skuldaaukning 250 þúsund krónur á mann
Undanfarin misseri hafa málefni Frjálsa lífeyris-sjóðsins, sem rekinn er af
Arion banka, verið í fréttum vegna
fjárfestinga sjóðsins í fyrirtækinu
United Silicon. Þá raunasögu þarf
ekki að endursegja en ein afleiðing
hennar var fjárhagstap tugþúsunda
sjóðfélaga fyrir vel á annað þúsund
milljónir króna. Það er umhugs-
unarvert að einu lífeyrissjóðirnir
sem sáu ástæðu til að leggja lífeyris-
sparnað fólks í þetta áhættumikla
tilraunaverkefni voru í umsjón
Arion banka, að frátöldum Festu
lífeyrissjóði sem starfar mestanpart
á Suðurnesjum. En þetta undrar
engan sem þekkir til innstu kima í
fjárfestingarbönkum. Þeir eru í eðli
sínu áhættusæknir og hagsmuna-
árekstrar hljótast af nálægð ólíkra
starfssviða. Ádrepur frá eftirlitsað-
ilum breyta því miður litlu um.
Áföll sem þessi hafa hins vegar
þær góðu hliðarverkanir, ef svo
má segja, að sjóðfélagar ranka við
sér og taka að spyrja réttu spurn-
inganna, með lýðræðislegum rétti
sínum. Það gerðu til dæmis sjóð-
félagar í Almenna lífeyrissjóðnum
skömmu eftir hrun og ári síðar slitu
þeir sambúðinni með Íslandsbanka.
Sjóðurinn var orðinn of stór fyrir
bankann og nú starfar Almenni líf-
eyrissjóðurinn frjáls og óháður.
Aðalfundur fram undan
Eftir eina viku verður aðalfundur
Frjálsa lífeyrissjóðsins og hann
verður að sjálfsögðu haldinn í
húsakynnum Arion banka. Kosnir
verða tveir af sjö stjórnarmönnum
til tveggja ára. Undirritaður hefur
verið sjóðsfélagi í 24 ár og starfaði
í 20 ár á verðbréfamarkaði, fyrst
hjá Kaupþingi, en síðar með eigið
verðbréfafyrirtæki, H.F. Verðbréf,
sem þjónustaði meðal annars flesta
lífeyrissjóði landsins um árabil. Þá
stofnaði ég upplýsingasíðuna Keld-
una svo meðal annars mætti bera
saman ávöxtun verðbréfa- og líf-
eyrissjóða ásamt öðrum hagnýtum
upplýsingum og aðgangi að opin-
berum skrám.
Ég hef ákveðið að bjóða mig fram
til stjórnar Frjálsa lífeyrissjóðsins og
vil þannig leggja mitt lóð á vogar-
skálar nýrra vinnubragða. Þá hef ég
lagt fram tillögu til aðalfundar um
að grein 4.9. í samþykktum sjóðsins
verði afnumin en hún kveður á um
að Arion banki annist daglegan
rekstur Frjálsa lífeyrissjóðsins sam-
kvæmt rekstrarsamningi. Slíkt
ákvæði í samþykktum er öfugmæli
hjá sjóði sem kennir sig við frelsi.
Rígbundinn sem hann er í báða skó.
Mætum og höfum áhrif
Aðalfundir lífeyrissjóða eru alla-
jafna fámennar samkomur og ein-
staka sjóðsfélagar finna til lítilla
áhrifa. Dræm kosningaþátttaka
viðheldur óbreyttu fyrirkomulagi.
Ég hvet þá sjóðfélaga, sem vilja ný
og nútímaleg vinnubrögð, til að
fjölmenna á aðalfundinn miðviku-
daginn 30. maí kl. 17.15. Það verður
áhugavert að heyra sjónarmið sjóðs-
félaga. Sjálfum finnst mér klént að
reka 200 milljarða lífeyrissjóð í eigu
55 þúsund sjóðfélaga, eins og skúffu
í fjárfestingarbanka. Það er alfarið
á valdi sjóðfélaganna að breyta því
úrelta fyrirkomulagi.
Ófrjálsi lífeyrissjóðurinn
Katrín Atladóttir
höfundur skipar
6. sæti á lista
Sjálfstæðis-
flokksins
í Reykjavík  
Það er umhugsunar-
vert að einu lífeyris-
sjóðirnir sem sáu ástæðu til
að leggja lífeyrissparnað
fólks í þetta áhættumikla
tilraunaverkefni voru í
umsjón Arion banka, að
frátöldum Festu lífeyrissjóði.
Allt gerðist þetta í
fordæmalausu
góðæri meðan tekjur hækk-
uðu yfir 30 prósent, eða um
tæpa 28 milljarða.
Halldór Friðrik
Þorsteinsson
höfundur er
sjóðsfélagi í
Frjálsa lífeyris-
sjóðnum
Eftir þrjár vikur verður ákveðið hvar heimsmeistaramótið í knattspyrnu 2026 verður hald-
ið. Þetta er fyrsta kosningin eftir að
upp komst um umfangsmikla spill-
ingu innan alþjóðaknattspyrnu-
sambandsins FIFA og stendur valið
á milli Marokkó og sameiginlegrar
umsóknar Bandaríkjanna, Kanada
og Mexíkó.
Fulltrúar allra aðildarsambanda
fá í fyrsta sinn að kjósa og hafði FIFA
áður lagt mat á umsóknir samkvæmt
skýrt skilgreindum matsþáttum. Sem
dæmi má nefna að 6% niðurstöð-
unnar byggðu á mati á aðstöðu fyrir
leikmenn og dómara og 3% á gæðum
fyrirhugaðra stuðningsmannasvæða.
Væntanlegur hagnaður FIFA af mót-
inu vó 30 prósent af heildarmatinu.
Hugmyndin er að gera valið fag-
legra og eftir því hefur svo sannar-
lega verið kallað. Bandarísk yfirvöld
áætla að umfang mútugreiðslna
hjá FIFA undanfarin ár nemi um 15
milljörðum króna og valið á Katar og
Rússlandi sem gestgjöfum HM hefur
verið harðlega gagnrýnt.
Nú reynir því á knattspyrnu-
hreyfinguna. Alls 211 aðildarsam-
bönd kjósa 13. júní og talið er að
mjótt verði á mununum. Bandarísk
knattspyrnuyfirvöld tefldu fram afar
sterku trompi á dögunum. Því var
lofað að færi HM vestur um haf yrði
hagnaður FIFA af mótinu um 1.100
milljarðar króna, svipað saman-
lögðum hagnaði sambandsins af
HM 2006, 2010, 2014 og 2018. Aftur
á móti er knattspyrnusamband Afr-
íku stærst aðildarsambanda FIFA og
reiknað er með að öll aðildarlöndin
53 styðji Marokkó.
Það hefur kannski verið skipt um
mann í brúnni en hagsmunir ráða
enn hvernig aðildarsamböndin haga
atkvæðum sínum. Það er ólíklegt að
gæði stuðningsmannasvæða hafi
áhrif, en 1.100 milljarðarnir hafa
þó mikil áhrif á forsvarsmenn FIFA,
sem í liðinni viku fengu neikvæð
viðbrögð frá knattspyrnusambandi
Evrópu, UEFA, varðandi tvö ný mót
sem skila áttu sambandinu um 2.500
milljörðum króna í kassann.
Þó FIFA sé rekið án hagnaðar-
sjónarmiða höfum við fyrir löngu
áttað okkur á mikilvægi peninga í
starfsemi þess. Þessir 1.100 millj-
arðar koma svo sannarlega til með
að skipta máli.
1.100 milljarðar skipta máli
Björn Berg
Gunnarsson
fræðslustjóri
Íslandsbanka
Böðvar
Sigurbjörnsson
Lögg. fasteignasali
og lögfræðingur
660 4777
bodvar@fastborg.is
SKEMMTISTAÐURINN LOFTIÐ
Til sölu rekstur og lausafé skemmtistaðarins Jacobsen Loftið
við Austurstræti 9, 101 Reykjavík.
Loftið hefur um árabil verið einn vinsælasti kokteilbar og skemmtistaður
landsins. Staðurinn er glæsilega innréttaður og vel tækjum búinn. Langtíma
leigusamningur hjá traustum leigusala, öll tilskilin leyfi eru til staðar.
NÁNARI UPPLÝSINGAR VEITIR:
519 5500
2 3 . M A Í 2 0 1 8 M I Ð V I K U D A G U R8 MARKAÐURINN
2
3
-0
5
-2
0
1
8
0
4
:4
5
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
8
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
3
1
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
1
9
K
.p
1
.p
d
f
F
B
0
5
6
s
_
P
0
2
6
K
.p
1
.p
d
f
A
u
to
m
a
tio
n
P
la
te
re
m
a
k
e
: 1
F
D
E
-8
7
7
C
1
F
D
E
-8
6
4
0
1
F
D
E
-8
5
0
4
1
F
D
E
-8
3
C
8
2
7
5
X
4
0
0
.0
0
1
6
A

F
B
0
5
6
s
_
2
2
_
5
_
2
0
1
8
C
M
Y
K