Morgunblaðið - 29.12.2017, Blaðsíða 66

66 MORGUNBLAÐIÐ TÍMAMÓT 29.12. 2017
Horft á heiminn í nýju ljósi
Tímamót skoðuðu listaverk sem heilluðu okkur og veittu innblástur 2017 og fengu okkur
til að horfa á heiminn upp á nýtt. Breytingar í náttúrunni voru uppspretta tveggja listaverka
sem voru meðal hinna umtöluðustu á árinu. Bæði snerust þau um að hlúa að eða gæða
lífi svæði sem virtust í auðn. Það þriðja bergmálaði fortíðina með því að bera saman yfir-
standandi eyðileggingu borga í Sýrlandi og eyðileggingu Dresden í Þýskalandi í síðari
heimsstyrjöld. Hér tala listamennirnir um sköpunarverk sín.
2017 MEÐ AUGUM ÞRIGGJA LISTAMANNA
TU
RN
ING POINTS | TÍM
A
M
Ó
T
|
2018
|TURNINGPOIN
TS
|T
ÍM
A
M
Ó
T
|
20
18
|
Greinargerð listamannsins: Jason deCaires Taylor
Það er allt annað umhverfi að vinna í sjónum. Hefðbundin list á almannafæri krefst oft vinnu með málma
eða í málmsmiðju, en ég hef þurft að verja miklum tíma í að þróa efnin þannig að þau henti sýningarstað
neðansjávar og valdi engu tjóni. Þegar upp er staðið ýta þau undir líf og verja það.
Margir segja við mig: „Þú gerir allar þessar ótrúlegu höggmyndir og síðan hendir þú þeim bara í sjóinn og
þau týnast og gleymast.“ Ég vildi geta breytt því og eiginlega vekja athygli almennings á þeirri staðreynd að
hafsbotninn er í raun verðmætur staður, jafnvel helgur staður, og við ættum að reyna að vernda hann og
varðveita. Með því að koma þar fyrir list vona ég að okkur hafi tekist að hjálpa til við að breyta því gildismati.
Mér var brugðið þegar ég sá hversu hröð þróunin var. Ég held að lífmassinn á staðnum hafi þrefaldast. Nú
eru þar torfur þúsunda sardína. Þarna eru fágætir hákarlar og skötur. Heil keðja tegunda hefur flutt inn á
svæði, sem fyrir tveimur árum var auðn.
Stórir, appelsínugulir svampar hafa gleypt sumar stytturnar í heild sinni. Ýmsar ólíkar tegundir þörunga
hafa vaxið, sumar eru mjög fallegar – rauðar og grænar plöntur sem bylgjast í straumnum.
En mannsformið er greypt í vitund okkar og þekkist því sama hvað það breytist. Ég held að við finnum
meiri samkennd með hlutum ef við sjáum okkur sjálf í þeim. Hinn djúpi neðansjávarheimur virðist algerlega
framandi staður, fullkomlega aðskilinn frá okkur. Ég vildi geta notað verkin til að finna tengsl við staðinn.
© Jason deCaires Taylor. Á vegum The New York Times Syndicate.
Jason deCaires
Taylor fyrir utan
vinnustofu sína
á Kanaríeyjum
með styttur sem
ætluð er vist á
hafsbotni. Að-
eins kafarar,
snorklarar og
ferðalangar ı́
bátum með gler-
botni geta séð
verkin, styttur af
mannfólki í fram-
andi umhverfi.
Atlantshafið, skammt frá Lanzarote, sem er hluti af hinum spænsku Kanaríeyjum. Museo Atlántico minnir óljóst á grafreit. Höggmyndum eftir breska lista-
manninn, köfunarkennarann og neðansjávarnáttúrusinnann Jason deCares Taylor hefur verið sökkt niður á hafsbotninn undan strönd Marokkó, skammt frá
Lanzarote. Hundruð mannsmynda hvíla þar á botninum. Neðansjávarsöfnuðurinn er á 10 til 12 metra dýpi. Hann er gerður úr þéttri steypu, sem er með hverf-
andi sýrustig. Í henni eru engir málmar eða efni sem tærast og þannig að hún hafi engin neikvæð áhrif á lífríki hafsins eða gróður og líf í grennd. Reyndar
gætu stytturnar orðið að manngerðum rifum og fæðustöð eftir því sem kórallar, fiskar og aðrar tegundir á þessum slóð nema þar land. Neðansjávarverkið er
aðeins sýnilegt köfurum og snorklurum og ferðalöngum á bátum með gagnsæjum botni, þannig að þær eru fjarlægar bæði bókstaflega og í óeiginlegri
merkingu. Þar sem þær hvíla í kafi ríkir nánast yfir þeim Pompeii-kyrrð, jafnvel þótt þær iði af lífi. Verkið var opnað almenningi í janúar 2107.
Fígúrurnar eiga
að vera gróðra-
stía fyrir sjávarlíf.
Þær eru gerðar úr
efnum sem tærast
ekki og hafa ekki
neikvæð áhrif á
vistkerfið.
„Museo Atlántico“
eftir Jason deCaires Taylor
Raphael Minder fyrir The New York Times
Samuel Aranda fyrir The New York Times