Morgunblaðið - 12.06.2018, Síða 12

12 DAGLEGT LÍF
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚNÍ 2018
Gullfiskur
Kæliþurrkaður harðfiskur
semhámarkar ferskleika,
gæði og endingu.
Inniheldur 84%prótein.
84%prótein - 100% ánægja
Framleiðandi: Tradex ehf, Eyrartröð 11, 220Hafnarfjörður, tradex@tradex.is
Harðfiskur // Bitafiskur // Skífur
Einfaldlega
hollt og gott
snakk
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
Stílhreint Húsið er byggt á árunum 1923 til 1940 og er falið í grænum lundi í Galtafelli, örskammt frá Flúðum.
Sigurður Bogi Sævarsson
sbs@mbl.is
Þ
jóðminjasafn Íslands
undirbýr nú viðgerðir á
sumarhúsi Einars Jóns-
sonar myndhöggvara
sem er á fæðingarstað
listamannsins, að Galtafelli í
Hrunamannahreppi. Húsið var
byggt á árunum 1923 til 1940 og
þykir athyglisvert sakir þess að
arkitektúr þess er óvenjulegur og
listrænn, aukinheldur sem þetta er
eitt fyrsta sumarhúsið sem svo er
kallað, sem reist var hér á landi.
Máttarviðir eru heilir
„Húsið er að flestu leyti í góðu
ásigkomulagi; til að mynda eru allir
máttarviðir þess
heilir. Þá er inn-
andyra allt með
óbreyttu sniði og
á þeim tímum
þegar Einar og
Anna kona hans
dvöldust í sumar-
húsinu fyrir og
um miðja síðustu
öld,“ segir Mar-
grét Hallgríms-
dóttir þjóðminjavörður í samtali við
Morgunblaðið.
Að tillögu Minjastofnunar var
sumarhúsið í Galtafelli friðlýst vor-
ið 2014 af Sigmundi Davíð Gunn-
laugssyni þáverandi forsætisráð-
herra. Tveimur árum síðar keypti
ríkið svo húsið af Íslandsbanka,
sem þá hafði leyst húsið til sín í
uppgjörsmáli. Þjóðminjasafninu
hefur nú verið falið það til varð-
veislu og verður það tekið í húsa-
safn þess. Í því safni eru byggingar
víða um land sem þykja hafa mikið
sögulegt gildi og eru gjarnan nýtt
sem söfn eða eru vinsælir viðkomu-
staðir.
Endurspeglar hugarheim
Sumarhús Einars Jónssonar
myndhöggvara er byggt í fjóstóft
gamla Galtafellsbæjarins og hafði
fólk úr Ungmennafélagi Hruna-
manna verkið með höndum. Húsið
er úr timbri með krossreistu þaki á
háum sökkli. „Innan dyra sem utan
endurspeglar það hugarheim lista-
mannsins enda er húsið að mestu
leyti hans sköpunarverk, auk þess
að vera meðal elstu sumarhúsa
landsins sem varðveist hafa,“ segir í
gögnum frá Þjóðminjasafni Íslands.
„Við viljum gera þetta hús sem
flestum aðgengilegt og taka þá
vinnu sem er framundan í samvinnu
við fólk í Hrunamannahreppi. Núna
þurfum við að útvega fjármuni til
nauðsynlegra endurbóta á húsinu,
sem ég vil fremur kalla forvörslu en
endurbætur“, segir Margrét Hall-
grímsdóttir. Bætir við að haft verði
samstarf við Listasafn Einars Jóns-
sonar og starfsfólk þess í vinnunni
sem framundan er; enda sé þar
haldið utan um alla sögu Einars
sem er frumkvöðull í íslenskri
höggmyndalist.
Varðveita á
sumarhús
listamanns
Einar Jónsson myndhöggvari átti sér sælureit á fæð-
ingarstað sínum. Friðað húsið á að endurbæta og
gera aðgengilegt, en það gefur merkilega innsýn í
hugarheim frumherja höggmyndalistar á Íslandi.
Morgunblaðið/Sigurður Bogi
List Falleg lágmynd í garðinum við sumarhúsið sem er í órækt.
Margrét
Hallgrímsdóttir
Á morgun, miðvikudaginn 13. júní, fá
fróðleiksfúsir Íslendingar tækifæri til
að skoða skordýr í Ellliðaárdal í
Reykjavík með vísindamönnum Há-
skóla Íslands. Háskólafólk og Ferða-
félag barnanna ætla þá í rannsókna-
ferð um dalinn þar sem leitað verður
skordýra í laufi og vatni. Lagt verður
upp í gönguna kl. 17 og mæting er við
gömlu rafstöðina.
Líklega mun göngufólk sjá mýflug-
ur, humlur, feta, blaðlýs, bjöllur og
fjölmargar tegundir af lirfum, til
dæmis fiðrildalirfur, mýlirfur og vor-
flugulirfur. Nemendur í líffræði við HÍ
leiða gönguna og mæta með smásjár
og ýmsan búnað til auðvelda skoðun
á þessum smádýrum. Gert er ráð fyr-
ir að gönguferðin taki um tvær
klukkustundir. Göngumenn eru hvatt-
ir til að taka með sér stækkunargler
til að njóta betur þeirra undra sem
fyrir augu ber og vaðstígvél því lík-
lega verður blautt á.
Tegundum skordýra hefur fjölgað
mikið á Íslandi síðustu áratugina.
Hlýnun getur valdið því að fleiri skor-
dýrategundir nái upp stofni hér-
lendis. Á síðustu árum hafa bæst við
tvö til þrjú hundruð nýjar tegundir og
eru tegundir stöðugt að bætast við.
Mest áberandi á Íslandi eru nýjar
humlur auk þess sem fjöldi nýrra
fiðrildategunda er kominn í fánuna.
Fræðsluganga Háskóla Íslands og Ferðafélags barnanna
Leita skordýra í laufi og vatni
Lífríki Margt forvitnilegt leynist í gróðri sem gaman er fyrir krakka að kynnast.
Einar Jónsson (1874-1954) var brautryðjandi meðal íslenskra lista-
manna. Um tvítugt hóf hann listnám í Kaupmannahöfn og dvaldist ytra í
áratugi. Meðal verka hans má nefna styttur í Reykjavík af Ingólfi Arnar-
syni, Kristjáni IX Danakonungi, Jónasi Hallgrímssyni skáldi og Jóni Sig-
urðssyni forseta. Einnig má nefna verkið Útlagann við Melatorg.
Í Reykjavík lét Einar reisa bygginguna Hnitbjörg á Skólavörðuholti,
hvar var vinnustofa hans og heimili. Þar er nú Listasafn Einars Jóns-
sonar, en bæði í húsinu og garði þess eru verk myndhöggvarans til sýnis.
Mannskæð slys urðu Einari að efnivið. Eitt verka hans er Í minningu
skiptapa og er til minningar um áhöfn franska rannsóknarskipsins Pour-
quoi pas? Það fórst í Straumsfirði á Mýrum árið 1936. Skipið var gert út
frá borginni Saint-Malo á Bretaníuskaga í Frakklandi og þar var afsteypu
af verkinu komið upp fyrir 20 árum. Önnur slík er á Fáskrúðsfirði.
Höfundur styttna bæjarins
LISTAVERK EINARS JÓNSSONAR ER VÍÐA AÐ FINNA
Listaverk Í minningu skiptapa eftir Einar. Til minningar um áhöfn franska rann-
sóknarskipsins Pourquoi pas? árið 1936 og er í Saint-Malo á Bretaníuskaga.