Morgunblaðið - 12.06.2018, Side 19

19
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 12. JÚNÍ 2018
Fyrsti sláttur Krakkarnir í unglingavinnunni á Akranesi létu ekki smá rigningu á sig fá við fyrsta slátt um liðna helgi, þau voru full af lífsgleði og töldu ekki eftir sér að sprella svolítið.
Hari
Í löndum Evrópu-
sambandsins kom til
framkvæmda 25. maí
ný reglugerð Evrópu-
þingsins og -ráðsins
(2016/679) um vernd
einstaklinga í
tengslum við vinnslu
persónuupplýsinga og
um frjálsa miðlun
slíkra upplýsinga. Hér
á landi var svo að
kvöldi 28. maí lagt fram á Alþingi
frumvarp til laga um persónuvernd
og vinnslu persónuupplýsinga
(Þingskjal 1029, 622. mál), sem ætl-
að er að lögfesta ákvæði fyrr-
greindrar reglugerðar. Fyrsta um-
ræða fór fram daginn eftir og gekk
málið því næst til allsherjar- og
menntamálanefndar sem hefur
kallað eftir umsögnum frá 298
hagsmunaaðilum. Frestur til að
skila umsögnum var til 7. júní.
Áhrifin verulega vanmetin
Ljóst er að stjórnvöld ætla sér
og hagsmunaaðilum skamman tíma
í yfirferð á þessu umfangsmikla
regluverki sem fyrirhugað er að
taki gildi þegar reglu-
gerð ESB hefur verið
tekin upp í EES-
samninginn og birt í
Stjórnartíðindum Evr-
ópusambandsins. Lík-
ur standa til að sam-
eiginlega EES-nefndin
taki málið fyrir í byrj-
un júlí og að reglu-
gerðin verði tekin upp
í EES-samninginn í
kjölfarið. Í frumvarp-
inu sem lagt var fram
á Alþingi var fyrst
hægt að kynna sér
umfjöllun um mat á áhrifum lag-
anna á ríkissjóð (liður 10.3.). Nið-
urstöður þess koma verulega á
óvart enda eru áhrifin verulega
vanmetin að mati Samtaka fyr-
irtækja í velferðarþjónustu (SFV).
Í fyrsta lagi
Í matinu er aðeins gert ráð fyrir
kostnaði ríkissjóðs vegna Stjórnar-
ráðsins og ríkisstofnana í A-hluta
sjóðsins, en ekkert fjallað um eða
gert ráð fyrir stofnunum sem rekn-
ar eru á grundvelli fjárframlaga
frá ríkinu. Mjög stór hluti
heilbrigðisþjónustunnar er rekinn
af stofnunum sem heyra ekki undir
A-hluta ríkissjóðs enda þótt tekjur
þeirra komi nánast að öllu leyti frá
ríkinu og séu bundnar af ákvörð-
unum ríkisins um þjónustugjöld og
kostnaðarhlutdeild þjónustuþega.
Þessar stofnanir geta ekki farið í
fjárfrekar aðgerðir á borð við inn-
leiðingu nýju persónuverndarlag-
anna án sérstaks framlags til
verkefnisins úr ríkissjóði.
Í öðru lagi
Rökstuðningur fyrir kostnaðar-
mati ríkisins er mjög knappur og
takmarkaður. Samkvæmt greiningu
SFV felast helstu kostnaðarþættir
við innleiðingu á löggjöfinni í verk-
efnisstjórnun og skipun undirbún-
ingsteymis, kortlagningu á allri
vinnslu persónuupplýsinga, fræðslu
og þjálfun starfsfólks, endurskoðun
ferla og skjalagerð, innleiðingu ör-
yggiskerfa, yfirferð og endurnýjun
samninga við vinnsluaðila, skipun
persónuverndarfulltrúa, úttektum
og uppfærslum á kerfum og gjöld-
um til Persónuverndar vegna
kostnaðar sem hlýst af eftirliti og
úttektum stofnunarinnar. Þá má
auk þess ætla að rekstrarkostnaður
til framtíðar felist í starfi persónu-
verndarfulltrúa, verkefnisstjórnun
innan félaganna, þjálfun og fræðslu
starfsfólks, árlegum öryggispróf-
unum, hugbúnaðaruppfærslum og
–endurnýjun ásamt gjöldum til
Persónuverndar. Verkefnið er því
afar umfangsmikið. Enga umfjöllun
um þessa kostnaðarliði er að finna
í kostnaðarmati ríkisins.
Í þriðja lagi
Samkvæmt ítarlegu kostnaðar-
mati Sambands íslenskra sveitarfé-
laga, sem einnig má finna umfjöll-
un um í frumvarpinu (10.4.), er
kostnaðurinn við innleiðinguna tal-
inn vera um 0,2% af áætluðum
tekjum sveitarfélaga. Í kostnaðar-
mati ríkisins er kostnaður ríkis-
stofnana hins vegar metinn um
0,08% af áætluðum tekjum þeirra.
Þessi margfaldi mismunur er al-
gjörlega óútskýrður í frumvarpinu.
Einnig er rétt að taka fram að inn-
leiðingin mun fela í sér hærri hlut-
fallskostnað fyrir minni rekstrar-
einingarnar. Sem dæmi má taka
eitt af aðildarfélögum SFV sem er
með rekstur upp á um hálfan millj-
arð króna á ári. Umrædd stofnun
er komin vel á veg við kortlagn-
ingu og gerð aðgerðaáætlunar.
Umrædd stofnun telur kostnað við
fyrsta hluta innleiðingarinnar verða
um 16 milljónir króna án kostnaðar
vegna persónuverndarfulltrúa og
eftirfylgni með regluverkinu. Þetta
kostnaðarmat nemur um 3% af
heildartekjum fyrirtækisins.
Þörf á ítarlegri
kostnaðargreiningu
Það er ljóst að gríðarleg vinna
felst í innleiðingu nýju persónu-
verndarlaganna sem hafa mun
verulegan kostnaðarauka í för með
sér hjá fyrirtækjum og stofnunum
landsins. Að mati Samtaka fyrir-
tækja í velferðarþjónustu verður að
vanda betur til verka við greiningu
á kostnaðaráhrifum löggjafarinnar
og tryggja veitendum heilbrigðis-
þjónustu um land allt eðlilegt fjár-
magn til að standa undir þessum
nýju lögbundnu kröfum.
Eftir Gunnhildi
Erlu Kristjáns-
dóttur
»Nauðsynlegt er að
greina betur kostn-
aðaráhrif laganna og
tryggja heilbrigðisfyrir-
tækjum landsins það
fjármagn sem þarf til að
innleiða breytinguna.
Gunnhildur Erla
Kristjánsdóttir
Höfundur er lögfræðingur og sér-
fræðingur í persónurétti hjá Sam-
tökum fyrirtækja í velferðarþjónustu.
Áhrif nýrra persónuverndarlaga á ríkissjóð
Nú berast fréttir af
því að 150 milljörðum
skuli varið til að
stækka Flugstöðina í
Keflavík um þriðjung.
Þá spyrjum við sem
fylgjumst með dag-
legri umræðu um
ferðamannastrauminn,
er þetta rétt ákvörð-
un? Eru ekki mörg
þyngri verkefni og
ákvarðanir sem bíða úrlausnar
stjórnvalda um þessar mundir?
Ferðamennirnir komu eins og síldin
forðum með alla vasa fulla af pen-
ingum og allt í einu varð ferðaþjón-
ustan atvinnuvegur sem bjargaði
efnahag landsins eftir hrun, þökk
sé auglýsingamætti Eyjafjallajökuls
og mögnuðu framsýnu fólki. Og
ferðaþjónustan er nú
stærsti gjaldeyrisafl-
andi atvinnuvegur
landsins, stærri en
sjávarútvegurinn.
Ísland var til-
tölulega ódýrt ferða-
mannaland fyrst eftir
hrun því krónan féll en
nú er landið dýrt því
krónan reis og rís enn.
Og hefur líklega ofris-
ið og er ekki bara að
rústa hinn nýja at-
vinnuveg heldur sverf-
ur illa að sjávarútvegi og ekki síst
iðnaðinum sem deyr eins og græð-
lingur á vondu vori. Landbún-
aðarvörur eru verðlitlar í útflutn-
ingi og innflutningurinn þrengir
mjög að innlendri framleiðslu.
Hvar liggja skilin á milli lífs og
dauða þegar gengið er skoðað?
Seðlabankinn má ekki sofa á verð-
inum þegar krónan rís og stýrivext-
ir eru enn háir. Ljósið í myrkrinu
er þó það að verðbólga er lág. Jafn-
vel hagfræðingarnir, sem voru
blindir í Icesave, eru komnir með
sjónina og segja að ofris krónunnar
sé 12-15%, þar liggi lífsmörkin bæði
hvað ferðaþjónustu og iðnað varðar
og aðra útflutningatvinnuvega.
En Seðlabankinn stýrir beint í
brimskaflinn í nafni ríkisstjórnar-
innar sem færa mun mörgum gjald-
þrot eða uppgjöf í atvinnurekstri og
nýsköpun, haldi svo fram sem horf-
ir. Og ferðaþjónustan haltrar og
þeir ferðamenn sem mest gáfu af
sér heltast úr lestinni.
Flugvöllurinn í Vatnsmýrinni
fær nýja von
Þessi stækkun Flugstöðvarinnar
kemur eins og skrattinn úr sauðar-
leggnum, ekki síst þar sem dregið
hefur úr fjölda ferðamanna og eng-
in ákvörðun tekin um það brýnasta
sem blasir við og allir sjá hvað þarf
að gera sem varðar uppbyggingu
innviðanna. Hvað með þjóðvega-
kerfið? Hvað með allt álagið og
traðkið við núttúruperlurnar og
ferðamannastaðina, já og klósettin
svo náttúran sé ekki misnotuð sem
slík. Hvað með öryggi ferðamann-
anna? Hvernig á að reka öll hótelin
og ferðamannastaðina, ef krónan
stöðvar framhaldið? Hvar eru
komugjöldin sem talað hefur verið
um í tíu ár?
Samgönguráðherra, Sigurður
Ingi Jóhannsson, sýnir þó af sér
kjark og ætlar að byggja upp
Flugstöðina í Reykjavík hvað sem
hinn endurreisti „flugvallarbani“,
Dagur B. Eggertsson borgarstjóri,
segir.
Á þeirri spýtu hlýtur að hanga
að flugvöllurinn í Vatnsmýrinni
muni þjóna landinu öllu áfram.
Þessi ákvörðun um stækkun Flug-
stöðvarinnar í Keflavík hinsvegar
minnir á hjónin sem áttu von á
mörgum gestum en þau réðust í
það stórvirki að stækka forstofuna
eina. Þetta gerðu þau þótt stofan,
eldhúsið og allir innviðir heimilis-
ins kölluðu á allt aðra ákvörðun.
Góð ríkisstjórn er í vanda stödd
við svona aðstæður og ákvarðanir
vinnuhjúa sinna í Isavía.
Eftir Guðna
Ágústsson »Þessi stækkun Flug-
stöðvarinnar kemur
eins og skrattinn úr
sauðarleggnum, ekki
síst þar sem dregið hefur
úr fjölda ferðamanna.
Guðni Ágústsson
Höfundur er fv. alþingismaður og
ráðherra.
Flugstöðin í Keflavík stækkuð og stækkuð, hvers vegna?